Polskie Forum Modelarskie wszystko o modelarstwie... -------------------------------------------------------------------------------- Pakiety - Ogniwa Li-Pol dla poczｹtkujｹcych / Lipol Lipole Pakiety -------------------------------------------------------------------------------- tom_tom - Piｹ 09 Lut, 07 15:02 Temat postu: Ogniwa Li-Pol dla poczｹtkujｹcych / Lipol Lipole Pakiety -------------------------------------------------------------------------------- Cze懈, Pisz・akurat "info na 彡ian・ o Li-Polkach, dla naszych modelarzy z aeroklubowej modelarni, wi鹹 wklej・to i tutaj. Prosz・Was o komentarze, poprawki. Pami黎ajcie, ｿe to wskazki dla mｳodych, zatem pomcie, ｿeby materiaｳ byｳ na 100% dobry. Zebraｳem podstawowe wiadomo彡i, dotyczｹce uｿytkowania ogniw Li-Pol - teoria i praktyka. Tekst przeznaczony jest szczegnie dla modelarzy poczｹtkujｹcych w tym temacie, ktzy co dopiero kupili pakiet i nie wiedzｹ, co i jak dalej. 1. Nazwa ogniw: Li-Pol czyli ogniwa Litowo-Polimerowe. W skrie rnieｿ Lipol, Li pol, Lipolki, lipole (to si・przyda w wyszukiwarce) 2. Pakiet a ogniwo: Ogniwo Li-Pol jest to pojedyzy, niepodzielny, najcz龕ciej pｳaski akumulatorek, z wyprowadzonymi blaszkami, w charakterystycznej folii w kolorze aluminium. Piszｹc dalej "pakiet", mam na my徑i dwa, trzy lub wi鹹ej ogniw, poｳｹczonych ze sobｹ, z wyprowadzonymi kabelkami. Pakiety zabezpieczone sｹ dodatkowｹ foliｹ i to wｳa從ie one sｹ najcz龕ciej w sprzedaｿy. Grube kabelki sｳuｿｹ gｳnie do podpi鹹ia do regulatora (czerwony "+" a czarny "-"), a cienka wiｹzka kolorowych kabelk, sｳuｿy gｳnie do ｳadowania za pomocｹ balancera (o tym pniej w p.5). Ogniwa poｳｹczone w pakiety - na poczｹtek lepiej kupi・gotowy pakiet, nie robi・go samemu :) Pakiet moｿe by・oznaczony np. 2S1P, co oznacza, ｿe skｳada si・z 2 ogniw poｳｹczonych szeregowo, 3S1P - 3 ogniwa poｳｹczone szeregowo. Prawdopodobnie jednego z tych pakiet b鹽ziemy uｿywa・na poczｹtek. Napi鹹ie jednego, nieuszkodzonego ogniwa, wynosi od 2,8 V (dopuszczalnie rozｳadowane) do 4,2 V (dopuszczalnie naｳadowane). Czyli pakiet 2S1P moｿe mie・napi鹹ie od 5,6 V do 8,4 V, a pakiet 3S1P moｿe mie・napi鹹ie od 8,4 V do 12,6 V. Przekroczenie tych napi・, mierzonych pod obciｹｿeniem lub nie, jest niszczｹce dla ogniw. Nie przekraczanie napi・ 2,8V ・4,2V na ogniwo to gｳna zasada, ktｹ trzeba sobie wbi・do gｳowy, korzystajｹc z Li-Polek. Moｿna tutaj zauwaｿy・ ｿe teoretycznie (i praktycznie) zarno w peｳni rozｳadowany pakiet 3S1P moｿe mie・napi鹹ie 8,4 V, jak i full naｳadowany pakiet 2S1P. Skutki tego mogｹ by・czasem fatalne - o tym potem w punkcie 6.5. 3. Ogniwa do cel modelarskich: stosujemy w praktyce ogniwa przemy徑ane i zaprojektowane tak, aｿeby byｳy w stanie oddawa・duｿy prｹd rozｳadowania, rz鹽u kilku, kilkunastu a nawet kilkudziesi鹹iu A. Zaleｿy to od rodzaju ogniwa i poniekｹd od jego pojemno彡i C, wyraｿanej w mAh, (czyli mili Ampero godzinach). Modelarskie ogniwa mogｹ by・ｳadowane maksymalnym, bezpiecznym i zalecanym prｹdem "1C" co oznacza, ｿe ogniwo o pojemno彡i 750mAh moｿe by・ｳadowane prｹdem 0,75A, ogniwo 1000 mAh prｹdem 1A, ogniwo 2000 mAh prｹdem 2A itd... Czas ｳadowania okre徑a sama ｳadowarka. W praktyce jedyny wygodny i bezpieczny spos ｳadowania ogniw, zapewniajｹ automatyczne, mikroprocesorowe ｳadowarki oraz balancery. Dalsze informacje o sposobach ｳadowania - w dalszej cz龕ci w p.6. Inne ogniwa, np z telefon komkowych, laptop, teｿ ewentualnie mogｹ zosta・uｿyte, ale na poczｹtek stanowczo odradzam eksperymenty z nimi, bez posiadania szerszej wiedzy o ogniwach woge. Ogniwa i pakiety modelarskie to te, kte moｿemy kupi・w sklepach modelarskich, sｹ one oznaczane poza pojemno彡iｹ takｿe liczbami, np. 10C, 15C, 20C - okre徑a to, jaki maksymalny prｹd rozｳadowania moｿe zosta・uｿyty. Dla pakietu 1000 mAh 10C moｿemy podpiｹ・silnik, kty pociｹgnie max. 10A. 2000 mAh 10C moｿe da・juｿ 20A prｹdu itd... Nie myli・tych liczb z ｳadowaniem pakiet !!! ｣adowanie zalecane 1C, jak wspomniaｳem. Producent podaje takｿe tzw. chwilowy prｹd rozｳadowania, np oznaczenie ・0C (max 15C)・ co oznacza, ｿe przeprowadzajｹc testy np. rnych 徇igieｳ, moｿemy na chwil・da・"na maxa" i pociｹgnｹ・prｹd do 15C, ale tylko przez 15 - 20 sekund. Zwrcie uwag・ ｿe silniki i regulatory takｿe majｹ okre徑ony ten chwilowy prｹd, miedzy innymi wｳa從ie do test. Przykｳad: mamy pakiet 1000 mAh, na ktym jest dodatkowo napisane "10 C (max 15 C)". Wi鹹: moｿemy dobra・silnik i 徇igｳo, kty to zestaw pobiera prｹd 10A. A jak b鹽ziemy testowa・pniej rne 徇igｳa, to moｿemy chwilowo pociｹgnｹ・15A. (Oczywi彡ie i regulator i silnik musi wytrzyma・te 15A, ale tutaj mimy tylko o zasilaniu). 4. Rozｳadowywanie ogniw Li-Pol Teoria: Jak wspomniaｳem, jedno ogniwo nie moｿe by・rozｳadowane poniｿej 2,8 V, co daje 5,6 V przy pakiecie 2S1P oraz 8,4 V przy pakiecie 3S1P. I to niezaleｿnie, czy mierzymy pod obciｹｿeniem, czy bez. Jak to moｿliwe - ano tak, ｿe po prostu zbliｿajｹc si・do poziomu 2,8 V na ogniwo, albo trzeba odciｹ・pob prｹdu (wtedy napi鹹ie skoczy od razu do ponad 3V), albo pｳynnie zmniejsza・prｹd do zera, caｳy czas nie przekraczajｹc 2,8 V. Tak wｳa從ie dziaｳajｹ mikroprocesorowe rozｳadowywarki (albo ｳadowarki w funkcji rozｳadowania). Sprawa si・komplikuje w przypadku pakiet. Gdy mamy pakiet np 2S1P, czyli dwa ogniwa poｳｹczone w szereg, to regulator silnika odciｹｳby obroty, gdy napi鹹ie pakietu spadnie do 5,6 V. Ale: Praktyka: gdy oba ogniwa byｳyby super dobre, to oba majｹ wtedy po 2,8 V i jest ok. Ale gdy jedno jest gorsze od drugiego (praktycznie 80 % tak ma), wtedy to gorsze ma juｿ np 2,6 V a to lepsze ma 3 V (suma nadal 5,6 V) i w rezultacie to gorsze staje si・jeszcze gorsze, bo wｳa從ie go wykazamy. I dlatego, ekonomiczny regulator silnika (np Jeti z serii ECO) domy徑nie nie bierze za warto懈 minimalnｹ 2,8 V na ogniwo, ale 3 V na ogniwo, pozostawiajｹc tym gorszym ogniwom moｿliwo懈 przeｿycia. Wtedy dla naszego pakietu 2S1P pr odci鹹ia obrot jest podniesiony z 5,6 V na 6 V. Lepsze ogniwo ma np 3,2 V a gorsze 2,8 V i nie jest juｿ z nim tak 殕e. W droｿszych regulatorach moｿemy ustawi・dolnｹ warto懈 napi鹹ia na 2,8 V (w niektych nawet 2,75 V) lub na 3 V na ogniwo. Zalecam jednoznacznie - ustawi・3 V na ogniwo. Rozｳadowywarki teｿ majｹ takｹ funkcj・ 5. ｣adowanie Li-Polek Duｿo o ｳadowaniu juｿ zostaｳo powiedziane. Wpierw nasza naczelna zasada - nie przekroczy・napi鹹ia 4,2 V na ogniwo. Ale gdyby徇y podｳｹczyli zwykｳｹ ｳadowark・ to akumulatorek naｳaduje si・w peｳni przekraczajｹc o wiele napiecie 4,2V, wcze從iej po prostu eksplodujｹc. Zn wi鹹 pytanie jak to zrobi・dobrze ? Wi鹹 trzeba doj懈 do granicy 4,2 V na ogniwo, a nast麪nie zmniejsza・pｳynnie prｹd ｳadowania do zera, nie przekraczajｹc napi鹹ia tych 4,2 V. Oczywi彡ie tak teｿ ｳaduje specjalna ｳadowarka. Pomierzcie sami - po upｳywie zaledwie 30-40 minut, napi鹹ie na pakiecie 2S1P dojdzie do 8,4 V (na 3S1P do 12,6 V), a przez nast麪ne 20 minut nic si・juｿ z nim nie b鹽zie dziaｳo, ale ｳadowarka nadal ｳaduje, tylko prｹd maleje i maleje. Jak juｿ pisaｳem na poczｹtku naleｿy ｳadowa・maksymalnym, bezpiecznym i zalecanym prｹdem "1C" co oznacza, ｿe ogniwo o pojemno彡i 750mAh moｿe by・ｳadowane prｹdem 0,75A, ogniwo 1000 mAh prｹdem 1A, ogniwo 2000 mAh prｹdem 2A itd... Czas ｳadowania okre徑a sama ｳadowarka, ale wynosi on wtedy w przybliｿeniu okoｳo 50 - 60 minut. Oczywi彡ie moｿna ｳadowa・prｹdem mniejszym, np. 0,5 C (dla1000 mAh daje to 0,5A) albo 0,1C (dla 1000 mAh daje 0,1A). Ale trudno w warunkach bojowych czeka・par・godzin na naｳadowanie pakietu :) Generalnie prｹd 1C nie niszczy pakietu, pod warunkiem, ｿe uｿywamy mikroprocesorowej ｳadowarki. Tak chociaｿ wynika z test (no tak - prawda, ｿe mniejszy prｹd ｳadowania powoduje wi麑szｹ ｿywotno懈 ogniw, ale co z tego, je徑i i tak prawdopodobnie zarｹbiemy wcze從iej pakiety podczas rozｳadowywania wysokimi prｹdami, zｳym przechowywaniem, testami, kraksami itd...). Balancery - bardzo przydatne urzｹdzonka. Jak to dziaｳa ? a no tak, ｿe podpinamy to maｳe urzｹdzonko na wyj彡ie ｳadowarki, a z drugiej strony podpinamy akumulatorki, czyli nasz pakiet Li-Pol, za pomocｹ tej maｳej wtyczki z kolorowymi kabelkami. (Tu uwaga - kaｿdy producent pakiet ma sw standard wtyczek do balancer i swoje balancery. Najlepiej zdecydowa・si・na jednｹ firm・produkujｹcｹ to i to - unikniemy problem). Balancer dostaje prｹd od ｳadowarki, i rozdziela go na pojedyncze ogniwa, mierzｹc caｳy czas ich napi鹹ia. Pod koniec ｳadowania, dｹｿy do tego, ｿeby kaｿde ogniwo miaｳo rno po 4,2 V. W mojej praktyce, juｿ po paru ｳadowaniach z balancerem, miaｳem rno po 4,19 V na ogniwo. Co daje balancer ? chodzi o to, ｿe tak naprawd・kaｿde ogniwo jest inne - jedno lepsze, drugie gorsze. Gdy ｳadujemy pakiet bez balancera wspnie, jedne ogniwa szybciej osiｹgnｹ 4,2 V a inne pniej, A ｳadowara b鹽zie pompowa・uparcie, aｿ nie zmierzy 8,4 V dla 2S1P (lub 12,6 V dla 3S1P). I te ogniwa, kte najszybciej osiｹgnｹ 4,2 V, zacznｹ by・przeｳadowywane, bo w tym czasie b鹽ｹ si・ｳadowa・dopiero te "wolniejsze". Dla ｳadowarki b鹽zie si・liczy・tylko suma napi・, a nie pojedyncze napi鹹ia ogniw, jak w przypadku uｿycia balancera. I zn zajedziemy kte・ogniwo pr鹽zej czy pniej. Tak wi鹹 balancer + ｳadowarka mikroprocesorowa to podstawa, bez tego nie ma co traci・pieni鹽zy i zdrowia na kupowanie kolejnych pakiet. 6.Pozostaｳe ogne zalecenia co do ogniw Li-Pol: 6.0) Gｳna zasada - nie przekracza・napi・ 2,8 V - 4,2 V na ogniwo. 6.1) nie naleｿy doprowadza・do zwar・biegun "+" i "-" (a w razie zwarcia, pozostawi・akumulatorki na 10-15 minut i obserwowa・ czy si・nie zapalｹ), 6.2) nie naleｿy rozｳadowywa・wi麑szymi prｹdami, niｿ jest to dopuszczalne (te oznaczenia 10C, 15C, 20C...), co powoduje skrenie ｿywotno彡i akumulatorka i takｿe niebezpieczetwo zapalenia si・ 6.3) nie moｿna ｳadowa・akumulatork ｳadowarkami, kte nie sｹ specjalnie do tego typu przeznaczone (powody opisane w punkcie o ｳadowaniu) 6.4) Nie powinno si・trzyma・akumulatork dｳu...
marcin273