Przydatny link:
http://www.arslege.pl/1369/materialy-edukacyjne/1874/prawo-konfliktow-zbrojnych/
1) Podaj definicje oraz wyjaśnij różnice między pojęciami: wojna, konflikt zbrojny, użycie siły.
Wojna – zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi i społecznymi.
Wojna jest zjawiskiem społeczno-politycznym i jako takie jest obecna w historii człowieka od początków jego społecznej organizacji. Zasięg wojny jest zależny od stopnia rozwoju technologicznego.
Według XIX-wiecznego teoretyka wojny Carla von Clausewitza wojna jest jedynie kontynuacją polityki innymi środkami.
Większość trwających obecnie lub w historii wojen było znacznie rozciągniętych w czasie, niektóre trwały po kilkadziesiąt lat. W historii odnotowane zostały z odniesieniem do czasu trwania: wojna siedmioletnia, wojna trzynastoletnia, wojna trzydziestoletnia czy nawet wojna stuletnia. Jednak są także wojny mające bardzo krótki czas trwania np. wojna sześciodniowa.
Dotychczas najokrutniejszą, najkrwawszą i obejmującą największy obszar wojną była II wojna światowa.
Pojęcie wojny w terminologii prawnej[edytuj]
Wojna w rozumieniu prawnym oznacza zerwanie stosunków pokojowych (w tym także stosunków dyplomatycznych) pomiędzy co najmniej dwoma państwami i przejście do stosunków wojennych. W zdecydowanej większości przypadków wojna rozpoczyna się oficjalnym jej wypowiedzeniem przez jedno z państw. Wojna charakteryzuje się wystąpieniami zbrojnymi oraz wszelkimi innymi wrogimi aktami jednego państwa w stosunku do drugiego.
Wojna a konflikt zbrojny[edytuj]
Pojęcie konfliktu zbrojnego jest szersze od pojęcia wojny. Obejmuje ono wszelkiego rodzaju walkę zbrojną pomiędzy państwami – nawet wówczas, kiedy wojna nie zostanie wypowiedziana w sposób oficjalny, jak również różnego rodzaju specyficzne konflikty zbrojne, tzn. takie, w których uczestniczą strony nie uznane za podmioty prawa międzynarodowego.
Przykładem konfliktu zbrojnego są walki toczone przez organizację Tamilskie Tygrysy, która ma na celu utworzenie w północnej części Sri Lanki niepodległego państwa tamilskiego – Ilamu. Mimo iż siejącym terror bojownikom udało się zapanować nad pokaźną częścią terytorium Sri Lanki, to utworzone przez nich państwo nie jest uznawane za podmiot prawa międzynarodowego, podobnie jak zbrojna formacja Tamilskich Tygrysów, która ponadto została uznana przez USA oraz UE za organizację terrorystyczną.
Każdy konflikt zbrojny może potencjalnie przekształcić się w wojnę.
Wojna energetyczna i informacyjna[edytuj]
Wojny czasami są dzielone na dwie kategorie: wojny energetyczne i wojny informacyjne. W wojnach energetycznych walczy się z budowlami, zasobami surowcowymi i oporem czynnika ludzkiego, a w wojnie informacyjnej z zasobami informacyjnymi wroga. Różnica polega na stopniu stechnicyzowania użytej broni. W wojnach informacyjnych obezwładnia się przeciwnika informacją – działaniami wywiadu, agentury, propagandą i manipulacją, a potem bierze się go w poddaństwo. W wojnie informacyjnej zniewala się społeczeństwo stopniowo. Polem walki są tu systemy przetwarzające informacje (np. mózgi, komputery).
Przykładem wojny informacyjnej może być zimna wojna, jaka miała miejsce między USA i ZSRR po II wojnie światowej. W wojnie tej nie doszło do otwartych działań zbrojnych między głównymi stronami konfliktu (prowadzone były wojny zastępcze), miała ona głównie charakter wojny informacyjnej. Może istnieć także sytuacja, gdy w jakiejś wojnie występują zarówno elementy wojny energetycznej, jak i informacyjnej.
Konflikt zbrojny - rodzaj przemocy zbrojnej polegającej na dążeniu do osiągnięcia celów państwa (koalicji, grupy społecznej) przez wzajemne działanie przy użyciu sił zbrojnych lub zorganizowanych i uzbrojonych grup.
Zastosowanie kryteriów form sposobów wykorzystania konfliktów zbrojnych pozwala wyróżnić wojny i przygraniczne konflikty zbrojne.
UŻYCIE SIŁY?
2) Wymień wyjątki, dopuszczone na podstawie KNZ, od zasady zabraniającej państwom stosowania groźby użycia siły lub użycia siły.
Jedna z siedmiu zasad wg.których członkowie ONZ zobowiązani są postępować -,,wszyscy członkowie powstrzymują się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek państwa bądź w jakikolwiek inny sposób niezgodny z celami Organizacji Narodów Zjednoczonych”.Wyjątkiem od zasady zabraniającej użycia siły jest naturalne prawo do obrony indywidualnej lub zbiorowej przed napaścią,zanim Rada Bezpieczenstwa zastosuje środki konieczne dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa-nzwet prawo samoobrony zostało ograniczone w czasie(przysługuje do momentu podjęcia skutecznej akcji przez Rade Bezpieczeństwa.
Drugi wyjątek o charakterze przejściowym-art. 107-Upoważnienie do działań przeciwko,,któremukolwiek z państw nieprzyjacielskich z okresu drugiej wojny światowej podjętych lub sankcjonowanych w wyniku tej wojny przez rządy, które za te działania odpowiadają”.Deklaracja zasad prawa międzyn. z 24 października 1970r –działanie wbrew zasadzie zabraniającej użycia siły jest pogwałceniem prawa międzyn.i Karty N.Zj.,a,,wojna agresywna jest zbrodnią przeciwko pokojowi,za którą ponosi się odpowiedzialność zgodnie z prawem międzynarodowym.”.
Państwa mają się powstrzymać od: propagandy na rzecz wojny,grożby użycia siły,lub jej użycia w celu naruszenia istniejących granic międzynarodowych,od przemocy, które pozbawiają narody ich prawa do samostanowienia,wolności i niepodległości,od stosowania represaliów pociągających za sobą użycie siły.Terytorium państwa nie może być w wyniku użycia siły okupowane.Wg Aktu Końcowego KBWE państwa powinny powstrzymać się od groźby użycia lub bezpośredniego albo pośredniego użycia siły.od demonstracji siły w celu skłonienia innego państwa do rezygnacji z pełnego wykonywania jego praw suwerennych.
3) Klauzula Martensa.
Klauzula Martensa - klauzula zamieszczona w preambule do IV konwencji haskiej z roku 1907; nazwana od nazwiska delegata rosyjskiego Fiodora Martensa, który ją zaproponował. Odnosi się ona do wypadków nieobjętych przepisami IV konwencji haskiej, odnoszących się do wojny lądowej. Według klauzuli Martensa, w owych sytuacjach ludność i wojujący znajdują się pod opieką zasad prawa narodów, które swój początek biorą z przyjętych zwyczajów, sumienia narodów oraz zasad ludzkości (Dz. Ust. RP 1927, nr 21, poz. 161).
Istnieją dwa kierunki interpretacji klauzuli Martensa. Według jednych - jedynie ściśle określone reguły IV konwencji haskiej są normami prawnie obowiązującymi. Według drugich - klauzula Martensa ma istotne znaczenie dla przestrzegania norm prawa zwyczajowego nieobjętego kodyfikacją prawa międzynarodowego publicznego.
4) Zasada konieczności wojennej.
5) Zasada propo
6) rcjonalności (wojennej).
7) Mocarstwa opiekuńcze - państwa podejmujące się ochrony życia i mienia obywateli drugiego państwa w państwie trzecim; z reguły neutralne w konflikcie, podejmujące ochronę personelu dyplomatycznego, rannych i chorych, w tym jeńców wojennych; np. 1944 Szwajcaria reprezentowała interesy 35 państw.
8) Zakończenie wojny i likwidacja skutków wojny.
9) Okupacja wojenna.
wojenna, czyli czasowe zajęcie przez siły zbrojne państwa prowadzącego działania wojenne części lub całości terytorium państwa nieprzyjacielskiego i ustanowienie tam faktycznej władzy. Okupant nie nabywa zwierzchnictwa terytorialnego nad terytorium okupowanym i nie może go anektować, suwerenem pozostaje nadal poprzedni właściciel tego terytorium. Sprawowanie okupacji wojennej jest regulowane przez prawo międzynarodowe publiczne: regulamin haski z 1907, artykuły 42-56, konwencja genewska z 1949, artykuły 47-78. Akty prawne okupanta muszą być zgodne z tymi normami. Do najważniejszych zasad należą: zakaz zmuszania ludzi do działania przeciwko swojemu państwu, zakaz składania przysięgi na wierność, zamachów na życie i godność osobistą. Zakazany jest przymusowy wywóz ludności na terytorium okupanta, branie zakładników, zbiorowy odwet, grabież mienia prywatnego i państwowego. Dozwolone jest przejęcie majątku ruchomego, w tym przejęcie pieniędzy i papierów wartościowych. Okupant może uchylić miejscowe ustawy wtedy, gdy są one sprzeczne z jego bezpieczeństwem, i wprowadzić swoje ustawy i własne sądownictwo. Dozwolone jest kierowanie do pracy przymusowej osób, które ukończyły 18 lat, przy zachowaniu pewnych ograniczeń. Ludność terytorium okupowanego nie ma obowiązku lojalności wobec okupanta, ma prawo do oporu zbrojnego.
9) Prawo łupu. Ius spolii (łac. prawo łupu, zaboru) – we wczesnym średniowieczu prawo monarchy do przejęcia majątku ruchomego, będącego prywatną własnością zmarłych duchownych. Uprawnienie to było przyczyną napięć między władzą świecką i duchownymi.
W 1180 roku Kazimierz II Sprawiedliwy, panujący od niedawna w dzielnicy małopolskiej, chcąc wzmocnić swoją pozycję, zrzekł się iuris spolii po zmarłych biskupach i opatach na międzydzielnicowym zjeździe książąt i dostojników kościelnych w Łęczycy[1]. Ten akt zapoczątkował formalne uniezależnianie się Kościoła od władzy świeckiej[2].
10) Kontrabanda wojenna.
kontrabanda wojenna «dostarczanie przez państwa neutralne jednej ze stron konfliktu broni i towarów, które pomagają w prowadzeniu wojny»
11) Porozumienia zawierane między państwami wojującymi.
Prawo wojenne dopuszcza zawieranie porozumień między państwami wojującymi.Mogą być zawarte przez rządy lub przez dowódców wojskowych(np.w sprawie polepszenia losu ofiar wojny).Rozejm-wstrzymanie działańwojennych za zgodą stron wojujących.Kartele-porozumienia między dowódcami stron wojujących.Kapitulacje-umowy kończące na uzgodnionych warunkach lub bezwarunkowo obronę(należy odróżnić od faktycznego poddania się )Prawo wojenne umożliwia prowadzenie rokowań poprzez zapewnienie nietykalności parlamentarzystom(osoby przybywające z białą flagą).
12) Zasady, którymi kieruje się w swojej działalności Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża (w tym także PCK).
humanitaryzm – człowieczeństwo, ochrona życia, zdrowia i poszanowanie ludzkiej godności i praw człowieka
bezstronność – pomoc udzielana bez rozróżnienia wszystkim stronom konfliktu, najpierw najbardziej potrzebującym
neutralność – brak stanowiska w sporach: religijnych, rasowych, politycznych itp.
niezależność – niezależność od państwa w granicach prawa
dobrowolność – przynależność do organizacji jest dobrowolna, nieprzymusowa
jedność – w każdym z krajów istnieje tylko jedna organizacja działająca w ramach Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca
powszechność – wszystkie stowarzyszenia są równe, Czerwony Krzyż i Czerwony Półksiężyc stara się być obecny na całym świecie
13) Kategorie przestępstw, które podlegały osądzeniu przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy do sądzenia głównych przestępców wojennych w Europie (trybunał norymberski).
Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze – organ wymiaru sprawiedliwości powołany po II wojnie światowej w celu osądzenia nazistowskich zbrodniarzy wojennych. Procedował od 20 listopada 1945 do ogłoszenia wyroku w dniu 1 października 1946.
Zbrodnie wojenne, zbrodnie określone w traktacie wersalskim 1919 jako czyny naruszające prawa i zwyczaje wojenne (artykuł 228) oraz obrażające moralność miedzynarodową i powagę traktatów (artykuł 227). Artykuł 6 Statutu Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze wyróżnia 3 rodzaje zbrodni wojennych:1) zbrodnie przeciwko pokojowi, za które uważa się: planowanie, przygotowanie, rozpoczęcie i prowadzenie wojny napastniczej albo wojny będącej pogwałceniem traktatów, porozumień lub umów międzynarodowych, a także współuczestniczenie w planie bądź zmowie, których celem jest dokonanie jednego z wymienionych czynów,2) pogwałcenie praw i zwyczajów wojny, obejmujące m.in.: morderstwa, znęcanie się nad ludnością zamieszkującą okupowany obszar, deportacje na roboty przymusowe lub w innym celu, mordowanie i złe traktowanie jeńców wojennych, zabijanie zakładników, rabunek własności prywatnej i publicznej, burzenie osiedli, miast, wsi oraz powodowanie wszelkich zniszczeń, nie usprawiedliwione koniecznością wojenną,3) zbrodnie przeciwko ludzkości, do których zalicza się: ludobójstwo, morderstwa, eksterminację, deportację, prześladowania i inne czyny nieludzkie dokonywane z zamiarem zniszczenia całości lub części grupy narodowej, etnicznej, rasowej lub religijnej.Pojęcie zbrodnie wojenne było znane już w starożytności (określano je wówczas mianem "barbarzyństwa wojennego"). Przez wieki skutki zbrodni wojennych próbowano łagodzić za pomocą prawa zwyczajowego. Pierwsze pisane normy prawa międzynarodowego dotyczące zbrodni wojennych (1856 deklaracja paryska, 1864 konwencja genewska, 1868 deklaracja petersburska, 1906 konwencja genewska, 1907 konwencje haskie) nie przewidywały sankcji karnych za popełnione zbrodnie, a jedynie nakładały na sygnatariuszy obowiązek uregulowania tych kwestii w prawie własnego kraju.1919 Komitet dla Spraw Odpowiedzialności (ścigający przestępców wojennych okresu I wojny światowej) ustalił katalog zbrodni wojennych. 1925 wszedł w życie protokół genewski o zakazie używania gazów bojowych oraz środków bakteriologicznych.W czasie II wojny światowej Komisja Narodów Zjednoczonych do Spraw Zbrodni Wojennych (powstała w Londynie 20 października 1943) sprecyzowała zasady odpowiedzialności za zbrodnie wojenne. Zostały one zatwierdzone w zawartym 8 sierpnia 1945 w Londynie porozumieniu 4 mocarstw o ściganiu i karaniu głównych przestępców wojennych państw Osi, które ustanowiło następnie Statut Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze. W listopadzie 1946 Zgromadzenie Ogólne ONZ zaleciło wprowadzenie artykułu 6 Statutu do kodeksów krajowych. 19...
BezpieczenstwoNarodoweUjZaoczne