Psychologia rozwojowa.doc

4. Dojrzewanie, uczenie się, socjalizacja i aktywność własna....etc :):)

Dojrzewanie - okres życia między dzieciństwem a dorosłością, charakteryzujący się przeobrażeniami w budowie i wyglądzie ciała (dojrzewanie biologiczne), psychice - kształtowaniu osobowości (dojrzewanie psychiczne), postawach wobec własnej i drugiej płci (dojrzewanie psychoseksualne), pełnieniu roli społecznej (dojrzewanie społeczne).

Dojrzewanie jest uzależnione od czynników genetycznych, płciowych, środowiskowych, klimatycznych, kulturowych. Nazywane jest również "adolescencją" i "moratorium psychospołecznym".

Wiek w którym rozpoczyna się dojrzewanie nie jest określony. Każdy dojrzewa w różny sposób, jedni szybciej, a drudzy wolniej. Wczesne lub późne dojrzewanie ma mniejsze konsekwencje psychiczne w przypadku dziewcząt niz chłopców. Chłopcy, którzy wcześniej dojrzewają mają wieksze szanse na wybicie się w sporcie z powodu swego wzrostu i siły, a także osiągają większą pewność siebie w kontaktach z dziewczynami. W ten właśnie sposób powstają różnice osobowościowe między mężczyznami, którzy dojrzeli wcześniej lub później. Wiele badań wskazuje, że późno dojrzewający chłopcy bywają spięci, nadmiernie się kontrolują, są społecznie niedostosowani, czują sie odrzuceni. A wcześnie dojrzewający wprost przeciwnie. Te różnice mogą utrzymywać się nawet do czasu dorosłości. W wieku 33lat większość mężczyzn, którzy późno dojrzewali cechuje obniżony poziom zaufania we własne siły i silna potrzeba wsparcia ze strony innych.

Uczenie się można zdefiniować jako względnie trwała zmianę w zachowaniu, która pojawia się
w wyniku doświadczenia lub praktyki. Zwolennicy teorii uczenia się stanowią grupę psychologów, którzy uważają, że uspołecznienie dokonuje się głównie pod wpływem zewnętrznych czynników środowiskowych, a nie pod wpływem czynników wewnętrznych. ludzie są bardzo podobni
do siebie w momencie narodzin i w wyniku rozwoju mogą stać się podobnymi do siebie dorosłymi. Jednak każdy ma inne doświadczenia i jest traktowany inaczej przez otoczenie. w toku rozwoju te różne doświadczenia. ulęgają akumulacji i dają w efekcie odmiennych ludzi, z których każdy dysponuje własnymi, typowymi dla siebie wzorcami zachowania. Jedna os. żyje w środowisku pełnym miłości i szczęścia, a inna w niekorzystnym otoczeniu. Według. zwolenników teorii ucz. się ta sama os. byłaby inna, gdyby jej życiowe doświadczenia. miało inny przebieg. Uczenie się
to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w efekcie informacji, umiejętności, kompetencji i nawyków (sprawności).

Zdolność uczenia się, w rożnym zakresie posiadają zwierzęta, ludzie, grupy ludzi a także komputery.

Dlatego też uczenie się może być świadome i nieświadome.

Procesami uczenia się człowieka zajmuje się psychologia. Pojecie to używane jest także w "teorii uczenia się" – zobacz behawioryzm.

Uczenie się można rozpatrywać jako czynność (pojedynczą, krótkotrwałą) lub jako zbiór czynności podobnych lub równoległych, długotrwałych. O tym czy dana czynność lub proces zachodzi wnioskujemy na podstawie zaobserwowanych zmian – uczenie więc jest procesem nabywania doświadczeń wyrażające się modyfikacją zachowania.

Uczenie się może mieć charakter zamierzony jak i niezamierzony.

Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy Kościół).

Na drodze socjalizacji człowiek uczy się podstaw interakcji społecznych, poznaje społeczne normy postępowania, wartości, nabywa umiejętność posługiwania się przedmiotami i kształtuje swoją osobowość.

Wyróżniono trzy mechanizmy socjalizacji:

wzmacnianie - wynagradzanie i karanie,

naśladowanie - przejmowanie wzorców,

przekaz symboliczny - pouczenia słowne i pisemne

Procesy socjalizacji można podzielić na pierwotne i wtórne.

Aktywność własna jest nieprzerwanym pędem jednostki do nowych usytułowań, poznawania
i działania, do badania i tworzenia. Coraz większej władzy nad wrodzonością i nad wpływami otoczenia nie zdobywamy jednak w sposób konieczny wraz z wiekiem. Zachodzą tu znaczne zróżnicowania indywidualne. Zdarza się też, że człowiek nie chce lub nie jest w stanie podporządkować potrzeb animalnych potrzebom rozwojowym. A jeśli zaniecha pracy nad samym sobą lub zorientuje się na antywartości, to w efekcie doprowadzi to do patologii, wykolejenia
i wynaturzeń osobowościowych.

Przy odpowiednio zaznaczonej aktywności własnej wpływy środowiska, nauczania i wychowania sprawiają, że wyposażenie wrodzone osiąga wymiar mniej lub bardziej wyartykułowanych cech psychicznych. Akcenty na rolę wyżej opisanych czynników rozkładane są zróżnicowanie
i niejednoznacznie. Stefan Szuman jest zdania, że: 1) w zasadzie każdy z nich ma znaczenie równorzędne z innymi, jakkolwiek 2) w różnym wieku i stadium rozwoju taki lub inny czynnik może przesuwać się na pierwszy lub dalszy plan