Wykład I: POCZĄTKI NAUCZANIA LITERATURY POLSKIEJ

Metodyka nauczania języka polskiego = dydaktyka języka polskiego

Koniec XVIII w.

·         1741 – Collegium Nobilium

·         1773 – Komisja Edukacji Narodowej

·         1764 – koronacja Stanisława Augusta

o       Szkoła Rycerska

o       1765 – pierwszy teatr publiczny

Od tego czasu zaczęto uczyć języka polskiego w szkole. Wcześniej uczono tego języka równolegle z łaciną. W XVII wieku uczono oracji. W mowie i w literaturze wplatano zwroty łacińskie.

Do poł. XIX w. nauczanie było retoryczne, tzn. zakładano, że każdy szlachcic miał umieć wypowiedzieć się, napisać list pochwalny; każdy mógł być pisarzem.

·         Pisano po polsku, wplatając makaronizmy, wyrazy łacińskie.

KEN à podręczniki

1795 – Polska jako kraj przestała istnieć (zabory)

·         w zaborze rosyjskim początkowo panował cichy kult szkół KEN-u

1807-15 – czasy napoleońskie, klęska napoleońska à 1815, kongres wiedeński àKrólestwo Polskie

Poznań (Wielkie Księstwo Poznańskie) – Gimnazjum Św. Magdaleny

1815-47 – w zaborze austriackim postępowała germanizacja szkół

(od  1848 – poprawa)

Wykład II: OŚWIATA W ZABORACH

Zaborcom nie zależało na rozwoju oświaty.

Oscylacja między liberalizmem a eksterminacją w stosunkach między zaborcami a Polakami.

1.      Zabór pruski

o       1795-1840 – okres względnej stabilizacji (liberalizm)

o       1840-1867 – prawie liberalizm

o       1870-1918 – rządy Ottona von Bismarcka – eksterminacja

2.      Zabór rosyjski

o       1795-1815 (do kongresu wiedeńskiego)

§         niewielkie straty

§         praca szkół wg systemu KEN-u

o       1815-1830 – właściwie liberalizm

§         car Aleksander à konstytucja dla Polaków (zm. 1825)

§         car Mikołaj I à nienawiść do Polski i Polaków

o       1830-1863

§         powstanie listopadowe – regularna wojna przez prawie rok

§         zmiana stosunku władz rosyjskich do polskiej oświaty

§         eksterminacja, rusyfikacja

o       1864-1918

§         powstanie styczniowe – walka partyzancka

§         silna rusyfikacja

§         j. polski – językiem miejscowym, zajęcia z polskiego były nadobowiązkowe

·         na przerwach nie wolno było mówić po polsku

o       1905-07 – rewolucja à zelżenie ucisku

o       1914-18 – Rosja przeciwko Austrii i Prusom

§         odblokowanie eksterminacji

3.      Zabór austriacki (Galicja)

o       ośrodki: Lwów, Kraków, Przemyśl, Rzeszów

o       1795-1848 – między liberalizmem a eksterminacją

§         uczono j. polskiego razem z łaciną

§         ćwiczenia z poetyki klasycznej i polskiej

§         o Mickiewicz – cicho albo wcale

o       1848-1867

§         statut organizacyjny szkół

§         języki narodowe

o       1867-1918

§         zasadnicza zmiana polityki domu cesarskiego wobec „krajów podopiecznych” w roku 1867

·         autonomia galicyjska (inaczej Galicja autonomiczna)

§         osłabnięcie Austrii przez wzmocnienie Prus

§         wszystkie państwa „podopieczne” mogły rozwijać kulturę w j. narodowych

·         pełna dokumentacja szkolna

§         polska szkoła na wszystkich szczeblach

Struktura szkolnictwa w Galicji i Lodomerii

I.                    Sejm (autonomiczny)

II.                 „Ministerstwo oświaty” – RSK (Rada Szkolna Krajowa[1])

·         polskie podręczniki

·         polskie wypisy

·         sprawozdania szkolne (opublikowane)

o       część naukowa

o       informacje o nauczaniu

o       spis profesorów

o       spis uczniów

o       wykaz lektur i informacje, co jest w bibliotece szkolnej

o       tematy maturalne

·         ścisłe programy nauczania

·         komentarze do lektur szkolnych

Obecna struktura szkolnictwa jest wzorowana na galicyjskiej.

Metoda podająca związana z Herbontem (dot. wyobrażeń)

·         teoria podawania wyobrażeń – wykład

1918 – doświadczenia Polski zaborowej z tego okresu zostały wykorzystane później

Pomoce naukowe w Galicji – podręczniki (głównie do historii literatury)

·         Bartoszewicz

·         Mecheryński

·         Tarnowski

Serie wydawnicze – szkolne pomoce naukowe dla uczniów:

·         wydania lektur

·         komentarze do lektur

Metodycy:

·         Próchnicki

·         Mikołaj Mazanowski

·         Artur Mazanowski

Wykłady III i IV: OŚWIATA PO ODZYSKANIU NIEPODLEGŁOŚCI (II RP)

Rozwój edycji pomocy naukowych.

Scalanie oświaty

·         do lat 30. – wzór galicyjski

wielka reforma oświaty

Struktura oświaty do 1932 r.

·        

szkoły elementarne – powszechne         ok.             

·         8-klasowe gimnazjum                               12 lat             

Minister Jędrzejewicz  è ZMIANA SYSTEMU OŚWIATY

o       4-letnie gimnazjum à wykształcenie średnie

o       2-letnie profilowane liceum à matura

§        

dla elity intelektualnej, ok. 30% absolwentów gimnazjum

o       studia

1938

Pierwsi absolwenci (np. Karol Wojtyła).

1 września 1939 wybuchła I woja światowa

·         hitlerowcy zlikwidowali szkoły średnie

Struktura kształcenia polonistycznego w 20-leciu międzywojennym

Heureza (Kazimierz Wójcicki, Rozbiór literacki w szkole, 1921)

·         rozbiór = analiza

·         metoda pytań – szczegółowe analizowanie dzieł

o       do każdego tematu byłą przygotowana seria pytań

Dwie tendencje, które się ścierały:

Czytanie dzieł = rozbiór, analiza

Konstanty Wojciechowski – historyk literatury, wysoki urzędnik Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Powszechnego (MWRiOP) – uważał, że literatury można uczyć tylko w połączeniu z historią.

Zjazdy polonistyczne

·         udział brali:

o       historycy literatury

o       nauczyciele gimnazjum

o       autorzy podręczników

o       profesorowie wyższych uczelni

·         poł. lat 20. – Wójcicki: „analiza i heureza osoby to nieco skompromitowane”

Autorzy podręczników – historycy literatury:

·&#...