CHEMIA – UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW.doc

CHEMIA – UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW

Prawo okresowości Mendelejewa- pierwiastki uszeregowane zgodnie ze wzrastającą masą atomową wykazują powtarzalność swoich cech.

Blok „s”

• grupa 1 + Hel

·         ns1 n- numer okresu

Blok „p”

·         grupy 13-18

·         ns2np1-6

Blok „d”

·         grupy 3-12

·         ns1(n-1)d1-10

Blok „f”

·         latynowce i aktynowce

·         ns2(n-2)f1-14

L. powłok =  okres

l. walencyjnych = cyfra jedności numeru grupy, ale tylko dla 1-2, 13-18

W okresie

·         maleje :

◦         aktywność

◦         właściwości metaliczne

·         rośnie

◦         l. e. Walencyjnych

◦         l. atomowa

◦         l. masowa

·         stałe

◦         l. powłok

W grupie

·         maleje

◦         aktywność chemiczna nie metali

·         rośnie

◦         l. atomowa

◦         l. masowa

◦         l. powłok

◦         aktywność chemiczna metaliczne

·         stała

◦         l. elektronów walencyjnych

Cząsteczki dwuatomowe/ homo atomowe :

O2, I2, Cl2, F2, H2, N2, Br2

elektroujemność - „miłość atomu do elektronu”/

zdolność atomu do przyjmowania elektronów. W okresie rośnie, w grupie maleje.

Pierwiastki:

·         elektrododatnie – metale ,chętnie oddają elektrony

·         elektroujemne – nie metale, chętnie przyjmują elektrony

Zasada Kossela - Lewisa / dubletu oktetu

atom wchodząc w związek chemiczny  dąży do uzyskanie dubletu lub oktetu na ostatniej powłoce

Wiązanie atomowe/ kowalencyjne

·         występuje w cząsteczkach homo atomowych

·         polega na uwspólnieniu elektronów walencyjnych przez atomy niemetali w celu uzyskania dubletu lub oktetu. Wspólne wiązanie należy  w jednakowym stopniu do obu atomów.

Wiązanie atomowe spolaryzowane

·         występuje w cząsteczkach zbudowanych z niemetali

·        

dipol

·         polega na uwspólnieniu elektronów walencyjnych przez atomy niemetali w celu uzyskania dubletu lub oktetu na ostatniej powłoce. Wspólne wiązanie przesunięte jest do atomu mającego większą elektroujemność.  0< ΔE< 1,7

dipol – cząsteczka obdarzona atomem dodatnim i ujemnym.

Właściwości związków o wiązaniu kowalencyjnym:

·         3 różne stany skupienia

·         słabo rozpuszczają się w wodzie, ale dobrze w benzynie

·         nie wykazują przewodnictwa

Wiązanie jonowe

·         występuje pomiędzy metalami ( gr1-2) i niemetalami ( gr.16-17)

• 
  
  polega na przekazywaniu elektronów walencyjnych przez atomu metali na powłokę walencyjną niemetali   w celu uzyskania dubletu lub oktetu. Atomy metali oddając elektrony stają się kationami, atomy niemetali przyjmując elektrony stają się anionami. Pomiędzy tymi jonami tworzy się wiązanie jonowe. 

Mg 2+   O2-

Właściwości związków o wiąz. Jonowym:

·         stały stan skupienia

·         dobrze rozpuszcza się w wodzie

·         po rozpuszczeniu w wodzie, wykazuje przewodnictwo

·         ulega stopieniu w wys. temp.

Wiązanie koordynacyjne

·         polega na przekazaniu wolnej pary elektronów od dawcy do atomu przyjmującego/ biorcy

·         występuje w HNO3, SO2, CO, NH4+

Wiązanie metaliczne:

·         występuje w metalach i ich stopach

·         ładunek obojętny

·         tworzy się pomiędzy kationami metalu i zdelokalizowanymi elektronami

·         obecność tego wiązania powoduje wys. przewodnictwo cieplne i elektryczne

Właściwości substancji o wiązaniu metalicznym

·         stały stan skupienia

·         twarde

·         kowalne

·         plastyczne

·         połysk metaliczny

·         wys. temp topienia

·         dzielą się na metale lekkie i metale ciężkie.

Wiązanie wodorowe

·         tworzy się pomiędzy cząsteczkami wody, amoniaku

Właściwości wody:

·         występuje w 3 stanach skupienia, w zależności od ciśnienia i temperatury

·         d =1 kg/m3, w 4°C

·         wykazuje zjawisko włoskowatości, H2O w cienkich naczyniach podnosi swój poziom

Wiązanie sigma

• występuje tam gdzie kowalencyjne ( spolaryzowane i zwykłe)
• nakłada się orbital s i s, s i p
• jest wtedy kiedy atomy nakładają się wzdłuż osi X

Wiązanie Pi

• występuje wtedy kiedy atomy nakładają się wzdłuż osi Y lub Z
• nakłada się orbital  p i p