Koncepcja_SET_Terapia_Master.doc

TERAPIA MASTER

S- E- T

ĆWICZENIA STABILIZACYJNE – wykorzystanie w terapii dysfunkcji narządu ruchu

Problemy funkcjonalne

Dysfunkcja narządu ruchu

Zaburzenie równowagi między ruchomością a stabilnością

Ograniczenie ruchomości                                                                                                  Niestabilność

Stabilizacja

Zdolność do kontrolowania ruchu przez eliminowanie zbędnych stopni swobody.

Stabilizacja zewnętrzna (ortezy, gorsety, pasy)              Stabilizacja wewnętrzna (ćwiczenia stabilizacyjne)

Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa:

Ludzi można podzielić na tych, którzy:

• Mieli takie dolegliwości bólowe
• Mają takie dolegliwości bólowe
• Będą mieli takie dolegliwości bólowe

Dynamiczna stabilizacja ogniwa kinematycznego wg M. Panjabi’ego (1992) – koncepcyjne oddzielenie, lecz funkcjonalnie współzależne systemy

OUN schemat wg Leparda

Praca na całości, to praca na układzie sterowania (układ nerwowy)

Praca na lewej stronie wykresu, to praca funkcjonalna.

Praca na prawej stronie wykresu, to praca na układzie nerwowym i funkcjonalnym (czynny narząd ruchu).

KONTROLA SENSOMOTORYCZNA

System stabilizacji biernej (za Kapandji)

Daje nam:

• więzadła                                                                     
• stawy międzywyrostkowe
• krążek międzykręgowy

UKŁAD KONTROLI CZYNNEJ

Nowotny Podstawy fizjoterapii – opisanie funkcji poszczególnych grup mięśniowych

Mięśnie stabilizujące miejscowo:

• Kontrola pozycji neutralnej
• Zmiana długości nie wywołuje ruchu kątowego w stawie
• Aktywność mięśnia niezależna od kierunku ruchu w stawie
• Stała aktywność przez cały czas zakresu ruchu w stawie
• Informacja proprioceptywna o ustawieniu stawu, zakresie i tempie (szybkości) ruchu w stawie

Mięśnie stabilizujące ogólnie:

• Wytwarzanie siły dla kontroli zakresu ruchu w stawie
• Skurcz ekscentryczny
• Zmiana długości umożliwia kontrolę przez cały zakres ruchu a w szczególności tzw. wewnętrzny i zewnętrzny zakres (sektor) ruchu
• Działanie hamujące (spowalniające) na impet (pęd) ruchu (zwłaszcza ruchów rotacyjnych)
• Aktywność nie stała (czasowa)
• Aktywność
• zależna od kierunku ruchu w stawie

Mięśnie mobilizując ogólnie:

• Wytwarzanie momentu obrotowego dla ruchu
• Skurcz koncentryczny
• Zmiana długości
• Adsorpcja wstrząsów podczas obciążenia
• Aktywna niestabilność

Strefa neutralna

Mięśnie lokalne – przyczepiają się bezpośrednio do trzonu kręgu – mają największą szansę wpływania na stabilność jednostki ruchowej kręgosłupa (dzięki kontroli strefy neutralnej).

Układ kontroli czynnej – m. poprzeczny brzucha

Podczas szybkich ruchów kończynami dolnymi i kończynami górnymi m. poprzeczny brzucha jest najszybciej napinającym się mięśniem( podczas zgięcia stawu ramiennego).

Hodges

Świadczy to o istnieniu sprzężenia feedforward.

Okazuje się, że taki mechanizm funkcjonuje u osób, które nie mają dolegliwości odcinka lędźwiowego. Osoby, które mają dolegliwości bólowe to zjawisko nie funkcjonuje. U tych osób działa sprzężenie feedback.

W momencie, kiedy będziemy stosowali stabilizatory zewnętrzne na odcinku lędźwiowym, które nie posiadają przecież receptorów, dlatego układ nerwowy interpretuje nasz stan poprzez struktury odbierające bodźce. Zatem wszelkiego rodzaju kortezy zaburzają prawidłowe funkcjonowanie mechanizmu stabilizującego, dochodzi do rozregulowania.

Układ kontroli czynnej – m. poprzeczny brzucha

U osób bez chronicznych dolegliwości bólowych dolnego odcinka kręgosłupa m. poprzeczny brzucha napina się przed każdym szybkim ruchem tułowia, kończyn górnych i dolnych.

U osób z dolegliwościami taki mechanizm nie funkcjonuje.

Jeśli dojdzie do zaburzenia tego procesu wzrasta sztywność mięśni powierzchownych, a samo rozciąganie mięśni powierzchownych niewiele wniesie. Należałoby odbudowywać ten proces od przyczyny, a nie od skutku (odbudowywanie globalne).

Hades JA, Richardson CA, Jull GA.

STABILIZACJA ODCINKA LĘDŹWIOWEGO KRĘGOSŁUPA

PROGRAM POSTEPOWANIA W TZW. METODZIE AUSTRALIJSKIEJ

I ETAP REEDUKACJI MIĘŚNIA POPRZECZNEGO BRZUCHA I LĘDŹWIOWEJ CZĘŚCI MIĘŚNIA WIELODZIELNEGO

II ETAP REEDUKACJI MIĘŚNIA POPRZECZNEGO BRZUCHA I WIELODZIELNEGO

                            Ćwiczenia ogólne

III ETAP REEDUKACJI MIĘŚNIA POPRZECZNEGO BRZUCHA I MIĘŚNIA WIELODZIELNEGO

SPOSÓB POSTĘPOWANIA W TZW. METODZIE NIEMIECKIEJ

Ćwiczenia stabilizacyjne w przypadku hipermobilności odcinka lędźwiowego

Ćwiczenia poprawiające kontrolę miednicy

Ćwiczenia poprawiające stabilizację

• Trening głębokich mięśni stabilizacyjnych
• Trening mięśni powierzchownych

Trening specjalistyczny mięśni stabilizacyjnych

(podział Wejsfloga)

Kolejność prowadzenia ćwiczeń:

1) Ćwiczenia statyczne:

• w pozycji neutralnej
• poza pozycją neutralną

2) Ćwiczenia dynamiczne

• w pozycji neutralnej
• poza pozycją neutralną

3) Ćwiczenia oporowe

• izometryczne
• izometria centrum/dynamika obwód

(patrz podział wg Rood)

Dobór obciążenia:

• Okolica stawu
• Opór jednostronny
• Wydłużenie dźwigni (cranio-kaudale, następnie bocznie: obustronnie jednostronnie)

P.w.:

• l. przodem
• l. tyłem
• l. bokiem
• p. siedząca
• p. stojąca
• p. klęczna

SPOSÓB POSTĘPOWANIA W TZW. METODZIE NORWESKIEJ

S-E-T

„Odtworzenie kontroli nerwowo- mięśniowej jest uzyskiwane najszybciej dzięki odpowiedniemu połączeniu ćwiczeń w łańcuchach kinematycznych otwartych i zamkniętych”

Lephart

Ćwiczenia dozuje się tak, aby były wykonywane bez objawów bólowych i w sposób maksymalnie prawidłowy.

OTWIERANIE I ZAMYKANIE ŁAŃCUCHÓW KINEMATYCZNYCH W FIZJOTERAPII

Ćwiczenia czynne są bardzo ważną składową procesu terapeutycznego pozwalającą na skuteczne zmniejszanie dysfunkcji narządu ruchu.

Do niedawna w fizjoterapii jednym z najczęściej wykorzystywanych środków terapeutycznych były ćwiczenia wyizolowane …

• Test zespołów mięśniowych odcinka szyjnego.
• Test zespołu mięśniowego wysuwającego obręcz kończyny górnej w przód.
• Test zespołów mięśniowych okolicy stawu biodrowego zginający kończynę dolną

W ostatnim okresie coraz to częściej wykorzystywane staja się ćwiczenia w zamkniętych łańcuchach kinematycznych.

Uważa się je za bardziej niebezpieczne, gdyż zmniejszają siły ścinające działające na stawy.

Łańcuch kinematyczny:

• Mechaniczny system ogniw w inżynierii – pojęcie to wprowadził Franciszek Reuleaux w 1875
• Spójny zespół członów połączony w pary kinematyczne
• Para kinematyczna – ruchowe połączenie dwóch członów
• Człon – pojedynczy sztywny element

Łańcuch biokinematyczny:

Koncepcję łańcucha kinematycznego do kinezjologii człowieka wprowadził A. Steindler w 1955 r.

„kombinacje kilku kolejno rozmieszczonych stawów stanowiących kompleksowy układ ruchowy”

Steindler wyróżnił też łańcuchy otwarte i zamknięte.

Otwarty łańcuch kinematyczny

• Część dystalna nie jest obciążona ciężarem ciała
• Część dystalna jest nieustabilizowana
• Ruch w jednym stawie nie wywołuje współruchu w stawie sąsiednim (dla nas najważniejsza)
• Przemieszcza się dystalny przyczep mięśnia
• Ruch zachodzi „po łuku”

Przykład: siedzenie na kozetce, założony ciężarek (stopa jest ustabilizowana w przestrzeni, ale ciężarek nie pozwala na wszystkie ruchy).

• Ćwiczenia w izolowany sposób oddziałują na poszczególne grupy mięśni, pojedyncze mięśnie lub nawet ich wybrane aktony
• Aktywacja mięśni agonistycznych i synergistycznych
• Nie odwzorowują czynności dnia codziennego czy ruchów sportowych (nie do końca jest to prawda)

Zamknięty łańcuch kinematyczny

• Część dystalna jest obciążona ciężarem ciała
• Część dystalna jest ustabilizowana
• Ruch w jednym stawie wywołuje współruch w stawie sąsiednim
• Przemieszcza się przyczep proksymalny i dystalny
• Ruch zachodzi „po prostej”

Przykład: stanie, ciężar trzymany za głową w obu rękach

• Ćwiczenia stanowią formę treningu funkcjonalnego
• Wzrastają wartości sił kompresyjnych działających na stawy (!)
• Dzięki aktywacji mięśni: agonistycznych / synergistycznych / antagonistycznych poprawie ulega dynamiczna stabilizacja stawów

...