Wykład 5 09.04.2008 A+D
Problematyka ciąży
W obecnych czasach należy szczególnie kłaść nacisk na to, że ciąża jest zjawiskiem normalnym, objawem zdrowia kobiety i w żadnym wypadku nie może być spostrzegany jako stan chorobowy organizmu. W momencie poczęcia powstaje nowe życie, nowa osoba, którą matka powinna wyraźnie odróżniać od siebie – jesteśmy dwoje: ja i moje dziecko.
W tym wyjątkowym okresie kobieta jest pod wpływem intensywnych zmian hormonalnych, które są szczególnie nasilone w pierwszym trymestrze oraz wtórnie nasilają się przed przełomem porodowym. Organizm matki, jej łono przygotowywane jest do ugoszczenia dziecka. Oprócz zmian somatycznych hormony mają wpływ na stany psychiczne kobiety:
Huśtawka emocjonalna i związana z nią podatność na czynniki wytrącające z równowagi
Skoncentrowanie się na sobie, na swoim ciele
Skłonność do wpadania w smutek
Wzrasta wrażliwość w relacjach społecznych
Skłonność po popadania w przesadę na punkcie pozawerbalnych sygnałów w komunikacji
Wzrasta podatność na krytykę, łatwiej powstaje poczucie winy, wstydu.
Skłonność do przeżyć lękowych, przeżywanie poczucia zagrożenia
Maleje wytrzymałość i odporność organizmu na zmęczenie
Maleją zdolności racjonalnego, logicznego oraz matematycznego myślenia
Wzrastają przeżycia estetyczna, wrażliwość na piękno
Zdarzenia są przeżywane bardziej uczuciowo, wzrasta skłonność do refleksji nad zdarzeniami oraz snucia różnych opowiadań czy historii
Wzrasta podatność na sugestię oraz poczucia niekompetencji, skłonność do przyjmowania postawy biernej
Następuje nasilenie popędu do zaspokajania podstawowych potrzeb
Hormony odgrywające znaczną rolę w okresie ciąży
HCG – gonadotropina kosmówkowa
Wydzielana przez komórki kosmówki zarodka, około 6 – 8 dnia po poczęciu. Największe stężenie tego hormonu jest w pierwszym trymestrze.
Stymuluje ciałko żółte jajnika do produkcji progesteronu, dzięki czemu nie złuszcza się śluzówka macicy
W 7 tygodniu powoduje wytwarzanie testosteronu u dziecka płci męskiej
Progesteron
Hormon ten ma za zadanie przygotować śluzówkę macicy na przyjęcie zarodka. W czasie ciąży wzrasta we krwi matki nawet od stu razy, przy czym jego ilość we krwi spada przed porodem, co jest jednym ze znaków rozpoczęcia się akcji porodowej. Odpowiada on za:
Rozluźnienie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, rozrodczego i moczowego
Podtrzymanie ciąży, chroni macicę przed skurczami
Rozwój piersi
Relaksyna
Powoduje rozluźnienie wiązadeł i stawów, dzięki czemu macica może się swobodnie powiększać.
Kortyzol
Bierze udział w przemianach energetycznych, dodaje kobiecie energii fizycznej i psychicznej. Osłabia układ immunologiczny matki, aby poczęte dziecko nie zostało odrzucone przez jej organizm.
Estrogen
Stymuluje rozwój drugorzędnych cech płciowych u dziecka, reguluje cykl płciowy, wraz z progesteronem pomaga utrzymać ciążę. Hormon ten powoduje:
Powiększanie się macicy
Rozwój i zrost kanalików w piersiach
Powiększanie się bioder
Wzrost gęstości włosów i wygładzenie skóry
Podatność mięśnia macicy na działanie oksytocyny podczas porodu
Oksytocyna
Jest hormonem części pierwotnej mózgu, jego objętość we krwi wzrasta wraz z odczuwanym pożądaniem, podczas stosunku lub masturbacji, odpowiada m.in. za orgazm u kobiety. Określany jest czasem jako hormon miłości lub oddania się. Oksytocyna jest wrażliwa na dystrakcję, żeby mogła się wydzielić potrzeba odpowiedniego nastroju, ciszy, intymności. Odpowiada ona za:
Powstawanie skurczów macicy w czasie porodu
Samoistny wypływ mleka
Zachowania opiekuńcze, wzmacnia pragnienie bliskości dziecka
Prolaktyna
Hormon ten nazywany jest czasem hormonem macierzyństwa. Powoduje:
Osłabienie procesów umysłowych i libido
Produkcję mleka
Wzrost stanu gotowości do obrony lub agresji w wypadku zagrożenia dziecka
Wzrost odporności na niewygody, trudy, zmęczenie
Wzrost potrzeby doświadczania bliskości dziecka i wrażliwości na potrzeby dziecka
Endorfina
Powstaje wraz z odczuwaniem przyjemności, euforii czy entuzjazmu, jego obecność we krwi wiąże się z przyjemnością bycia zakochanym. Zauważono, ze ma działanie opium podobne, tzn. uśmierza ból i wprowadzają w stan innej świadomości. W związku z tym objętość tego hormonu we krwi wzrasta podczas porodu i w krótkim czasie po porodzie. Dziecko karmione wtenczas przez matkę otrzymuje zatem znaczną dawkę endorfiny wraz z mlekiem, co ułatwia powstawanie więzi z matką.
Adrenalina
Hormon ten określany jest mianem hormonu walki i ucieczki. Powoduje on zmiany w układzie nerwowym, podnosi ciśnienie krwi, naczynia krwionośnie zwężają się, przy jednoczesnym przyspieszeniu oddechu. Jego działanie zatrzymuje procesy trawienia. Na początku porodu ma działanie negatywne – wstrzymuje akcję porodową, z kolei w drugiej fazie porodu powoduje zakończenie tejże akcji porodowej. Hamuje również wydzielanie oksytocyny i endorfiny.
U człowieka nie występuje podobny do zwierząt instynkt macierzyński, można natomiast zauważyć pewne charakterystyczne dla człowieka zachowania. Są one wynikiem działania różnorodnych bodźców oraz spełnienia określonych warunków:
Działania hormonów
Stymulacji zmysłowej przez noworodka
Wczesności i stałości kontaktu z dzieckiem
Zaspokojenia podstawowych potrzeb psychicznych
Posiadania wzoru rodzicielskiej opieki
Posiadania uprzednich doświadczeń kontaktu z dziećmi
Posiadania doświadczenia odgrywania ról
Posiadania poczucia kompetencji
Wsparcia ze strony ojca
1
PiterMax2024