Jolanta Cyrulik
Przedszkole Samorządowe w Herbach
Zagadki dla Jacka i Agatki
Wybór zagadek dla dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym
Praca opublikowana w Internetowym Serwisie Oświatowym AWANS.NET
1
Zagadki należą do zabaw dydaktycznych, które można wprowadzać w przedszkolu w różnych sytuacjach i różnych grupach dzieci, oraz w klasach I – III. S. Szuman uważa, iż „Zagadka jest dla dziecka zabawą
i zarazem zadaniem umysłowym”.
W literaturze stosuje się różne kryteria podziału zagadek. W zależności od formy i treści zagadki można podzielić na:
- obrazkowe (m.in. historyjki obrazkowe, zagadki rysunkowe, rebusy),
- zagadki werbalne.
Zagadki werbalne bardzo często wykorzystywane są w pracy przedszkola. Zaliczają się do nich:
- łamigłówki słowne,
- zagadki słowne – zwykłe (przekazywane prozą) i wierszowane.
Rozwiązywanie zagadek werbalnych wymaga angażowania procesów myślowych w celu domyślania się, o czym jest mowa w podanym tekście. Chociaż tego rodzaju zagadki zaliczane są do najtrudniejszych form zabaw dziecięcych, to jednak najbardziej aktywizują i rozwijają one procesy myślowe biorące udział w odgadywaniu. Zagadki – zdaniem prof. Szumana – mają nie tylko uczyć dzieci myślenia, ale je także bawić. Dziecko powinno odczuwać radość z rozwiązywania zagadki oraz zdawać sobie sprawę, że to co powiedziano w niej było dowcipne i ładnie wyrażone.
Zagadki dla dzieci powinny być tak sformułowane, aby dziecko chętnie je zgadywało, interesowało się żywo ich rozwiązywaniem i aby z wysiłku i doświadczeń zgadywania odnosiło jak największe korzyści dla rozwoju
umysłu i wyobraźni oraz swojej wiedzy o rzeczywistości.
Rozwiązywanie zagadek pomaga w rozwijaniu takich procesów myślowych, jak: porównanie, analiza, synteza, uogólnienie.
2
Poprawnie zbudowana zagadka skłania dziecko do uzasadnienia wniosków, uczy nazywać cechy przedmiotów, dostrzegać różnice i podobieństwa. Zagadki stanowią skuteczny i atrakcyjny środek wzbogacenia języka poprzez symbole, przenośnie i porównania.
Odgadywanie zagadek jest zabawą zapewniającą radość i przyjemność. Pokonanie trudności przynosi zadowolenie i satysfakcję oraz zachęca do uczenia się.
Rola nauczyciela polega na umiejętnym stosowaniu zagadek i właściwym ich wyborze, uwzględniającym stopniowanie trudności i atrakcyjność formy.
Różne też są sposoby wykorzystania zagadek. Nadają się do zajęć z całą grupą, w małych zespołach i pracy indywidualnej.
Głównym celem mojej pracy, było zebranie zagadek dotyczących tematów i treści najczęściej realizowanych wśród najmłodszych dzieci. Są one o różnym stopniu trudności, co pozwala na dokonanie ich wyboru
i dostosowanie do możliwości dzieci.
Zagadki pogrupowano w zestawy tematyczne dotyczące zagadnień przyrodniczych, technicznych, pracy ludzi w różnych zawodach, kalendarza.
Pogrupowanie winno ułatwić dobór odpowiedniej do tematu zagadki i pomóc nauczycielkom przedszkoli i klas I – III w ich codziennej pracy z dziećmi.
3
Spis treści:
Zwierzęta domowe
Zwierzęta dziko żyjące
Ptaki
Owady
Kwiaty
Drzewa
Owoce
Warzywa
Zabawki
Przybory szkolne
W domu
Żywność
Narzędzia
Urządzenia
Pojazdy
Zawody
Kalendarz
Zjawiska przyrodnicze
Bajki
Litery
Cyfry i figury geometryczne
Poczta
Higiena
Bibliografia
ZAGADKI
Bywa siwy, gniady, kary,
Wozi ludzi i towary.
(koń)
Za kości rzucone dziękuje ogonem.
(pies)
Dobre ma zwyczaje
– ludziom mleko daje.
(krowa)
Zawsze blisko krowy i ogonem
miele, każdy już odgadnie,
bo to przecież...
(ciele)
Żywa pułapka na myszy,
dobrze widzi, dobrze słyszy.
(kot)
W nocnej ciszy łowi myszy.
Długi ma ogonek,
oczy – jak paciorki,
gdy zobaczy kota – ucieka do norki.
(mysz)
Na jego widok, drżysz zuchu.
Ma mocne nogi i chodzi w kożuchu.
(baran)
Cukrowe – są blisko pisanek.
Prawdziwe, rogate – wiodą stado
latem na górską polanę.
(baranki)
Ma długie uszy, futerko puszyste.
Ze smakiem chrupie sałaty listek.
(królik)
Mieszka w chlewiku
tłuścioszka znana.
Przez ludzi na słoninkę
i mięso chowana.
(świnia)
Dzięki niej na zimę
masz czapkę i szalik.
Gdy w góry pojedziesz,
ujrzysz ją na hali.
(owca)
Chodzi po podwórku
i grzebie łapami,
mówią o niej ptak domowy,
nazwijcie ja sami.
(kura)
Jest panem podwórka
i chlubą gosposi,
wielki elegant,
zawsze grzebień nosi.
(kogut)
W każdej wsi jest taki budzik,
który co dzień wszystkich budzi.
Maleńkie, puszyste,
gdy wrona je spłoszy,
wnet z piskiem się kryją
pod skrzydła kokoszy.
(kurczęta)
Jest królem, lecz nie w koronie,
ma grzywę, choć nie jest koniem.
(lew)
Kot ogromny, pręgowany,
bywa w cyrku – tresowany.
(tygrys)
Chociaż zawsze trąbę nosi,
nikt go o koncert nie prosi.
(słoń)
Jest wielki, garbaty,
lecz potrafi jak tragarz
dźwigać ciężki bagaż.
(wielbłąd)
Przez całą zimę słodko sobie śpi.
Wiecie, dlaczego?
Bo miód mu się śni!
(niedźwiedź)
Chytrus niego nie lada,
do kurników się zakrada.
(lis)
Ze smakiem będzie chrupał żołędzie.
(dzik)
Wielki z niego budowniczy,
choć do dwóch nie umie zliczyć.
Nie używa piły wcale,
jednak jest wspaniałym drwalem.
(bóbr)
Choć ma wielką torbę,
nie jest listonoszem.
W swej torbie na brzuchu
własne dzieci nosi.
(kangur)
Małe zwierzątko, sił ma niewiele,
a kopie w ziemi długie tunele.
(kret)
Ma brązowe, śliczne oczy, nóżki
zgrabne, cienkie. Czy widziałeś
kiedyś w lesie płochliwą...
(sarna)
Skacze po lesie z wielkiej uciechy,
pewnie ma w dziupli
smaczne orzechy.
(wiewiórka)
Choć ma pancerz, to nie wojuje, choć
ma cztery nogi – wolno spaceruje.
(żółw)
Ma krótkie nóżki i mały ryjek,
choć ma igły, nigdy nie szyje.
(jeż)
Skaczą po łące, pływają w wodzie,
żyją z bocianem
w ciągłej niezgodzie.
(żaby)
Dasz mu sera na pierogi?
Może ci pokaże rogi.
(ślimak)
Mieszka w zoo zwierzak duży,
chyba z tysiąc kilo waży.
Paszczą kłapie niby bramą
i wciąż nudzi się tak samo.
(hipopotam)
Zwierz ten nosi z rogów wieniec,
bo waleczny jest szalenie.
Gdyby miał laurowe liście,
to zjadłby je oczywiście.
(jeleń)
Co za oknem za harmider,
co za hałas taki? Do domków
na drzewach powróciły...
(ptaki)
Proszą o ziarenka i o okruszyny,
bo są głodne w czasie zimy.
Lepi sobie domek z błota
i ze słomek.
(jaskółka)
Nazywają go doktorem,
bo wie, które drzewo chore.
(dzięcioł)
Jakie białe ptaki
lubią morskie szlaki?
(mewy)
Wiosną słyszysz jej kukanie,
je gąsienice na śniadanie.
(kukułka)
Gadatliwa, bystrooka,
lubi błyskotki, bo to jest...
(sroka)
Powrócił do nas z dalekiej strony,
ma długie nogi i dziób czerwony.
(bocian)
Gdy powiesisz za oknem kawałek
słoniny, to one przylecą zaraz
w odwiedziny.
(sikorki)
Śpiewa radośnie w polu o wiośnie.
(skowronek)
Małe szare ptaszki,
wiecie dobrze sami,
przez okrągły roczek
pozostają z nami.
(wróble)
Brzuszek pękaty, fraczek czerwony,
przyleciał do nas z północnej strony.
(gil)
Ma okrągłe oczy, świetnie widzi
w nocy. Doskonale słyszy,
poluje na myszy.
(sowa)
Po stawie pływają,
śnieżnobiałe pióra mają.
(łabędzie)
Jaki ptak kolorowy
uczy się ludzkiej mowy?
(papuga)
Z nazwy i piór podobna do kur.
Zagadka to łatwa, to jest...
(kuropatwa)
Wielki ptak, lecz nie lata wcale,
za to biega doskonale.
Mówią, że to ze strachu
chowa głowę w piachu.
(struś)
Dumny, wspaniały, kroczy swoją
drogą, wszyscy podziwiają
jego piękny ogon.
(paw)
W górach mieszka wielki ptak,
to jest Polski naszej znak.
Zobaczysz go kiedyś może. To jest...
(orzeł)
Nad stawem, nad łąką
sporo ich się zbiera,
każda jest podobna do helikoptera.
(ważki)
Latem krążę, co mam sił,
zbieram z kwiatów złoty pył.
(pszczoła)
Zgrabne domki w sadzie mają,
miód w tych domkach wyrabiają.
(pszczoły)
Bzyka koło ucha, nie osa, nie mucha,
kiedy cię ukłuje, bąbel wyskakuje.
(komar)
Co to za muzykant,
co wśród kwiatów bzyka.
(osa)
Co brzmi w trzcinie
w Szczebrzeszynie?
(chrząszcz)
Aksamitny motyl, który lata w nocy.
(ćma)
Znacie takiego konika,
który zawsze w trawie cyka?
(konik polny)
Wysyłają ją do nieba,
po kawałek chleba.
(biedronka)
Jaki owad nocą błyska,
jak iskierka z ogniska?
(świetlik)
To one misterne sieci tkają,
a muchy patrzą i podziwiają.
Gdy jednak muszka tam czasem
wleci, to nie podziwia już więcej
sieci.
(pająki)
Mieszka w kącie w zimie, w lecie
i na muchy sieci plecie.
(pająk)
Latające, bzykające,
spotykane są na łące.
A inne, na jednej nodze,
...
ulka_p85