SYSTEM LOUISA BRAILLE'A
Louis Braille (1809 - 1852) wynalazca pisma punktowego dla niewidomych. Podstawą, z której wyprowadza się cały system Braille'a jest sześciopunkt nazywany znakiem tworzącym. System składa się ze znaków będących kombinacją sześciu wypukłych punktów ułożonych w dwóch kolumnach po trzy punkty w każdej. Lewa kolumna zawiera umownie oznaczone punkty: 1,2,3, zaś prawą stanowią punkty: 4,5,6
Wzajemna kombinacja i rozmieszczenie punktów daje możliwość sześćdziesięciu czterech znaków. W brajlu można zapisać wszystko! Istnieje opracowana matematyczna, chemiczna, fizyczna, muzyczna notacja brajlowska. I Międzynarodowy Kongres w Sprawie Ociemniałych w Wiedniu w 1873 r., Międzynarodowy Kongres Nauczycieli Szkolnictwa Specjalnego w Paryżu w 1878 r., Kongres w Sprawie Ociemniałych w Berlinie w 1879, przyniosły ostateczną decyzję uznania w Europie oryginalnej wersji systemu L. Braille'a. Polska adaptacja systemu opracowana przez Elżbietę Różę Czacką i Teresę Landy została oficjalnie przyjęta dekretem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenie Publicznego z dnia 25.05.1934 r.
Międzynarodową bazę alfabetu stanowi pierwszych 25 znaków oraz znak oznaczający literę "w", a także znaki przestankowe i pomocnicze, które mimo pewnych różnic między odmianami systemu L. Braille'a w poszczególnych językach mają na ogół międzynarodowy charakter.
Braille'a pismo - pismo niewidomych, uniwersalny system pisma punktowego (dotykowego), używany we wszystkich językach świata; jego podstawą jest sześciopunkt w kształcie prostokąta, w ramach którego z różnej ilości i konfiguracji punktów wypukłych uzyskuje się 63 znaki; punkty sześciopunktu posiadają umowną numerację: lewa kolumna (z góry na dół) - numery 1, 2, 3, prawa - 4, 5, 6; wszystkie znaki podzielone są na 7 serii; powierzchnia znaku nie przekracza pola dotyku opuszki palca; system pisma Braille'a jest stosowany w notacji matematycznej, fizycznej, chemicznej, muzycznej; pismem punktowym jest wydawana literatura piękna, popularnonaukowa, podręczniki oraz czasopisma.
Inne rodzaje pisma dla niewidomych
Od wieków różni naukowcy próbowali stworzyć uniwersalne pismo dla osób niewidomych. Podejmowano bardzo różne próby. W większości opierały się na wypukłych literach lub znakach umownych. Większość idei nie przyjęła się z prostego względu - były zbyt trudne do opanowania. Jednak warto przyjrzeć się kilku pomysłom, które też bywają używane.
Pismo Wilhelma Kleina, charakteryzuje się tym, że litery w tekście powstają z szeregu wypukłych punktów. Nie jest ono trudne do rozczytania, jednak ma bardzo dużo wad. Po pierwsze używając tej metody czyta się bardzo powoli. Drugą znaczącą wadą, i chyba jednocześnie tą, która przesądziła o braku popularności pisma były trudności w drukowaniu. Aby powstała książka napisana metodą Wilhelma Kleina potrzeba drukarek szpilkowych. A te niestety nie są popularne.
Alfabet zwany New York Point jest próbą udoskonalenia dzieła Braille’a. Powstał w wyniku przestawienia systemu braillowskiego z układu pionowego na poziomy, czyli zamiast trzech punktów w dwóch kolumnach, mamy dwa w trzech kolumnach. Zamiana miała przyczynić się do oszczędzania miejsca na stronie o nawet 20%. Jednak brak możliwości stworzenia skomplikowanych zapisów spowodował, że ten system nie przyjął się.
Wartym zauważenia jest alfabet Williama Moon’a. Stworzył on pismo składające się z trzech rodzajów znaków. Pierwszy z nich to po prostu alfabet łaciński o bardzo dużej czcionce. Drugi polega na uproszczeniu liter poprzez opuszczenie niektórych ich części. Ostatni jest zapisem w postaci linii i kropek. Podstawą pisma jest pierwszych osiem liter alfabetu łacińskiego, które poprzez obracanie i zmienianie kształtu tworzą nowy znak. Jest to pismo dość skomplikowane, ponieważ zakłada czytanie w różnych kierunkach. Warto jednak zaznaczyć, że jest używane, zwłaszcza przez osoby, które utraciły wzrok będąc dorosłymi.
Przytoczone przykłady są pismami, które bywają wciąż jeszcze używane. Jednak dążenie do unifikacji alfabetu niewidomych prowadzi do tego, że ich popularność jest znikoma. A fakt, iż przez prawie 200 lat po stworzeniu alfabetu przez Louisa Brailla nikt nie zdołał stworzyć systemu lepszego jest kolejnym, który potwierdza geniusz słynnego Francuza. Dokładnie dziś, 4 stycznia, mija 198 lat, od kiedy w małej podparyskiej miejscowości narodził się chłopiec, którego życie miało pokazać, że można zmieniać świat.
Literatura:
1. Nowa encyklopedia powszechna PWN, Warszawa 1995 T. 1 s. 542
2. Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław 1971 s. 1859-1960
3. W. Dolański Alfabet Braille'a, jego poprzednicy i krewniacy. "Logopedia"1971 nr 10
4. Pismo Braille'a [broszura PZN]
5. D. Tomerska "Otworzył niewidomym bramy wiedzy". "Światełko" 1996 nr 1
6. J. Kuczyńska -Kwapisz Pismo dotykowe dla niewidomych- etapy rozwoju i współczesne zastosowanie. W: Rehabilitacja niewidomych i słabo widzących. Warszawa 1996 s. 113 - 118
anecia9333