Narodowe tańce polskie – polonez

1.    Cele lekcji

a.     Wiadomości

Zapoznanie uczniów z tańcem ludowym – polonezem. Wskazanie regionów, w których polonez występuje lub występował. Omówienie rytmów charakterystycznych dla poloneza. Wspólne poznanie piosenki Kole naszych okien i jej zaśpiewanie przy akompaniamencie nauczyciela. Zabawy muzyczne związane z polonezem. Wysłuchanie poloneza Pożegnanie ojczyzny Michała Ogińskiego oraz Poloneza As – dur Fryderyka Chopina. Umiejętne granie rytmu polonezowego na instrumentach perkusyjnych.

b.    Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. Wyjaśnić pochodzenie poloneza.
2. Omówić cechy stylistyczne charakterystyczne dla poloneza.
3. Wykonać rytmy polonezowe na instrumencie perkusyjnym.
4. Zaśpiewać piosenkę Kole naszych okien.
5. Wskazać charakterystyczne rytmy polonezowe w znanych kompozycjach muzyki klasycznej.
6. Wskazać kompozytorów piszących polonezy.

2.    Metoda pracy

Metoda pogadanki oraz aktywna metoda pracy z uczniem – percepcja i odtwarzanie muzyki poprzez własne wykonanie na instrumentach perkusyjnych oraz za pomocą śpiewu. Aktywne zabawy muzyczne.

3.    Środki dydaktyczne

1.      Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4 – 6.

2. 2. 2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
      3. Nagrania utworów:

a)      Fryderyk Chopin – Polonez As- dur.

b)     Michał Kleofas Ogiński – Pożegnanie ojczyzny.

4. Instrumenty perkusyjne takie jak: tamburyno, grzechotki, marakasy.
5. Karta pracy ucznia.

4. Przebieg lekcji

a.     Faza przygotowawcza

1.      Sprawdzenie obecności.

2.      Sprawdzenie zadania domowego.

3.      Wspólne zaśpiewanie piosenki poznanej na ostatniej lekcji.

4.      Podanie tematu do zeszytu.

(10 min)

b.    Faza realizacyjna

1. 1. 1. Wysłuchanie poloneza Michała Kleofasa Ogińskiego – Pożegnanie ojczyzny. Metodą pogadanki, naprowadzenie uczniów na podstawowe i charakterystyczne cechy poloneza. Omówienie budowy tańca, jego metrum, tempa. Wyjaśnienie pochodzenia poloneza oraz wskazanie regionu jego najczęstszego występowania.

·         Notatka:

Polonez - polski taniec w tempie umiarkowanym, o metrum 3/4. Pierwowzorem poloneza był XVII-wieczny taniec pieszy (chmielowy), który w następnym stuleciu przyjął nazwę taniec polski i stał się tańcem wykonywanym na dworach szlacheckich.
Nazwę polonez uzyskał w końcu XVIII w. Pierwszym znanym kompozytorem, który tworzył ten rodzaj muzyki, był Michał Kleofas Ogiński, twórca formy poloneza z częścią środkową o nazwie trio.

Kompozytorem najwybitniejszych stylizacji polonezowych był Fryderyk Chopin. Wczesne jego polonezy mają formę 3-częściową z triem, późniejsze są poematami fortepianowymi o rozbudowanej formie (Polonez-Fantazja As-dur op. 61).

W drugiej połowie XIX wieku Stanisław Moniuszko włączył polonezy do swych oper. Komponowali je również: Henryk Wieniawski (polonezy na skrzypce i fortepian), Franciszek Liszt (polonezy na fortepian), Z. Noskowski (Polonez elegijny na orkiestrę).

2.      Metodą aktywizującą uczniów - zabawy muzyczne „Rytmiczny polonez”. Zabawa polega na ponownym wysłuchaniu Poloneza Michała Kleofasa Ogińskiego i rytmicznym uderzaniu w instrumenty perkusyjne trzech równych wartości w takcie, z tym, że każda część taktu na innym instrumencie.

3.      Przy akompaniamencie fortepianu lub instrumentu należącego do nauczyciela, nauczenie się piosenki Kole naszych okien i jej zaśpiewanie.

4.      Wysłuchanie Poloneza As – dur Fryderyka Chopina. Omówienie utworu i metodą pogadanki, opisanie uczuć, jakie wywołuje w uczniach Polonez As – dur Chopina.

(25 min)

c.     Faza podsumowująca

Zaśpiewanie piosenki poznanej na lekcji, z podziałem na role. Pierwszą zwrotkę śpiewają dziewczynki, drugą - śpiewają chłopcy. Wykorzystanie instrumentów perkusyjnych jako akompaniatorów.

(10 min)

5. Bibliografia

Elżbieta Korowajczyk, Moja muzyka. Podręcznik dla klas 4-6.

6.    Załączniki

a.     Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Narodowe tańce polskie – polonez.

b.    Zadanie domowe

Na podstawie podręcznika lub innego źródła, wymień utwory, które pisał Fryderyk Chopin, nawiązujące do polskich tańców.