PEDAGOGIKA SPECJALNA - wykład 1
PEDAGOGIKA SPECJALNA – jest nauką szczegółową pedagogiki, a jej przedmiotem jest opieka, terapia, kształcenie i wychowanie osób z odchyleniami od normy, najczęściej jednostek mniej sprawnych lub niepełnosprawnych bez względu na rodzaj, stopień i złożoność objawów oraz przyczyn zaistniałych anomalii, zaburzeń, trudności lub ograniczeń.
PEDAGOGIKA OGÓLNA
↓
Pedagogika specjalna jako dział pedagogiki ogólnej:
1-Pedagogika terapeutyczna (podmiot oddziaływań) osoby przewlekle chore i kalekie
2-Pedagogika wybitnie zdolnych (podmiot oddziaływań) osoby zdolne, wybitnie zdolne
3-Tyflopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z wadami wzroku
4-Pedagogika resocjalizacyjna (podmiot oddziaływań) osoby wykolejone moralnie lub zagrożone wykolejeniem
5-Surdopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z wadami słuchu
6-Oligofrenopedagogika (podmiot oddziaływań) osoby z upośledzeniami umysłowymi
DZIAŁY I DZIEDZINY PEDAGOGIKI SPECJALNEJ ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ODCHYLENIA OD NORMY:
*Pedagogika zdolnych i upośledzonych – uzdolnienia kierunkowe; wybitne zdolności ogólne
*Pedagogika rehabilitacyjna – upośledzenie umysłowe; wady wzroku; wady słuchu; sprzężone upośledzenie
*Pedagogika lecznicza, terapeutyczna – choroby przewlekle; niesprawność ruchowa; odmienność somatyczna; starość; autyzm, zespoły psychopochodne
*Pedagogika resocjalizacyjna – niedostosowanie społeczne; aspołeczność; antyspołeczność; demoralizacja; przestępczość
*Pedagogika korekcyjna – trudność w uczeniu; zaburzenia emocjonalne; zaburzenia mowy; parcjalne zaburzenia w rozwoju
WIEDZA W PEDAGOGICE SPECJALNEJ:
a) teoria opieki specjalnej
b) historia oświaty specjalnej
c) teoria organizacji zarządzania oświatą specjalną
d) teoria wychowania specjalnego
e) ortodydaktyka (teoria nauczania specjalnego)
f) teoria ogólna
g) specjalna pedagogika porównawcza
Wykład 2
Cele w pedagogice specjalnej:
1-nadrzędny – przygotowanie osób niepełnosprawnych do integracji społecznej
2-podrzędne – rodzaj i głębokość odchylenia od normy
Otton Lipkowski wyróżnił 3 podstawowe cele:
1-humanitarny (humanistyczny) – każdy ma prawo do tego by być wychowywanym i kształconym bez względu na możliwości
2-wychowawczy (pedagogiczny) – należy uczyć i wychowywać każdego bo każdego można czegoś nauczyć i wychować
3-ekonomiczny – kształcić i wychowywać niepełnosprawnych się opłaca
Fazy i stadia rozwiązywania problemów przez rodziców i dzieci niepełnosprawnych:
III FAZA
*faza solidarności
*faza aktywności
*faza racjonalnych działań
II FAZA
*faza depresji
*faza nieracjonalnych działań
*faza agresji
I FAZA
*dlaczego mnie to spotkało
*to przecież nie może być prawda
*co się właściwie dzieje
Wykład 3
Kryteria funkcjonowania i bariery:
· ograniczenia (somatyczne i fizyczne)
a) choroba, uraz, zaburzenie (stan wewnętrzny)
b) uszkodzenie, dysfunkcja, odchylenie w stanie zdrowia (stan uzewnętrznienia)
ü uszkodzenia mózgu, układu nerwowego, kostnego, mięśniowego
· ograniczenia psychologiczne
a) niepełnosprawność, zaburzenia aktywności, ograniczenie doświadczeń i kompetencji (obiektywność)
ü zaburzenia w zakresie percepcji, myślenia, motoryki, emocji, komunikowania się
· ograniczenia społeczne
a) ograniczenie, upośledzenie funkcjonowania w rolach społecznych (socjalizacja)
ü niesamodzielność – fizyczna, osłabienie orientacji otoczenia, zachowania aspołeczne, antyspołeczne, utrudnienia w wykonywaniu zadań życiowych.
Pojęcia niepełnosprawności (społeczny i indywidualny model niepełnosprawności)
KRYTERIUM PORÓWNANIA
podejście do niepełnosprawności
INDYWIDUALNY MODEL NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
tragedia osobista
SPOŁECZNY MODEL NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
kwestia społeczna
Istota problemu
choroba, uszkodzenie fizyczne, utrata możliwości wykonywania zawodu, psychologiczne niedostosowanie, brak motywacji
uzależnienie od pomocy profesjonalnej, brak odpowiednich służb wspomagających bariery ekonomiczne
Miejsce zjawiska
wymiar osobisty
w organizacji społeczeństwa
Rola osoby niepełnosprawnej
pacjent/klient
konsument
Rozwiązanie
fachowa interwencja lekarzy, rehabilitantów, terapeutów, doradców zawodowych
doradztwo, samopomoc, usunięcie barier, egzekwowanie praw
Kontrola
dokonywana przez ekspertów
samokontrola = możliwość wyboru
Oczekiwane wyniki
adaptacja jednostki
akceptacja jednostki w społeczeństwie
Akceptacja biopsychospołeczna.
Podstawy tej koncepcji można ująć następująco:
· „Człowiek jest istotą biologiczną. Stanowi ją organizm człowieka o określonej strukturze i wypełniający określone funkcje”.
· „Człowiek jest określoną osobą, jednostką, działającą i wypełniającą określone czynności i zadania życiowe”.
· „Człowiek jest także uczestnikiem określonej grupy społeczne, do której przynależy i w życiu której uczestniczy”.
Podobnie jak w modelu indywidualnym niepełnosprawność występuje w trzech wymiarach:
biologicznym, jednostkowym, społecznym.
W koncepcji biopsychospołecznej istotę niepełnosprawności stanowi odchylenie od normalnego poziomu funkcjonowania na wymienionych trzech poziomach lub na niektórych z nich.
Związki pedagogiki społecznej z innymi naukami.
Aspekt pedagogiczny:
· Aspekt biologiczny – genetyka – fizjologa, anatomia
· Aspekt socjologiczny – socjologia ogólna – socjologia wychowania
· Aspekt psychologiczny – psychologia ogólna – psychologia … - wychowawcza
· Aspekt prawny – ustawodawstwo, legislacja – prawo cywilne, karne
· Aspekt ekonomiczny – ekonomia kształcenia – technika, architektura
· Aspekt polityczny – polityka oświatowa – polityka rodzinna
teoria wychowania, pedagogika porównawcza ← Aspekt pedagogiczny → pedagogika opiekuńcza, teoria nauczania
Pedagogika ogólna
Pedagogika społeczna
Pedagogika specjalna
sjordana