17.Świątynia jerozolimska.pdf

Świątynia

Wyznawcy kultu Boga jedynego, przez wiele lat rozproszeni i związani tylko luźnymi

powiązaniami plemiennymi, skupieni byli wokół ośrodka kultu religijnego - "Tronu J-we",

"Namiotu Spotkania" - przybytku mieszczącego Arke Przymierza. Był to namiot,

wędrujący wraz z plemionami Izraela, który po podboju ziemi Kanaan umieszczony

został w Szilo, potem Kiriat-Jearim.

Pierwszy król Izraela, Dawid, postanowił przenieść Arkę do Jerozolimy, do zbudowanego

w tym celu przybytku-namiotu - Jerozolima miała stać się centrum zarówno politycznym,

jak i religijnym nowego państwa. Dawid nie wzniósł jednak świątyni, bojąc się

przepowiedni mówiącej, że Arka musi byś w przenośnym przybytku, a budowa świątyni

pod patronatem króla byłoby zerwaniem z tradycją.

Jego następca, Salomon, był władcą innego rodzaju - typowo wschodni król, dużo energii

poświęcił rozbudowie państwa i tworzeniu zewnętrznego wizerunku, widocznych

dowodów potęgi królestwa. Podejmował wiele inicjatyw budowniczych, wśród których

największą była budowa Świątyni w Jerozolimie. Zajął się tym tyryjski architekt, tworząc

sanktuarium wedle ówczesnych bliskowschodnich wzorców.

Z przedsionka przechodziło się do "Miejsca świętego hekal" czyli głównego

pomieszczenia świątyni, będącego prostokątną izbą oświetloną przez okna pod dachem;

dalej było "Miejsce Święte Świętych debir" w formie sześcianu bez okien, w którym

znajdowała się Arka. Budowę rozpoczęto w 4 roku rządów Salomona (ok. 959 przed erą

wspólną), trwała 7 lat. Od momentu jej hucznego otwarcia stała się centrum wszelkich

uroczystości religijnych judaizmu, celem pielgrzymek z całego ówczesnego świata.

Problemy wewnętrzne i zewnętrzne konflikty prowadziły do stopniowego osłabienia

królestwa. Pozwoliło to w 605 roku przed erą wspólną na najazd Babilończyków na

Izrael, zakończony całkowitą klęską Izraelitów. Zależni od okupanta Żydzi kilkukrotnie

rozniecali zbrojne powstania; po kolejnym, w roku 587, nastąpiło wygnanie Żydów i

zniszczenie Świątyni. Od tego czasu osłabiony, ale wciąż istniejący kult, skupiał się

wokół pogorzeliska.

Jednak już pół wieku później na scenie politycznej Bliskiego Wschodu pojawił się nowy

potężny aktor - Cyrus. Opanował on Babilon i stając na jego czele w roku 538 wydał

edykt o odbudowie żydowskiej świątyni i przywróceniu kultu. Rozpoczęło się powracanie

fal wygnańców żydowskich na teren Palestyny. Mimo poważnych problemów z pracami

nad budową świątyni, w końcu zakończono ją ok. roku 520, pod przywództwem

Zorobabela, stającego na czele drugiej fali powrotu z Babilonu. Niestety, w drugiej

Świątyni nieobecna była Arka - centralny punkt kultu, największa świętość wyznawców

judaizmu - która znikła wraz ze zniszczeniem świątyni Salomona. W roku 445 kolejna

grupa pod wodzą Nehemiasza odbudowała murów Jerozolimy, dając początek nowej

kolonizacji Palestyny przez Żydów.

Dalsze losy państwa żydowskiego to ciąg okupacji i wojen. Jednak zawsze nowa

świątynia była centrum religijnym - a przez to i politycznym - Izraela.

Przetrwała niezmieniona okres helleńskiej dominacji i początki okupacji rzymskiej. W

roku 37 przed erą wspólną rządy w Palestynie, obwodzie wielkiego romańskiego

imperium, objął Herod. Jego ambicją było przywrócenie Izraelowi i monarchii świetności

sprzed kilkuset lat. W roku 22 ogłosił plan rozbudowy Świątyni, która odtąd miała

przewyższać wspaniałością Świątynię salomonową. Po dwóch latach przygotowań

rozpoczęto budowę, która trwała 18 miesięcy.

Podwojono powierzchnię Góry Świątynnej, powstał wielki dziedziniec otoczony

portykami, połączony mostami z Górnym Miastem. Na jednym z końców dziedzińca

znajdowało się sanktuarium o ok. 40% większe od salomonowego. Najbardziej

dekoracyjne były wejścia, bramy, fasada zewnętrzna (Herod, nie należąc do rodu

kapłańskiego, nie mógł wejść do Miejsca Świętego Świętych, więc nie zadbał o jego

wyjątkowość). Świątynia widoczna była z oddali, błyszcząc złotem i kamieniami

szlachetnym. Zewnętrzny mur i dziedziniec dostępne były dla wszystkich

pielgrzymujących, trwał tam handel, przyjmowanie pieniędzy na ofiary itp. Wewnętrzny

mur i drugi dziedziniec pod karą śmierci dostępne były tylko dla żydów Tu też znajdował

się dziedziniec kobiet i wydzielone miejsca dla trędowatych i dla nazarejczyków, dalej

dziedziniec izraelitów dla mężczyzn - żydów. Każdy kolejny dziedziniec wznosił się wyżej

niż poprzedni, najwyżej zaś umieszczono dziedziniec kapłanów i miejsce składania ofiar,

niedostępne, ale widoczne z całego obszaru świątyni.

Izraelici nie znosili jednak w pokorze i bez buntu obcego panowania. Po klęsce kolejnego

powstania, rozpoczętego w 66 roku ery wspólnej, w roku 70, nastąpiło oblężenie,

zdobycie i zrównanie z ziemią Jerozolimy - również Świątyni

Tym razem zniszczenie zostało uznane za ostateczne. Przez święte miasto przewijali się

wyznawcy kilku religii, na terenie wzgórza świątynnego w VII/VIII wieku powstał

wspaniały obiekt religijny islamu - meczet Al-Aqsa. Miejsce budzące największe tęsknoty

Żydów, związane z wielowiekową historią narodu i państwa, będące dla nich nadal

świętością - jest dla nich niedostępne.

Odbudowa Świątyni, o której mówiono po powstaniu w 1948 roku państwa Izrael, nie

może mieć miejsce z wielu względów - religijnych, społecznych, politycznych. Jednak

nadal Wzgórze i maleńki fragment muru pozostałego po sanktuarium to wielkie świętości,

dotykające najgłębszych emocji w sercu każdego Żyda - nie tylko religijnego.

Dagmara Mańka

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: