Wykład 4 – Leki psychotropowe
Leki psychotropowe
Lekami psychotropowymi nazywamy lek, które wpływają względnie wybiórczo na czynności psychiczne:
Ø na procesy kojarzeniowe (intelektualne)
Ø na stany emocjonalne
Leki psychotropowe można podzielić na następujące grupy:
Ø Leki psychodepresyjne – hamujące
F neuroleptyki
F leki kojące – anksolityczna
Ø Leki psychoanleotyczne – pobuczające
F leki psychotoniczne
F leki przeciw-depresyjne
Ø Leki psychodepresyjne
Leki psychotropowe działają na mózg poprzez neuroprzekaźniki (neuromediatory):
Ø Noradrenalina
Ø Dopamina
Ø Serotonina
Ø Acetylocholina
Ø Kwas gama-aminomasłowy (GABA)
Na pograniczu leków psychotropowych znajdują się leki uspokajające – o mniej wybiórczym działaniu na procesy psychiczne.
Leki uspokajające
Leki uspokajające są to leki, które zmniejszają pobudliwość Ośrodkowego Układu nerwowego, działają ogólnie hamująco na jego czynności.
Działają równocześnie hamująco na sferę ruchomą kory mózgowej (przeciw padaczkowo), niekiedy ograniczają świadomość, utrudniają pacę umysłu i wywołują senność.
Do leków uspokajających zaliczamy:
Ø związki bromu
Ø związki zawarte w wielu roślinach, jak:
F kozłak lekarski (Tincetura, Valerianae, Neospasmina,Validol)
F rumianek pospolity
F męczennica
Neuroleptyki
Leki neuroleptyczne są to leki działające:
Ø uspokajająco i antyemocjonalnie
Ø hamuje objawy niektórych chorób psychicznych (autyzm, urojenia)
Ø przeciw psychotyczne:
F hamująco na ośrodek autonomiczny
F na układ pozapiramidowy
F na układ piramidony
Działanie:
Ø blokują receptory dopaminergiczne
Ø blokują receptory α-adrenergiczne
Ø działają presynaptycznie
Ø hamują wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy
Ø blokują również receptory muskarynowe
Działanie niepożądane:
Ø ze strony OUN – zespół parkinsonowski, napadowe dyskinazy, senność, majaczenie, depresja polekowa, rozdrażnienie
Ø ze strony krążenia – tachykardia, hipotermia ortostatyczna
Ø ze strony układu krwiotwórczego – agranulocytoza, leukopenia, plamica małopłytkowa,
Ø ze strony układu endokrynnego - mlekotoki,
Ø ze strony układu pokarmowego – zaparcia, żółtaczka cholestetyczna
Ø ze strony skóry – alergie, nadwrażliwość na światło słoneczne
Pochodne fenotizyny
Ø Chlorpromazyna
Fenactil – drażetki 0,01g; 0,0025 i 0,1g; krople 4%; ampułki domięśniowe 0,025g/5ml
Ø Lewoprepromazyna
Tisercin – drażetki, ampułki
Ø Promazyna
Promazin – drażetki 0,025g, 0,05g i 0,1g; ampułki 0,1g/2ml
Ø Perazyna
Permazinium (Taxilan) – tabletki, ampułki
Chlorpernazinum - tabletki
Pochodne tioksantenu
Ø Chlorprotyksen
Chlorprotyksol – tabletki
Ø Flupentyksol
Fluanxol – dospan – tabletki, amp.
Ø Klopentyksol
Clopixol
Pochodne butynofenonu
Ø Holoperydol
Haloperidol (Apo-Haloperidol, Decaldol) – tabl., krople, płyn, amp.
Ø Droperydol
Droperidol – amp., i.m. , i.v.
Pochodne benzonidu
Ø Sulpiryd
Sulpiryd (Egloryl-forte, Meresa,) – kapsułki, tab., syrop, amp.,
Leki kojące
Lekami kojącymi, zwane również lekami przeciwlękowymi nazywamy leki działające przede wszystkim anty-emocjonalnie, przeciw lękowo i przeciw agresyjnie przy stosunkowo słabym działaniu uspokajająco-nasennym.
Pochodne benzodiazym
Ø Elenium (Valium) – chlorodiazepoksyd – drażetki, amp.
Ø Relanium – diazepan – amp., tab.
Ø Oxazepam – oksazepan – tab.
Ø Signopam – tenazepan – tab.
Ø Lexofen – bromazepan – tab.
Ø Lorafen (Rudofel) – lorazepan – drażetki
Ø Medozepam - kapsułki
Ø Tranxene – 20, -50, -100 (Cloranexan) – kaps., fiolki
Ø Xanax (Afoban) – tab.
Hydroksyzyna
Ø Hydroxyzinum (Atarex) – drażetki, tab. powlekane, amp.
Leki pobudzające ONU
Leki analeptyczne, zwane niekiedy lekami cucącymi, są to leki pobudzające głównie czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego.
Kofeina
Ø Coffeinum natrium benzoicum (Kofex) – tab., amp.
Ø Glukof – kofeina (0,02g) + kwas askorbinowy (0,1g) + glukoza (0,88g) – tab. do ssania
Niketamid
Ø Cordianid
Ø Cordianid-Coffen
Leki psychotoniczne
Ø Działają pobudzająco na procesy psychiczne (procesy kojarzeniowe, wzmagają aktywność umysłową)
Ø Znoszą uczucie zmęczenia i senności, pobudzając do bezsenności
Ø Wzmagają aktywność psychiczną
Ø Wyzwalają reakcje wzburzenia w obrazie EEG
Ø Wzmagają reakcje emocjonalne
Ø Mogą wywołać stany euforii
Amfetamina – i jej pochodne
Leki neotropowe
Wpływają na OUN, poprawiają jego wydolność i takie jego funkcje jak: zdolność uczenia się, myślenia, zapamiętywania, koncentracji uwagi.
Działanie niepożądane
Ø pobyczenie psychomotoryczne
Ø agresywność
Ø zwiększa popęd płciowy
Ø zaburzenia snu
Ø wzrost masy ciała
Ø zawroty głowy
Ø wymioty
Ø zmiany ciśnienia
Piracetam
Ø Pirocetan (Nootropil, Memootropil) – kapsułki, amp., syrop, tab.
Pirytynol
Ø Enerbal-forte – tab. powlekane 0,1g i 0,2g, zawiesina
Leki przeciwdepresyjne
Leki przecie-depresyjne, czyli tymoanaleptyczne, nazywamy leki normalizujące napięcie efektywne i podnoszące je do właściwego danemu osobnikowi poziomu.
Działanie tych leków ujawnia się przede wszystkim w stanach obniżenia napięcia efektywnego – e depresji, apatii, przygnębienia i w tych stanach w głównie są stosowane.
Związki trójcykliczne
Mechanizm działania
Związki trójcykliczne mają szczególne właściwości hamowania pobierania zwrotnego noradrenaliny i serotoniny z szczelin septycznych. Są bardzo toksyczne.
Działania niepożądane:
Ø zahamowywują ukł. Cholinergiczny
Ø zaburzenia ze strony układu krążenia – zaburzenia rytmu serca, tachykardia
Ø zaburzenia OUN
Ø nadmierne pocenie się
Ø reakcje skórne – wysypki, wrażliwość na światło
Ø rzadziej żółtaczka cholestetyczna, bulimia, zaburzenia libido
Amitriptylina
Ø Amitriptylium – drażetki 0,01g, 0,025g, amp.
Doksepin
Ø Doxepin (Poldexin, Sineguam) – kapsułki, amp.
Imipromina
Ø Imipramin – drażetki, amp.
Ø Antranil (Hydiphen) – tab. powlekane, drażetki amp.
Opipramal
Ø Pramolan (Insidion) - drażetki
Związki czterocykliczne
Mianseryna
Blokuje receptory adrenergiczne α2 i 5-HT
Ø Lerivon (Miansen) – tab.
Inhibitor MAO
Niektóre związki zwłaszcza pochodne hydrozyzy mają właściwości hamujące enzymy rozkładające adrenalinę, noradrenalinę, d...
spadochroniasz