Cesare Lombroso - Podręcznik grafologii.pdf - Ksiązki - polska112345

C. Lombroso - PODRĘCZNIK GRAFOLOGII

DZIEJE GRAFOLOGII

Pierwszym teoretycznym dziełem o grafologii był traktat znakomitego lekarza, profesora

uniwersytetu w Bolonii, Baldo: De rationecognoscendimores et qualitates scribentis ex ipsius

epistola sive de divinatione epistolaria . Dziełko, wydane w Bolonii w 1622 r., było pierwszą próbą

rozwiązania zagadki, próbą nieudolną jeszcze i na fantastycznych domysłach, a nie opartą na

studiach naukowych. W każdym razie w książce tej znajduje się słuszne, po dziś dzień zasadniczą

podstawę grafologicznych badań stanowiące twierdzenie, iż „aby z pisma rozpoznać dobrze i trafnie

charakter piszącej osoby, należy mieć przed sobą jej pismo prawdziwe, a więc nie kaligrafowane,

a w szczególności jej listy poufne i należy upewnić się, że piszący znajdował się w danej chwili w

zupełnie normalnych warunkach”. Równocześnie prawie z tym pierwszym grafologiem inny lekarz

włoski, Marek Aureliusz Severino, pisać rozpoczął traktat o odgadywaniu charakteru z pisma

( Vaticinator, sive Tractatus de divinatione literalia ). Umarł jednak, nie skończywszy swej pracy.

Te pierwsze próby minęły niepostrzeżenie i pierwszą wzmiankę o znaczeniu pisma dla

poznawania charakteru i usposobienia ludzi znajdujemy u Leibniza ( Opera, tom VI ), który powiada:

„W piśmie przejawia się zawsze, tak czy owak, natura nasza, rozumie się, że nigdy w piśmie

kaligrafów”. Goethe interesował się bardzo tym problemem i za jego radą zwrócił także nań uwagę

sławny fizjonomista Lavater, który tej kwestii poświęca osobny rozdział swego dzieła i mówi

między innymi: „Charakterystyczne właściwości przejawiają się w ich obrazach, ale odnaleźć je

można również w ich piśmie”. A na zarzut, iż każdy człowiek może dowolnie zmieniać swe pismo,

odpowiada: „Często zdarza się, iż człowiek działa w tysiąc różnych sposobów, jednak zawsze

wszystkie jego czyny, nawet najróżnorodniejsze, mają jedne i te same wspólne charakterystyczne

cechy. Człowiek łagodny może unieść się gwałtownym gniewem, ale gniew jego będzie zawsze

zupełnie inaczej się przejawić, niż gniew innych ludzi. Tak samo i najpiękniej piszący człowiek

może napisać w danej chwili niedbale i brzydko, ale pismo jego będzie miało zawsze swój charakter

odrębny, inny niż ma pismo człowieka, który zawsze pisze źle i brzydko. Piękne pismo pierwszego

poznać będzie można zawsze, nawet w jego niedbale rzuconych słowach; brzydkie pismo drugiego

przejawi się nawet w jego najstaranniej wykaligrafowanym liście. Tym samym atramentem, tym

samym piórem i na tym samym papierze, jeden i ten sam człowiek rozmaicie pisać będzie, stosownie

do tego, czy go spotkała przykrość, czy też radość, czy jest usposobiony źle, czy też dobrze, czy

pisze w sprawie bardzo dla niego smutnej, czy też pisze radosny, wesoły list do przyjaciela”. Lavater

pierwszy postawił twierdzenie, iż są narodowe typy pisma, tak samo, jak są narodowe typy fizyczne,

i pierwszy zaznaczył zgodność między sposobem mówienia, rodzajem chodu i charakterem pisma

każdej jednostki.

Moreau de la Sarthe, wydawca dzieł Lavareta, zaopatrzył rozdział, odnoszący się do grafologii,

obszernym komentarzem, w którym stara się dać reguły, oparte na faktach i studiach, sformułowane

ściśle zawodowo. Między innymi zwraca on uwagę na ten objaw, iż „rozmaite sytuacje i przejścia

życiowe zmieniają charakter pisma nie do poznania”. Człowiek żyjący w szczęściu i dobrobycie

pisze inaczej, niż człowiek nieszczęśliwy i przygnębiony, którego pismo nieraz jest zupełnie

nieczytelne i podobne pismu starca.

W późniejszych latach teoria grafologii rozwijała się coraz bardziej. W 1862 r. wybitny pisarz

niemiecki Henze wydał książkę: Die Chirogrammatomantie , zawierającą mnóstwo niezmiernie

interesujących i trafnych uwag, opartych jednak bardziej na przedziwnej intuicji niż na ściśle

naukowym badaniu. W 1866 r. poświęcił temu przedmiotowi obszerny rozdział swojej książki La

Physiognomie malarz Delestre, zastanawiając się nad związkiem charakteru pisma z wiekiem, płcią,

charakterem, usposobieniem, uzdolnieniami, zawodem piszącej jednostki. I on również zaznacza, że

każdy człowiek ma dwa rodzaje pisma: jedno normalne, zwyczajne, drugie pod wrażeniem i nastrojem

chwili.

Właściwym twórcą grafologii jest Jan Hipolit Michon. W 1872 r. wyszła jego książka Les

mysteres de I'ecriture , do której wstęp napisał słynny na owe czasy chiromanta Desbarolles. W kilka

lat później wyszedł tegoż autora Systeme de la graphologie . Obie te książki mają znaczenie bardzo

wielkie. Określił on ściśle sporo znaków i właściwości stałych a charakterystycznych i przyspieszył

rozwój grafologii o dziesiątki lat. Po nim przyszedł niemniej zasłużony Crepieux- Jamins ze swym

C. Lombroso - PODRĘCZNIK GRAFOLOGII

dziełem L'ecriture et le caractere , wydanym w 1879 r. Z ściśle naukowego punktu widzenia

zastanawiał się nad tą kwestią wybitny filozof l' Arreat w Revue Philosophique , znany uczony Binet

oraz znakomity Charcot i Varinard.

Z pośród uczonych niemieckich pisali o grafologii: Dr Erienmeyer ( Die Schrift ) w 1879 r.,

Sottmann w 1890 r. Preyer (w Deutsche Rundschau ) w 1891 r. Najwybitniejszą pracą niemiecką jest

książka Goldscheidera: Die Physiologie und Pathologie der Handschrift , wydana w 1891 r. Bardzo

ciekawą, choć tylko pośredni związek mającą z grafologią, jest praca Raggiego Gli scritti dei pazzi .

PSYCHOLOGIA PISMA

Wiadomo jest, iż wiele bezwiednych odruchów naszych muskułów i wnętrzności – jak

świadczą o tym pomiary i stwierdzenia, z pomocą instrumentów wykonane przez Mossa

i Mareya – jest w stanie dać nam dokładne pojęcie o różnych stanach podniecenia ducha ludzkiego,

a nawet o stanie i rodzaju inteligencji i uwagi. Również i niektóre nerwowo-patologiczne objawy

organizmu ludzkiego studiowane być mogą za pomocą dokładnej, utrwalonej rysunkiem obserwacji

chodu, głosu, wymowy itd. Wiadomo, iż ciężki, powolny chód jest właściwością kretyna,

haczykowaty chód – ataktyka, taneczny – idioty, że pewien powolny sposób mówienia właściwy jest

ataktykom, zbyt pośpieszny – alkoholikom itd., itd.

Ale z pośród tych wszystkich ruchów niektóre gubią się, nieuchwytne, inne zaś dają tylko

przybliżony obraz duchowego stanu, a mierzone, obserwowane i wyszukiwane być mogą z pomocą

najczulszych instrumentów, które tylko z wielkim trudem, w laboratoriach i klinikach puszczone być

mogą w ruch.

Jest rzeczą zupełnie naturalną, iż działanie ruchów takich, jak przy pisaniu, przeważnie

wywoływane być może świadomie i dobrowolnie i pozostaje w bezpośrednim związku z poziomem

inteligencji. Przy tym odpowiadać musi ono nie tylko stanowi chwilowego podrażnienia, ale bardziej

jeszcze rozmaitym formom myślenia. Pismo daje tę jeszcze nadzwyczaj ważną korzyść, iż od

pierwszej chwili powstania pozostaje stale utrwalone na papierze, podczas gdy inne ruchy nikną

natychmiast prawie po ich wykonaniu i niektóre tylko uchwycić się dadzą i utrwalić za pomocą

instrumentów. Piszący człowiek cały koncentruje się w piórze, a więc i w ręce, która jest tu

pośredniczącym narzędziem, tak, że jeśli słowo jest natychmiastowym objawieniem myśli, to pismo

jest tak samo bezpośrednim, a może i szybszym. Bezwiedne odruchy pozostają w ręku piszącego, a

jakkolwiek one są bardzo lekkie i ledwie spostrzegane, jednak obserwatorowi wystarczają zupełnie.

Każde uczucie, każde wrażenie, każda myśl wychodzi z mózgu i bez naszej wiedzy

przenoszoną jest z mózgu do muskułów za pośrednictwem nerwów ruchowych, tak samo jak mowa

uzewnętrznia w określonej formie wrażenia psychiczne, tak samo czyni to i pismo, tylko że proces

przenoszenia myśli jest inny. Patrzącego na piszącą osobę uderza przede wszystkim nieprzerwany

ruch ręki, przystosowany do rzuconych na papier znaków i zmienny tak, jak te znaki. Te to

zaokrąglone, to wydłużone, to zwijające się ruchy są wiernym odbiciem miarowego drgania pulsu i

w ogóle całej ręki.

Wszystkie te ruchy oddziaływają na sumę ruchów pióra, podczas gdy każdy ruch ma

jednocześnie swój własny cel i zadanie.

Działanie muskułów, potrzebne przy pisaniu, badał Burekhard z pomocą miografu. Zauważył

on, że trzy linie miografu podnoszą się umiarkowanie, gdy badana jednostka gotowa jest do pisania.

Wskazuje to prawdopodobnie, iż akt trzymania pióra wymaga napięcia trzech grup muskułów. Gdy

się nie pisze, wznoszenie linii miograf zmniejsza się i one opadają w końcu zupełnie. Przy szybkim

piśmie linie wznoszą się coraz wyżej i powstaje druga linia wzniesień, na której zaznaczają się ruchy

potrzebne do pisania i krzywizny pulsu podczas wydychania. W ten sposób zrozumiałe jest, w jaki

sposób za pośrednictwem działania muskułów pod naciskiem mózgu przychodzi do skutku

mechaniczny akt pisma.

Pewne fakty zmuszają do przypuszczenia osobnego centrum pisma w mózgu. Wszystkie ludy

cywilizowane piszą prawą ręką; a więc lewa połowa mózgu musi tą ręką poruszać. Przeciwnie,

C. Lombroso - PODRĘCZNIK GRAFOLOGII

dotknięci atakiem apoplektycznym lewej połowy mózgu, idioci, ludy barbarzyńskie, u których lewa

połowa mózgu mniej funkcjonuje, piszą lewą ręką. Do tego samego zresztą przemijającego renesatu

doprowadza sugestia hipnotyczna, naturalnie, jeśli nie ma żadnego słabego uszkodzenia mózgu.

Pomijając bezwiedne wrażenia słuchowe, które łączą pismo z mową, wynikają wrażenia

spisanych i w mózgu zapamiętanych układów liter z dwóch źródeł: z wrażenia oczu, które za ich

pośrednictwem jest przenoszone i z bezwiednego wrażenia wykonywanych prawą ręką ruchów.

Obroty powstają zatem w obu połowach mózgu przez koordynację słów i wierszy pisma, a przede

wszystkim w lewej połowie mózgu przez koordynację w kształcie liter.

Holder opowiada o chorym, który wskutek apopleksji stracił mowę i później stopniowo ją

odzyskał prócz głosek f, r, t, l, których ani wymówić, ani wypisać nie mógł.

Jeśli lewe centrum mózgu jest zniszczone lub niezdolne do działania, wówczas zastępuje je

odpowiednio położona część prawej połowy mózgu, która w końcu z pomocą lewej ręki wykonuje

symetryczne, mańkucie pismo odwrotne. Niektórzy lokują odnośne centrum w mieczu pacierzowym

w okolicy lędźwi. Inni wreszcie całej w ogóle teorii nie uznają. Według nich każdy znak w piśmie

jest wynikiem szeregu różnych aktów woli. Aby zaś wyjaśnić stopień bezwiedności ruchów przy

pisaniu przyjmują, że dobrowolne impulsy, idące z mózgu, przechodzą w niektórych punktach przez

parę substancji, która im nie stawia oporu dzięki długiemu przyzwyczajeniu i częstym powtarzaniem

jednej i tej samej czynności.

Szerszą hipotezę poparły prace Charcota i jego szkoły, o agrafii (niezdolności do pisania), którą

to anormalność ulokowano w lewej półkuli mózgu.

Do pisania niezbędne jest dobre przenoszenie wrażeń psychicznych i rozdział podrażnienia

nerwów na rozmaite grupy muskułów. Te zaś muszą nie tylko być w stanie umożliwiającym

poddawanie się prawom fizjologicznym, regulującym ściąganie się muskułów, ale także muszą

reagować równomiernie i dokładnie dzięki długiemu przyzwyczajeniu.

Tak skomplikowany aparat musi mieć swe niedokładności, z których każda ma odmienny

wpływ na pismo i to tym mniej albo więcej, im mniej albo więcej ona jest wybitną.

Także mózg nie zawsze jest w stanie normalnym i ma różne stopnie podniecenia: mózg artysty

nie ma tego spokoju jak mózg matematyka, tego zaś mózg ma mniej spokoju, niż mózg

przepisywacza.

Zresztą mnóstwo jest czynników, działających na mechanizm pisania, dających pismu

ludzkiemu wielką rozmaitość. Ale zupełnie naturalne jest, iż jednaki stan mózgu i funkcjonowania

muskułów musi mieć jednaki wpływ na charakter pisma. Jeśli dać ręce ten sam ruch stale, to kształt

litery będzie zawsze jednaki. Ten kształt więc będzie odbiciem pewnej właściwości intelektualnej,

z którą się łączy ściśle. I dlatego pismo jest tak charakterystycznym, stałym i dokładnym odbiciem

właściwości jednostki, iż każdy charakter poznać możemy po jej piśmie. Dodać tu należy fakt, iż

Preyer uczynił spostrzeżenie, iż pismo jednego i tego samego człowieka, dokładnie z pomocą nogi,

albo ust, ma te same zasadnicze rysy, jak pismo zwyczajne.

NAUKA GRAFOLOGII

Studium grafologii składa się z badania znaków ogólnych , badania znaków szczególnych

i badań wypadkowych .

Znaki ogólne wynikają z obrazu całości pisma, a więc kierunku linii, mniejszego czy większego

pochylenia liter, ich wysokości, z pobieżnego i niedbałego pisania, odstępów pomiędzy

poszczególnymi liniami i słowami, łączenia z sobą liter czy wyrazów itd. Te charakterystyczne cechy

uderzają na pierwszy rzut oka i bez wielkiego wysiłku, przy jakim takim ćwiczeniu, bez długich

studiów uchwycić je można łatwo.

Szczególne znaki wymagają dłuższej wprawy i dokładnego badania. Do z naków szczególnych

należą: interpunkcja, zakrętasy przy podpisach, forma każdej litery, linia przekreślająca przy literze

C. Lombroso - PODRĘCZNIK GRAFOLOGII

„t” *) , itd.

Wypadkowe (resultante), są to wyniki kombinacji głębszych i bardziej spekulatywnych,

wymagające uzupełnienia czysto indywidualną, psychologiczną intuicją.

Ponieważ pismo – tak samo jak słowo mówione – jest uzewnętrznieniem, bezpośrednim

przeniesieniem myśli, a więc jest zupełnie naturalnym, iż pismo bardzo powolne, niepewne,

niewyrobione świadczy o powolności myślenia i o lenistwie myślenia piszącej osoby. (rys. 1)

Rys. 1

Natomiast pismo wprawne, szybkie, wyrobione , świadczy o względnej wyższości wykształcenia.

(rys.2)

Rys. 2

Pismo bardzo szybkie i nieregularne należy do osoby wrażliwej, łatwej do podniecenia,

o temperamencie żywym. Jeśli jednak zdarza się to wyjątkowo, a więc jeśli pismo danej osoby

wyjątkowo jest nieregularne i nierówne, wówczas świadczy to o chwilowej irytacji i chwilowym

podrażnieniu.

Stawianie znaków pisarskich (interpunkcja) jest wynikiem świadomej woli piszącego. Jeśli

znaków pisarskich brak, albo jeśli one są stawiane w nieodpowiednich miejscach , wówczas jest

to oznaką bałamutnego umysłu, niezdolnego do ściśle logicznego myślenia. Łączy się to zwykle z

nierównością linii pisma i odstępów między wierszami. Natomiast ścisłe zachowanie reguł

interpunkcji, zawsze jednako szerokie (czy wąskie) marginesy, wyrazistość pisma są dowodem

jasnego, spokojnego i zrównoważonego umysłu. Zachowanie ściśle reguł interpunkcji przy

bardzo czystym piśmie jest właściwością ludzi tzw. Porządnych, którzy zawsze kładą kropki ponad

„i”. (rys. 2)

O radosnym usposobieniu piszącego i o zuchwałym charakterze, świadczy, jeśli linie pisma

wznoszą się przy końcu wierszy ku górze ; jeśli zaś wiersze u końców opadają ku dołowi ,

świadczy to o smutku, rozczarowaniu i słabości charakteru. Tak samo pismo wznoszące się

w każdym wierszu ku górze , jest właściwością ludzi ambitnych; opadające zaś ku dołowi, a przy

tym niepewne, niewyrobione, mało charakterystyczne, bardzo pochylone jest własnością

melancholików i ludzi nieśmiałych. Pismo, które od początku wiersza idzie w dół, w drugiej

połowie wiersza zaś wznosi się ku górze, tak, iż tworzy pośrodku wiersza wklęsłość , należy do

ludzi, którzy łatwo tracą energię i rzutkość, ale i łatwo ją odzyskują. Jeżeli zaś wiersze pisma idą w

wężowej linii kilkakrotnie opadając i wznosząc się ku górze, wówczas wnosić należy, iż piszący

ma dużo chytrości, zdolności przystosowania i giętkości umysłu.

*)Ponieważ w języku włoskim litery t nie ma, więc o niej Lombroso nic nie mówi. To co on mówi o linii przekreślającej

przy literze odnieść się da również do łuku przy literze ł, inne znaki co przy literze i .

Cesare Lombroso - Podręcznik grafologii.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: