systemy segregacji medycznej.pdf

ARTYKU£ POGL¥DOWY

REVIEW ARTICLE

Waldemar H³adki 1

Halina Traczewska 1

Jacek Lorkowski 2

Marek Trybus 2

Segregacja medyczna w zdarzeniach masowych

Medical triage in mass casualty incidents

Instytut Ratownictwa Medycznego

Pañstwowej Podhalañskiej

Wy¿szej Szko³y Zawodowej w Nowym Targu

Dyrektor Instytutu:

Prof. dr hab. n. med. Waldemar H³adki

Rozwój cywilizacji powoduje sta³y wzrost

zdarzeñ masowych i katastrof, kiedy pojawia

siê problem akcji ratunkowej, w³aciwej se-

gregacji medycznej poszkodowanych i odpo-

wiednich mo¿liwoci systemu opieki zdrowot-

nej. Zdarzenia masowe pozostaj¹ jednym z

najbardziej trudnych obszarów funkcjono-

wania ratownictwa medycznego w wielu kra-

jach. Opracowanie przedstawia najczêciej

stosowane obecnie w kraju i na wiecie sys-

temy segregacji medycznej poszkodowanych

w zdarzeniach masowych. Prezentuje szcze-

gó³y tych systemów, oraz porównuje skutecz-

noæ i ich wady.

The development of civilization causes the

running progress of mass casualties and the

catastrophes, when the problem of rescue me-

dical action, the proper medical triage and the

suitable possibilities of health care system

appears. The mass casualty incidents stay one

of the most difficult areas of functioning the

medical rescue systems in many countries The

study represents the most often applied at pre-

sent in Poland and in whole world systems of

the medical triage in mass casualties. It pre-

sents details of these systems, as well as com-

pares effectiveness and their defects.

Klinika Medycyny Ratunkowej i Obra¿eñ

Wielonarz¹dowych CMUJ w Krakowie

Kierownik Kliniki: Dr hab. n. med. Leszek Brongel

S³owa kluczowe:

segregacja medyczna

systemy segregacji medycznej

zdarzenia masowe

Key words:

medical triage

medical triage systems

mass casualty incidents

Wstêp

chirurg wojsk napoleoñskich zorganizo-

wa³ system wstêpnej segregacji rannych

na polu bitwy [13]. Pomys³ zaadoptowa-

no w zmienionej konwencji dla potrzeb

medycyny ratunkowej. W roku 1846 bry-

tyjski chirurg John Wilson opisa³ zasady

segregacji medycznej w wypadkach ma-

sowych. Okreli³ on urazy jako drobne,

powa¿ne i miertelne. W czasie II wojny

wiatowej w Armii Stanów Zjednoczo-

nych Ameryki procedury triage'u dotyczy-

³y jednego z g³ównych czynników prze-

¿ycia po urazach brzusznych. Segregacja

przynios³a tak¿e pozytywne skutki pod-

czas wojny koreañskiej [14]. Obecnie

istnieje wiele systemów segregacji po-

szkodowanych w zdarzeniu masowym,

które wykorzystuj¹ ocenê funkcji ¿ycio-

wych oraz zakres obra¿eñ pacjenta dla

ustalenia kolejnoci procedur leczni-

czych. Systemy segregacji pacjentów

oparte na anatomicznej ocenie urazów czy

na identyfikacji mechanizmu urazu, w

sytuacji zdarzeñ masowych powoduj¹

nieuzasadnione mno¿enie liczby pacjen-

tów o wysokim priorytecie udzielania

pomocy, co utrudnia przebieg akcji ratun-

kowej [15]. W latach osiemdziesi¹tych

dwudziestego wieku zespó³ lekarzy ratun-

kowych Hoag Memorial Hospital w Ka-

lifornii we wspó³pracy z oddzia³em stra-

¿y po¿arnej Newport Beach opracowa³

system segregacyjny START (Simple

Triage and Rapid Treatment). Ze wzglê-

du na swoj¹ prostotê i szybkoæ wykona-

nia jest on powszechnie stosowany w

wersji oryginalnej lub zmodyfikowanej w

wielu krajach, tak¿e w Polsce [13,15-19].

Zdarzenia masowe pozostaj¹ jednym

z najbardziej trudnych obszarów funkcjo-

nowania ratownictwa medycznego w wie-

lu krajach [1-9]. Zdarzeniem masowym

okrela siê zdarzenie, w którym liczba

osób poszkodowanych i rodzaj dozna-

nych obra¿eñ przewy¿sza mo¿liwoci re-

agowania lokalnego systemu ratownicze-

go, w standardzie przyjêtym dla pojedyn-

czych zdarzeñ. W podanej definicji zda-

rzenia masowego nie ucila siê liczby

poszkodowanych. Jedynym kryterium jest

dysproporcja pomiêdzy potrzebami me-

dycznymi a mo¿liwociami prowadzenia

dzia³añ ratowniczych. Prowadzenie dzia-

³añ ratowniczo-medycznych w sytuacji

wypadku masowego wymaga prowadze-

nia segregacji (triage) [8,10,11]. Okrele-

nie triage pochodzi od francuskiego s³o-

wa trier, które oznacza segregowaæ.

Segregacj¹ medyczn¹ okrelamy dzia-

³anie polegaj¹ce na ustalaniu kolejnoci

prowadzenia dzia³añ medycznych i ratow-

niczych w stosunku do poszkodowanych.

Segregacja oparta jest wy³¹cznie o kryte-

ria medyczne. Jej g³ównym celem jest

wytypowanie poszkodowanych, którzy

rokuj¹c szansê prze¿ycia wymagaj¹ rów-

noczenie pilnej i realnej w warunkach

zdarzenia interwencji medycznej [1,6,

11,12]. Kolejne elementy postêpowania

w sytuacji tego rodzaju zdarzeñ to tera-

pia wstêpna i transport.

Idea nowoczesnych technik segrega-

cji siêga czasów Napoleona Bonaparte

(1812 r.), kiedy Dominik Larrey, g³ówny

Adres do korespondencji:

Prof. dr hab. n. med. Waldemar H³adki

ul. Kiwerskiego 32, 31-340 Kraków

Tel. 506-140-505

e-mail: whladki@interia.pl

OSTRY DY¯UR 2010 tom 3 numer 1

Systemy segregacji

poszkodowanych

Tabela I

Schemat systemu triage SORT - wartoæ skali

T-RTS.

START

(

System dzieli pacjentów na kategorie

w zale¿noci od wyników pomiaru trzech

parametrów fizjologicznych: czêstoci

oddechu, têtna lub perfuzji obwodowej i

stanu wiadomoci [13,15-18]. Pocz¹tko-

w¹ postêpowaniem w systemie START

jest zidentyfikowanie pacjentów ambula-

toryjnych, którym przydziela siê identy-

fikator zielony i skierowanie ich do stre-

fy oczekiwania, w której zostan¹ ponow-

nie ocenieni [13,16-19]. Do grupy tej na-

le¿¹ poszkodowani, którzy doznali nie-

wielkich obra¿eñ cia³a, wymagaj¹ oni

zbadania i zaopatrzenia w warunkach

ambulatoryjnych, oraz przewiezienia do

szpitala w III kolejnoci. Pacjenci z iden-

tyfikatorem ¿ó³tym s¹ to osoby nie bêd¹-

ce w stanie bezporedniego zagro¿enia

¿ycia, jednak ich definitywne leczenie

powinno rozpocz¹æ siê najpóniej w

pierwszej dobie od zdarzenia. Kolor czer-

wony dotyczy poszkodowanych wymaga-

j¹cych natychmiastowej pomocy i jak

najszybszego transportu do szpitala. Ko-

(

Tabela II

Schemat systemu STM.

(

Rycina 1

Schemat systemu START.

OSTRY DY¯UR 2010 tom 3 numer 1

tak

chodzi

odroczony

tak

nie

wykonuje polecenia

nie

oddech przy udro¿nionych

drogach oddechowych

têtno na têtnicy promieniowej

tak

nie

tak

nie do uratowania

natychmiastowy

pilny

Rycina 2

Schemat systemu CAREFLIGHT triage.

lor czarny przeznaczony jest dla poszko-

dowanych z minimalnymi szansami prze-

¿ycia, bez oddechu i têtna, z oparzenia-

mi prawie ca³ej powierzchni cia³a, z roz-

leg³ymi zmia¿d¿eniami oraz ciê¿kimi ob-

ra¿eniami czaszki z widoczn¹ uszkodzo-

n¹ tkank¹ mózgow¹. Pomoc tym osobom

zostanie udzielona w momencie zakoñ-

czenia zabiegów koniecznych u pacjen-

tów rokuj¹cych prze¿ycie. Najpierw

sprawdzany jest oddech poszkodowane-

go. Je¿eli jest brak oddechu nawet po

udro¿nieniu dróg oddechowych pacjen-

towi przydziela siê identyfikator czarny.

Jeli czêstoæ oddechu pacjenta jest wiêk-

sza ni¿ 30 oddechów/min otrzymuje iden-

tyfikator czerwony. Nastêpnie nale¿y

sprawdziæ têtno na têtnicy promieniowej

lub perfuzjê obwodow¹ (ocena nawrotu

w³oniczkowego). Jeli têtno jest nie-

obecne lub nawrót kapilarny jest d³u¿szy

ni¿ dwie sekundy klasyfikuje siê poszko-

dowanego do grupy czerwonej. Jeli oba

parametry s¹ prawid³owe nale¿y spraw-

dziæ stan wiadomoci poszkodowanego.

Pacjent wykonuj¹cy proste polecenia

otrzymuje identyfikator ¿ó³ty, w przeciw-

nym wypadku czerwony [13,15,17,20].

Wstêpna ocena i postêpowanie z poszko-

dowanym powinno trwaæ maksymalnie

do 30 sekund. Gdy stan pacjenta tego wy-

maga nale¿y najpierw zatamowaæ krwo-

tok przed rozpoczêciem oceny nastêpnej

osoby. Schemat postêpowania podczas

segregacji medycznej przy u¿yciu

START pokazano na rycinie 1.

CAREFLIGHT Triage

nia kolorystycznego dla poszkodowa-

nych, którzy maj¹ minimalne szanse na

prze¿ycie i dla których pomoc jest odro-

czona i mo¿e im byæ udzielona dopiero

po zaopatrzeniu poszkodowanych z wiêk-

szym prawdopodobieñstwem prze¿y-

cia[15,21].

System ten zosta³ opiera siê tak¿e na

ocenie funkcji ¿yciowych. Zosta³ opraco-

wany w Australii. Po wyodrêbnieniu gru-

py poszkodowanych poruszaj¹cych siê

samodzielnie, jako osób o odroczonym

priorytecie udzielania pomocy, segrega-

cjê rozpoczyna siê od oceny stanu wia-

domoci poszkodowanego, a nastêpnie od

oceny têtna na têtnicy promieniowej i

oddechu rycina 2.

Trige SORT

Triage Sort jest z³o¿onym i czaso-

ch³onnym systemem. Istot¹ systemu jest

wyliczenie wartoci T-TRS (Triage Re-

vised Trauma Score). Ocena polega na

przyporz¹dkowaniu wartoci liczbowych

stwierdzanej czêstoci oddechów, warto-

ci cinienia skurczowego krwi i warto-

ci Glasgow Coma Scale (tabela 1). W

zale¿noci od otrzymanej sumy punktów

poszkodowani s¹ przydzielani do po-

szczególnych kategorii T1 (1-10 punk-

tów), T2 (11 punktów), T3 (12 punktów).

Poszkodowani z zerow¹ punktacj¹ T-

TRS uznawane s¹ za osoby zmar³e (T4)

[21]. Z powodu skomplikowanego, jak na

mo¿liwoci czasowe akcji ratunkowej,

okrelania przynale¿noci poszkodowa-

nych do poszczególnych kategorii wyda-

jê siê byæ on ma³o przydatny.

Triage SIEVE

System segregacji Triage SIEVE jest

najpowszechniej stosowany w Wielkiej

Brytanii i Australii. Podstaw¹ oceny sta-

nu pacjenta jest zdolnoæ poszkodowa-

nych do poruszania siê i kontroli ich pod-

stawowych funkcji ¿yciowych: czêstoci

oddechu i perfuzji obwodowej lub czê-

stoci têtna. Badanie têtna zastêpuje oce-

nê nawrotu kapilarnego w niekorzystnych

warunkach otoczenia, np. przy niskiej

temperaturze czy niewystarczaj¹cym

owietleniu (rycina 3). Pacjenci katego-

rii T1 (kolor czerwony) wymagaj¹ natych-

miastowych zabiegów ratuj¹cych ¿ycie.

Osoby z grupy T2 (kolor ¿ó³ty) i T3 (ko-

lor zielony) nie znajduj¹ siê w stanie bez-

poredniego zagro¿enia ¿ycia. Pierwsi z

nich mog¹ poczekaæ na pomoc, ostatni sa-

modzielnie opuciæ miejsce zdarzenia i w

warunkach ambulatoryjnych skorzystaæ z

pomocy medycznej. Pacjentom z grupy

T2 pomoc powinna byæ udzielona w ci¹-

gu czterech godzin od zdarzenia. Ponad-

to wprowadza siê grupê T4 bez oznacze-

System STM

STM (Sacco triage method) oparty

jest na ocenie trzech parametrów (tzw.

RPM): czêstoæ oddechów (respiratory

rate), czêstoæ têtna (puls rate), i najlep-

szej odpowiedzi ruchowej (motor respon-

se) (tabela II). Suma punktów zawiera siê

miêdzy 0 a 12. Poszkodowanych w zda-

OSTRY DY¯UR 2010 tom 3 numer 1

rzeniu dzieli siê na trzy grupy:

- 0-4 punkty RPM (status wiêkszoci

pacjentów 0-1 odpowiada statusowi

expectant w systemie START,

- 5-8 punktów RPM ewakuacja w dru-

giej kolejnoci,

- 9-12 punktów RPM osoby o wyso-

kim priorytecie ewakuacji.

Osoby, którym przeznaczono 11 i 12

punktów powinny zostaæ sprawnie oce-

nione przez zespo³y ratownictwa medycz-

nego, wstêpnie zaopatrzone i szybko ewa-

kuowane do leczenia szpitalnego. Ni¿sza

punktacja wyodrêbnia grupê poszkodo-

wanych, która mo¿e byæ traktowana, jako

przeznaczona do odroczonego udzielania

pomocy, z racji mniej gronych obra¿eñ

cia³a i stabilnego stanu ogólnego. Pozo-

stali oznaczeni s¹ jako pacjenci ambula-

toryjni. Uzyskane dane wprowadza siê do

odpowiedniego programu w komputerze,

pozwalaj¹c na wyliczenie prawdopodo-

bieñstwa prze¿ycia [13,21].

nawet kilkudniowego przetrzymywania

poszkodowanych w szpitalach polowych

utworzonych miejscu katastrofy. W przy-

padku katastrof na pierwszy plan wysu-

wa siê koniecznoæ wnikliwej kwalifika-

cji poszkodowanych do leczenia szpital-

nego i koniecznoci wyodrêbnienia po-

szkodowanych, którzy mog¹ byæ skutecz-

nie zaopatrzeni przez s³u¿by medyczne

w miejscu zdarzenia. Dla potrzeby oce-

ny uwzglêdnia siê wiek, czy rodzaj do-

znanych obra¿eñ.

Przyk³adowe aspekty oceny poszko-

dowanych brane pod uwagê podczas oce-

ny SAVE [14,18,19].

- ocena ciê¿koci urazów koñczyn w

skali Mangled Extremity Severity Score

(MESS);

- ocena Glasgow Coma Scale;

- obra¿enia jamy brzusznej z oporn¹

na leczenie hipotensj¹;

- obra¿enia klatki piersiowej z zabu-

rzeniem funkcji ¿yciowych;

- obra¿enia rdzenia krêgowego;

- oparzenia z mniejsz¹ ni¿ 50% szan-

sa na prze¿ycie lub poszkodowani powy-

¿ej 60 roku ¿ycia z urazem inhalacyjnym

- doroli z wspó³istniej¹cymi powa¿-

nymi schorzeniami;

- stany nag³e pochodzenia nieurazo-

wego;

- specjalne kategorie segregacji, takie

jak pracownicy s³u¿by zdrowia z drob-

nymi obra¿eniami, którzy po prostym za-

opatrzeniu mog¹ wzi¹æ udzia³ w medycz-

nych dzia³aniach ratunkowych.

Zasady postêpowania w zdarzeniu

masowym opisane s¹ w stosownych pro-

cedurach. Istotne jest aby by³y one do-

stêpne dla ka¿dej z za³óg przybywaj¹cych

na miejsce zdarzenia. Najwiêksz¹ rolê w

tym zakresie odgrywa pierwszy zespó³

przybywaj¹cy na miejsce zdarzenia. Do

jego zadañ nale¿y ocena sytuacji, orga-

nizacja i koordynacja dzia³añ na miejscu

zdarzenia. W obszarze wp³ywu jêzyka

angielskiego powszechnie przyjmowany

jest schemat oparty o mnemotechniczny

wzór SAD CHALETS. Jego prostota po-

zwala na umieszczanie go w formie tak

zwanej Check List - wzorem tych stoso-

wanych w lotnictwie. Pozwala to na

sprawne u³o¿enie wszystkich elementów

dzia³ania w wymaganej kolejnoci z mo¿-

liwoci¹ zaznaczenia wszystkich wyko-

nanych elementów, w pierwszej fazie

dzia³ania[19].

System SAVE

SAVE (Secondary Assessment of Vic-

tim Endpoint) jest systemem opracowa-

nym na potrzeby d³ugotrwa³ych akcji ra-

tunkowych w czasie katastrof [14,16,

18,19]. W takich sytuacjach ewakuacja

rannych do szpitali jest niemo¿liwa w

pierwszym okresie po katastrofie, czêsto

istnieje koniecznoæ wielogodzinnego lub

CHALETS stanowi prosty algorytm

komunikacji pierwszego zespo³u przyby-

³ego na miejsce zdarzenia z centrum po-

wiadamiania ratunkowego:

C casualties ofiary, liczba poszko-

dowanych, wstêpna ocena ciê¿koci i ro-

dzaju obra¿eñ cia³a.

H hazards zagro¿enia wystêpuj¹ce

na miejscu zdarzenia oraz potencjalne.

chodzi

tak

ranny

tak

T 3

nie

do strefy oczekiwania

zmar³y

nie

oddech zachowany

udro¿niæ drogi oddechowe

oddycha

tak

oddech<10 lub >29/min

czêstoæ oddechów

T 1

têtno >120/min lub nawrót >2 sek

10-29/min

têtno / nawrót kapilarny

T 2

têtno <120/min lub nawrót <2 sek

Rycina 3

Schemat systemu triage SIEVE.

OSTRY DY¯UR 2010 tom 3 numer 1

A Access dostêp do miejsca, okre-

lenie strefy zagro¿enia i miejsc wejcia

L location lokalizacja zdarzenia z

podaniem optymalnych dróg dojazdu.

T type of incydent rodzaj zdarzenia

(komunikacyjne, chemiczne, nuklearne,

etc.).

S start log rozpoczêcie zapisu da-

nych, czasy, podjête dzia³ania.

segregacja poszkodowanych z wykorzy-

stanie STM jest bardzo czasoch³onna (45

sekund), jednak¿e pozwala bardziej pre-

cyzyjnie okreliæ grupy pod wzglêdem

prawdopodobieñstwa prze¿ycia. Te ska-

le, które wprowadzaj¹ ocenê punktow¹

(Triage Sort, STM) s¹ bardziej czaso-

ch³onne, ale pozwalaj¹ na ustalenie ko-

lejnoci transportu do szpitalnych oddzia-

³ów ratunkowych poszkodowanych o jed-

nakowym priorytecie pilnoci, jak równie¿

ocenê zmian stanu poszkodowanych

[13,21]. W d³ugotrwa³ych akcjach ratun-

kowych np. podczas katastrof, koniecz-

noæ okrelania kolejnoci transportu po-

szkodowanych do szpitali musi byæ jesz-

cze bardziej wnikliwa. System SAVE,

mimo niedogodnoci zwi¹zanych z bra-

kiem oceny czêstoci oddechu (osoby z

obra¿eniami dróg oddechowych) wydaje

siê najbardziej w³aciwym. Niepewny

pomiar têtna obwodowego przy cinieniu

skurczowym poni¿ej 80 mmHg w miej-

sce nawrotu w³oniczkowego nieznacznie

podnosi czu³oæ i specyficznoæ stosowa-

nych systemów segregacji, co udowodnio-

no dla systemu Care Flight Triage START,

Triage Sieve [15]. Niedogodnoci zwi¹-

zane z zastosowaniem Pomimo ró¿nic i

niedogodnoci nale¿y unikaæ stosowania

w obrêbie jednego regionu kilku syste-

mów.

of Terrorism. Tel Aviv Israel. Book of abstract,

Prehosp. Disaster Med 2005; 20: 87.

7. Spira RM, Reissman P. An improved meth-

odology for medical personnel management

during mass casualty Incidents: the Shaare

Zedek experience. The 2004 International Con-

ference on Medical Consequences of Terror-

ism. Tel Aviv Israel. Book of abstract, Prehosp.

Disaster Med 2005; 20: 87.

8. Major incident - procedure manual. London

Emergency Serevices Liason Panel 2003,10-

12.

9. Hsu EB, Thomas TL, Whyne DM. Disaster

training competencies for health care work-

ers. Prehosp. Disaster Med 2005; 20: 55.

10. Cieækiewicz J. Ratownictwo Medyczne w

Wypadkach Masowych. Wydawnictwo Medy-

czne Górnicki, Wroc³aw 2005.

11. Nowak A. Triage w zdarzeniach masowych.

Med Int Rat 2004; 7: 3 Supl. 143.

12. Brongel L, Jarzynowski W, H³adki W,

Pokrowiecki W, Guzik P. Algorytm postê-

powania ratowniczego u ofiar wypadków w

okresie przedszpitalnym. Pamiêtnik 61 Zjazdu

Tow. Chir. Pol. Gdañsk 2003, tom Postêpy, 94.

13. Sacco WJ, Navin DM, Fiedler KE, Waddell

RK, Long WB, Buckman RF Jr. Precise for-

mulation and evidence-based application of re-

source-constrained triage. Acad Emerg Med

2005; 12: 759-770.

14. Nocera A, Gardner A. An Australian mass

casualty incydent triage system for the future

based upon triage mistakes of the past: the

Homebush triage standard. Aust N Z J Surg

1999; 69: 603-608.

15. Garner A, Lee A, Harrison K, Schultz CH.

Comparative analysis of multiple-casualty in-

cident triage algorithms. Ann Emerg Med

2001; 38: 541-548.

16. Benson M, Koenig KL, Schultz CH. Disas-

ter triage: START, then SAVE-a new method

of dynamic triage for victims of a catastrophic

earthquake. Prehosp Disaster Med 1996; 11:

117-124.

17. Cieækiewicz J. (red.) Ratownictwo medyczne

w wypadkach masowych. Medycyna Katastrof

w Zarysie. Górnicki Wydawnictwo Medyczne,

Wroc³aw 2005.

18. Gu³a P, H³adki W, Brongel L. Zdarzenia

Masowe. Przegl Lek 2006, 63; supl. 5: 5-8.

19. Gu³a P, H³adki W, Górski K, Pop³awska M.

Uproszczone zasady postêpowania zespo³ów

ratownictwa medycznego w zdarzeniu maso-

wym. Przegl Lek 2008; 65: 1-3.

20. Trzos A. Rola zestawów segregacyjnych w

zdarzeniu masowym. OPM Ogólnopolski

Przegl Med 2003; 7-8: 25.

21. Castle N. Triage and transport decisions after

mass casualty incidents. Emerg Nurs 2006; 14:

22-26.

22. Komenda G³ówna Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej:

Wytyczne do organizacji ratownictwa medy-

cznego w Krajowym Systemie Ratowniczo-

Ganiczym. Za³¹cznik 4a. Warszawa 2004.

23. Hodgetts T, Miles S. Powa¿ne wypadki, w:

ABC Postêpowania w Urazach. Jakubaszko J.

(red. pol. wyd.). Górnicki Wydawnictwo

Medyczne, Wroc³aw 2003.

24. Gu³a P, H³adki W, Brongel L. Segregacja

poszkodowanych w oparciu o system START

- opis przypadku. Med Int Rat 2005; 8: 47.

Obecnie stosuje jest wiele narzêdzi do

segregacji poszkodowanych, oraz priory-

tetów ewakuacji i leczenia. Mimo s³u¿e-

nia jednemu celowi, przedstawione sys-

temy segregacji posiadaj¹ zarówno po-

dobieñstwa jak i ró¿nice, oraz niedogod-

noci. W zdarzeniach masowych w Pol-

sce segregacjê medyczn¹ wykonuj¹ ra-

townicy Pañstwowej Stra¿y Po¿arnej,

szczególnie w strefie zagro¿enia. Segre-

gacja odbywa siê wed³ug systemu START

[22-24]. Niedogodnoci¹ systemu

START jest brak gradacji priorytetów

leczniczych pacjentów w poszczególnych

grupach [13,15,19]. Niektóre z omawia-

nych systemów segregacji medycznej ze

wzglêdu na swoj¹ prostotê mog¹ byæ sto-

sowane przez osoby nie zwi¹zane z me-

dycyn¹, np. Triage Sieve [21]. Wiêkszoæ

stosowanych systemów segregacji me-

dycznej wykorzystuje parametry fizjolo-

giczne dla oceny stanu pacjenta (fizjolo-

giczne skale oceny). Z kolei anatomicz-

ne skale oceny skupiaj¹ siê g³ównie na

ocenie obra¿eñ cia³a poszkodowanego.

Motoryczna komponenta skali GCS, oraz

cinienie skurczowe krwi najlepiej kore-

luj¹ z ciê¿koci¹ urazu. Skale START,

Triage Sieve, CareFlight Triage, jako ba-

zuj¹ce na szybkiej ocenie przybli¿onych

wartoci podstawowych funkcji ¿ycio-

wych nadaj¹ siê do przeprowadzenia

wstêpnej, przesiewowej segregacji, okre-

laj¹cej kolejnoæ ewakuacji poszkodo-

wanych z miejsca zdarzenia do punktu

medycznego. CareFlight Triage przy pra-

wid³owym wykonaniu mo¿e trwaæ zale-

dwie 10-15 sekund, tym samym metoda

ta jest najszybsza w zastosowaniu. W sys-

temie START ocena jednego poszkodo-

wanego zajmuje ok. 30 sekund. Ocena i

Pimiennnictwo

1. Driscoll P, Skinner D, Earlam R. ABC

postêpowania w urazach. Wydanie pierwsze

polskie pod red. J. Jakubaszki, Hodgetts T, Miles

S, powa¿ne wypadki. Górnicki Wydawni-ctwo

Medyczne, Wroc³aw 2003; 184-189.

2. Gu³a P, H³adki W, Brongel L. Mass-casualty

incidents in Krakow region, Poland. Prehosp.

Disaster Med 2005; 20: 73.

3. Ustawa o Pañstwowym Ratownictwie Medy-

cznym z dnia 07.01. 2007.

4. Nogalski A, Zuchora B, Karski J. Strategia

usprawniania ratownictwa w Polsce w

aspekcie skutecznoci dzia³añ ratunkowych.

Med Int Rat 2004; 7: 3 Supl 40.

5. Danny P. Issues emerging from a joint civilian-

military nursing program related to planning for

and management of a complex disaster. The

2004 International Conference on Medical Con-

sequences of Terrorism. Tel Aviv Israel. Book

of abstract, Prehosp. Disaster Med 2005; 20: 87.

6. Tomoyasu Y, Haraguchi Y, Nishi H, Arai T.

Significance and problems of disaster education

in a Central Disaster Base Hospital. The 2004

International Conference on Medical Consequences

OSTRY DY¯UR 2010 tom 3 numer 1

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: