Adam Asnyk
(1838 - 1897 )
Adam Asnyk ( pseud. El…y, Jan Stożek ) urodził się w Kaliszu 11 IX 1838 r., w rodzinie szlacheckiej. Jego ojciec uczestniczył w powstaniu listopadowym. za co został zesłany na Syberię. Młody Adam został wychowany w duchu idei niepodległościowych oraz w wielkim szacunku dla romantycznych zrywów narodowowyzwoleńczych w latach l856 - 1860 studiował w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie, a następnie w Akademii Medyczno-Chirurgicznej w Warszawie oraz we Wrocławiu
Już od czasów studenckich Asnyk brał udział w pracach kół konspiracyjnych, w ruchu spiskowym, za co był więziony. Do kraju wrócił w roku 1863, a gdy w tym samym roku wybuchło powstanie styczniowe, czynnie zaangażował się w działania zbrojne. Po klęsce powstania ponownie wyjechał za granicę, do Heidelbergu, gdzie uzyskał tytuł doktora filozofii. Od roku 1870 mieszkał w Krakowie, w tym czasie odbywał też wycieczki w Tatry, był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. Czynnie angażował się w życie społeczno-polityczne, z którego wycofał się w latach dziewięćdziesiątych, będąc już poważnie chory na gruźlicę.
W roku 1896 Asnyk wyjechał na kurację do Włoch, gdzie dodatkowo zaraził się durem brzusznym. Wrócił do kraju, umarł po kilku miesiącach, 2 VII 1897 r. Został pochowany na Skałce.
Od pozytywistów dzieliła go spora różnica wieku (Asnyk był starszy na przykład od Sienkiewicza o osiem lat, od Prusa o dziewięć), nie mógł się również pogodzić z pozytywistycznymi hasłami i ocenami powstań narodowych.
Asnyk debiutował około 1865 r. w lwowskim "Dzienniku Literackim". Jego ukochaną była Alina ze Steczkowskich - adresatka wszystkich liryków miłosnych. W swoich wczesnych wierszach dał wyraz charakterystycznym dla pokolenia, które przeżyło klęskę powstania styczniowego, nastrojom smutku, rozgoryczenia i rozczarowania. Nie brak tu również akcentów osobistych, gdyż do poczucia klęski po upadku powstania dołączyły tragedie osobiste, przede wszystkim nieszczęśliwa miłość, śmierć matki oraz śmierć żony w rok po ślubie. Jego działalność popowstaniowa była przejawem ogromnego zaangażowania w życie społeczno-polityczne kraju. Również w tym czasie, około roku 1865, debiutował, jakby na przekór tendencjom epoki, jako poeta. w jego wczesnych wierszach zdecydowanie dominują nastroje smutku, rozgoryczenia i rozczarowania.
Stopniowo, wraz z upływem czasu, twórczość Asnyka wypełniły treści filozoficzne, pojawiły się też utwory programowe, będące wyrazem poszukiwań drogi wyjścia z pesymizmu, odnalezienia się w popowstaniowej rzeczywistości. o Adamie Asnyku mówi się bardzo często jako o "poecie czasów niepoetyckich", co związane jest z ogólnymi tendencjami pozytywizmu. Epoka ta zdecydowanie nie sprzyjała rozwojowi lirycznej poezji, nie dopuszczały do tego głoszone powszechnie hasła zaufania do nauki i potęgi rozumu ludzkiego. Jednak poeci pozytywistyczni - a przede wszystkim sam Asnyk - niejednokrotnie czuli wewnętrzną potrzebę ustosunkowania się do liryki epoki poprzedniej, czyli romantyzmu.
aneciakurczaczek