Łacina - gramatyka.doc

(50 KB) Pobierz
Przypadki :

Przypadki :

 

Nominativus – mianownik Kto? Co?

Genetivus – dopełniacz Kogo? Czego? Czyj? Czyja? Czyje?

Dativus – celownik Komu? Czemu? Dla kogo?

Accusativus – biernik Kogo? Co?

Ablativus instrumentalis – nadrzędnik Kim? Czym? Z kim?

Ablativus locativus – miejscownik W kim? W czym? O kim? O czym?

Ablativus właściwy – Od kogo od czego?

Vocativus – wołacz

 

 

Rzeczownik – substantivum - deklinacje

Czasownik – verbum - koniugacje

Przymiotnik – adiectivum - deklinacje

Zaimek – pronomen - deklinacje

Liczebnik – numerale – deklinacje

Przysłówek – adverbium

Przyimek – praepositio

Spójnik – coniunctio

Wykrzyknik – interiectio

 

Liczba pojedyncza – numerus singularis

Liczba mnoga – numerus pluralis

 

Rodzaj męski – genus masculium nazwy istot męskich masculina, nazwy miesięcy, wiatrów i rzek

Rodzaj żeński – genus feminium nazwy istot żeńskich feminia, nazwy drzew, miast, krajów i wysp zakończonych na –us.

Rodzaj nijaki – genus neutrum

 

 


DEKLINACJE RZECZOWNIKA

 

Końcówki genetivus singularis

 

I dek. –ae

II dek. –i

III dek. –is

IV dek. –us

V dek. –ei

 

 

 

 

 

 

DEKLINACJA I

 

Przypadek

singularis

Pluralis

Nominativus = V.

-a

-ae

Genetivus

-ae

-arum

Dativus

-ae

-is

Accusativus

-am –m

-as

ablativus

-a

in –a

e –a

-is

in –is

e -is

 

 

Przykład :

 

Singularis

 

N=V       porta                    brama         puella

G            portae                  bramy         puellae

D            portae                  bramie        puellae

Acc         portam                 bramę        puellam

Abl=N    porta                    bramą         puella

               in porta               w bramie    In puella

               e porta                z bramy       e puella

 

Pluralis

 

N=V       portae                  bramy                

G            portarum             bram                    puellarum

D            portis                  bramom              

Acc        portas                  bramy

Abl         portis                  bramami               puellis

              in portis              w bramach

              e portis               z bram

 

 

DEKLINACJA II

 

KOŃCÓWKA na –us

 

 

Singularis

Pluralis

Nominativus

-us

-i

Genetivus

-i

-orum

Dativus

-o

-is

Accusativus

-um

-os

Ablativus

-o

In –o

Ex -o

-is

In –is

Ex -is

Vocativus

-e

-i

 

KOŃCÓWKA na –er

 

 

Singularis

Pluralis

Nominativus =V.

-er

-i

Genetivus

-i

-orum

Dativus

-o

-is

Accusativus

-um

-os

Ablativus

-o

De –o

A -o

-id

De –is

A –is

 

 

KOŃCÓWKA na –um

 

 

Singularis

Pluralis

Nominativus =V.

-um

-a

Genetivus

-bi

-orum

Dativus

-bo

-bis

Accusativus

-um

-a

Ablativus

-bo

In –bo

Ex -bo

-bis

In –bis
ex -bis

 

 

Rzeczowniki zakończone na –us i –er to masculina

Rzeczowniki zakończone na –um neutra

Wyjątki : humus - feminium

Wyjątek:

-  N – deus V - dive

-  końcówka –ius ma w V. końcówkę –i a G. –i lub –ii

- G. Pluralis czasami -um zamiast –orum (deum,deorum)

 

 

DEKLINACJA III

 

Rzeczowniki różniące się końcówkami ablativus singularis i genetivus pluralis

Odmiany :

- spółgłoskowa –e –um –a  ablativus singularis i genetivus pluralis

 

                                   

Masculina et feminina

Singularis

Pluralis

Nominativus =V.

 

-es

Genetivus

-is

-um

Dativus

Ew. -i

-ibus

Accusativus

-em

-es

Ablativus

-e

-ibus

Neutra

Singularis

Pluralis

Nominativus = V.

 

-a –na

Genetivus

-is

-um

Dativus

-i

-ibus

Accusativus

 

-a

Ablativus

-e

-ibus

 

Odmieniają się przez tą odmianę:

1.Imparisyllaba – te które w Genetivus Singularis mają o jedną sylabę więcej niż w Nominativus S.

2.Rzeczowniki:

Pater – ojciec; mater –matka; frater – brat; senex – starzec; iuvenis – młodzieniec; vates – wieszcz; canis – pies;

3.dwa rzeczowniki o temacie na –u : sus – suis (świnia) ; grus –gruis (żuraw)

4.przymiotniki w stopniu wyższym

5. niektóre przymiotniki o jednym zakończeniu w stopniu równym

- samogłoskowa –i –ium –ia

 

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin