Emerytury_i_renty.pdf

EMERYTURY I RENTY

PRZYZNAWANE I WYPŁACANE

PRZEZ ZUS Z ZASTOSOWANIEM

PRZEPISÓW PRAWNYCH

UNII EUROPEJSKIEJ

WARSZAWA 2008

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Biuro Rent Zagranicznych

EMERYTURY I RENTY

PRZYZNAWANE I WYPŁACANE

PRZEZ ZUS Z ZASTOSOWANIEM

PRZEPISÓW PRAWNYCH

UNII EUROPEJSKIEJ

Stan prawny na dzień

1 grudnia 2008 r.

Warszawa 2008

Opracowanie

Andrzej Szybkie

Redaktor

Olaf Rawski

Projekt graiczny okładki

Michał Wiśniewski

Redaktor techniczny

Ewa Wojtczak

Skład i łamanie

Beata Giska

Korekta

Marzena Kostrowiecka

Anna Rola

Małgorzata Motyl

Skład: ZUS Biuro Poligrafii w Warszawie. Zam. nr 2780/08.

Druk: ZUS Wydział Poligrafii w Słupsku. Nakł. 1700 egz. Zam. nr 1413/08.

Spis treści

1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1.1. Czego dotyczą regulacje unijne w zakresie emerytur i rent? . . . . . . . . . . . 5

1.2. Na czym polega unijna koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego? . . . 5

1.3. Które unijne akty prawne regulują sprawy koordynacji systemów zabez-

pieczenia społecznego i jakie jest ich znaczenie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.4. Jakie przepisy prawne są stosowane przy ustalaniu emerytur i rent z ZUS

po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.5. Których państw dotyczy unijna koordynacja emerytur i rent? . . . . . . . . . 10

1.6. Kogo dotyczy unijna koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego

w zakresie emerytur i rent? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.7. Jakich świadczeń emerytalno-rentowych dotyczy unijna koordynacja? . . . 14

2. Podstawowe zasady unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego

w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.1. Równe traktowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.2. Uwzględnianie (sumowanie) okresów ubezpieczenia lub zamieszkania przy

ustalaniu prawa do świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.3. Zachowanie praw nabytych i eksport świadczeń w obrębie Unii Euro-

pejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.4. Zrównanie niektórych zdarzeń objętych ochroną . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

3. Osoba ubiegająca się o polskie świadczenia emerytalno-rentowe podlegające

unijnej koordynacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

3.1. Emerytury i renty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

3.1.1. Ustalanie świadczeń na podstawie przepisów krajowych . . . . . . . . 19

3.1.2. Ubezpieczenie wyłącznie w Polsce – wyłącznie polskie świadczenia . . . 20

3.1.3. Ubezpieczenie w dwóch lub więcej państwach członkowskich – świad-

czenia z każdego z państw, w którym przebyte zostały okresy ubez-

pieczenia i zamieszkania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

3.1.4. Uprawnienia z tytułu okresów ubezpieczenia krótszych niż 1 rok . . . 21

3.1.5. Uwzględnianie (sumowanie) okresów ubezpieczenia lub zamiesz-

kania przy ustalaniu prawa do świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.1.6. Obliczanie wysokości świadczenia w przypadku, gdy do nabycia

uprawnień konieczne było uwzględnienie (sumowanie) okresów

zagranicznych ( zasada pro rata temporis ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

3.1.7. Przyznawanie korzystniejszego świadczenia emerytalno-rentowego

osobie, która ma wymagane okresy ubezpieczenia lub zamiesz-

kania w danym państwie, a była ubezpieczona również w innych

państwach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

3.1.8. Specjalne zasady dotyczące przyznawania renty z tytułu niezdol-

ności do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

3.1.9. Przyznawanie renty rodzinnej i odrębności dotyczące sytuacji sierot,

gdy zmarły, po którym przyznawane jest świadczenie, pracował

oprócz Polski w państwie, którego przepisy nie przewidują przy-

znawania rent rodzinnych dla sierot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3.1.10. Orzeczenia lekarskie wydawane przez ZUS dla celów rentowych oso-

bom zamieszkałym w innych niż Polska państwach członkowskich . . . 30

3.2. Specjalne zasady dotyczące przyznawania renty z tytułu wypadku przy

pracy lub choroby zawodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.2.1. Zasady podstawowe dotyczące osób, które podlegały ubezpieczeniu

w jednym państwie członkowskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.2.2. Ustalanie rent z tytułu wypadków przy pracy lub chorób zawodowych

w odniesieniu do osób, które podlegały ubezpieczeniu w dwóch lub

więcej państwach członkowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.2.3. Zasady szczególne dotyczące rent z tytułu choroby zawodowej, gdy

osoba pracowała kolejno w różnych państwach, w warunkach mo-

gących spowodować tę chorobę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.3. Zasiłek pogrzebowy z tytułu śmierci emeryta, rencisty albo członka ro-

dziny emeryta lub rencisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

3.4. Gdzie i w jakim trybie złożyć wniosek o świadczenia emerytalno-rentowe

podlegające unijnej koordynacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3.4.1. Polskie instytucje zobowiązane do rozpatrywania wniosków o emery-

tury i renty podlegające koordynacji wspólnotowej . . . . . . . . . . . . 34

3.4.2. Kiedy wniosek o polskie świadczenia emerytalno-rentowe podlega

rozpatrzeniu przez ZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3.4.3. Jednostki organizacyjne wyznaczone przez Prezesa ZUS do rozpa-

trywania wniosków o emeryturę lub rentę podlegającą koordynacji

wspólnotowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

3.4.4. Zasady składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe

z ZUS przyznawane z zastosowaniem wspólnotowych przepisów

o koordynacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

3.4.5. Jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku o świadczenia eme-

rytalno-rentowe podlegające koordynacji wspólnotowej, składa-

nego w ZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4. Osoba otrzymująca polskie świadczenia emerytalno-rentowe zamieszkała za

granicą w innym państwie członkowskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.1. Skutki stosowania zasady zachowania praw nabytych w odniesieniu do

polskich emerytów i rencistów zamieszkałych za granicą w innym niż

Polska państwie członkowskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.2. Przekazywanie (transfer) emerytury lub renty do państwa zamieszkania . . . 45

4.3. Kontrola uprawnień do emerytury lub renty osoby zamieszkałej w innym

państwie członkowskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

4.4. Co z uprawnieniami do świadczeń zdrowotnych w państwie zamieszkania

emeryta lub rencisty? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

5. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

6. Gdzie w razie wątpliwości można uzyskać stosowne informacje . . . . . . . . . . . 59

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: