przedszkolaki w krainie łagodności.doc

Opracowanie: Grażyna Wachowiak

PROGRAM WŁASNY

PRZEDSZKOLAKI W KRAINIE ŁAGODNOŚCI

I.                   Wprowadzenie.

1. Uzasadnienie powstania programu.

Nieodłączną częścią naszego otoczenia jest muzyka, powinniśmy więc uczyć dzieci, jak ją rozumieć i cieszyć się jej wartością. Wrażliwość słuchowa nabywana w trakcie muzycznych zabaw będzie wspomagać ogólny rozwój dziecka. Coraz częściej doświadczamy też, że  muzyka staje się użytecznym sposobem wyrażania uczuć i pomaga w integracji ze środowiskiem. Śpiewając, możemy wyrażać emocje (smutek, złość radość), uatrakcyjnić spacer, mycie, ubieranie się czy jakąkolwiek zabawę. Wspólne śpiewanie doskonale stymuluje rozwój mowy i głosu.

Biorąc powyższe pod uwagę, program Przedszkolaki w krainie łagodności zakłada korelację treści ze wszystkimi obszarami edukacyjnymi ze szczególnym uwzględnieniem kształtowania w dziecku takich wartości jak dobro, prawda, piękno, umiejętność współżycia i współpracy w grupie, rozpoznawania emocji i panowania nad nimi oraz szacunek dla innych. Już w 1930r.  wybitny polski kompozytor Karol Szymanowski w swojej pracy Wychowawcza rola kultury muzycznej, wskazywał na ścisłe relacje zachodzące pomiędzy cechami muzyki a jej rolą wychowawczą. Muzyka posiada wielką moc wychowawczego oddziaływania na ludzi:

·        uczy współdziałania i odpowiedzialności

·        uczy harmonizować odmienności

·        uczy tolerancji – jest to możliwe na każdym poziomie edukacji człowieka

·        uwrażliwia człowieka, pozwala mu lepiej zrozumieć świat i innych ludzi.

·        rozwija zdolności empatyczne, wyczula na odbieranie i odczytywanie ukrytych sygnałów i znaczeń

·        kształtuje podmiotowy model komunikacji

Muzyka jest źródłem upodmiotowienia, wywyższenia, uspołecznienia i uwrażliwienia człowieka.

We współczesnej pedagogice koncepcja wychowawczej, a także terapeutycznej roli sztuki zdobywa coraz większe znaczenie. Wzbudzanie zamiłowania do muzyki, będące jednocześnie kształceniem wyobraźni i wrażliwości, powinno być pierwszym celem wychowania muzycznego. Kształtowanie umiejętności słuchania utworów muzycznych ma na celu nie tylko dostarczenie dziecku doraźnej satysfakcji, ale przygotowanie przyszłego odbiorcy muzyki, poprzez dostarczenie dziecku podstawowych wiadomości o muzyce. Tu program  Przedszkolaki w krainie łagodności proponuje elementy teorii uczenia muzyki E.E. Gordona. Wyjaśnia ona, jak małe dzieci uczą się muzyki. Podstawowe pojęcie  tej teorii stanowi audiacja, a główną umiejętnością rozwijaną planowo i konsekwentnie jest zdolność audiowania, czyli myślenia. Audiacja to nie tylko słyszenie tego, co fizycznie brzmi, ale słyszenie tego, co nie brzmi w danym momencie, a wynika ze struktury muzyki lub wiąże się z nią. Chodzi o to, by dzieci zwracały uwagę na to, co i jak śpiewają, aby rozumiały i przeżywały treści utworu.

Wychowanie muzyczne, zgodnie z przyjętymi w Polsce koncepcjami, opiera się na następujących formach aktywności dziecka:

-         śpiew i mowa

-         ruch przy muzyce

-         gra na instrumentach

-         aktywne słuchanie muzyki

Każda z w.w. form kształci inne dyspozycje i umiejętności; stosowanie wszystkich umożliwia wszechstronny rozwój osobowości dziecka. Dzięki tej różnorodności, dla każdego, nawet najmniej zdolnego dziecka, można odnaleźć taką dziedzinę działania, w której jest ono w stanie wykonać powierzone zadanie, osiągnąć sukces, co z kolei staje się podstawą kształtowania pozytywnych motywacji. Zadaniem nauczyciela jest zaspokajanie potrzeb dziecka, ukształtowanie jego aktywnej, twórczej i wszechstronnej osobowości, poszerzanie wiedzy o sobie samym i świecie, dbanie o rozwój uzdolnień i zainteresowań, m.in. muzycznych. Kontakt ze sztuką wpływa korzystnie na rozwój procesów poznawczych, rozładowanie stanów napięć emocjonalnych, a tym samym utrzymanie równowagi psychicznej dziecka. Ta szeroka skala wartości sztuki może być realizowana w trakcie prowadzonych dodatkowych zajęć muzycznych dla dzieci wszystkich grup wiekowych, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci 5- i 6- letnich.

Zadaniem tych zajęć jest rozwijanie podstawowych zdolności muzycznych w takim zakresie, na jaki pozwalają indywidualne możliwości każdego uczestnika. Jednocześnie, biorąc pod uwagę uniwersalne wartości muzyki jako sztuki, warto obcowanie z nią zintegrować z różnymi obszarami edukacyjnymi, aby wychować młodego człowieka o wszechstronnej osobowości, wyposażonego w podstawową wiedzę o muzyce, przygotowanego do współdziałania w grupie i czynnego uczestnictwa w kulturze. Stąd koncepcja niniejszego programu: zintegrować jak najbardziej jego treści z obszarami edukacyjnymi, uznanymi za priorytetowe we współczesnej pedagogice.

Być może program, który proponujemy przyczyni się do wzmocnienia rangi edukacji muzycznej i pomoże w dobie spontanicznego rozwoju cywilizacji, techniki i automatyzacji ukształtować zamiłowanie do muzyki i potrzebę częstego z nią obcowania, albowiem ...świat przyszłości to świat homo aestheticus - człowieka twórczego, wielkiego w swoim człowieczeństwie, szczęśliwego, intensywnie wypełniającego swe ograniczone w czasie życie poznawaniem prawdy i piękna, tworzeniem nowych wartości...

Program wspomagający rozwijanie wrażliwości i aktywności muzycznej

W toku kształcenia dziecko ma uzewnętrzniać swoje myśli, sądy, opinie, dzielić się doświadczeniem. Aby zrealizować założenia tej niewątpliwie słusznej koncepcji, należy zrównać rangę działań artystycznych z działaniami edukacyjnymi. Należy uświadomić nauczycielom rolę sztuki, muzyki w stymulacji i rozwoju zmysłów dziecka, jego wrażliwości i wyobraźni, co z kolei jest warunkiem holistycznego i pełnego odbierania świata. Ponadto, aby właściwie zaplanować i przeprowadzić zajęcia w duchu kompleksowości niezbędne jest wyposażenie nauczycieli w specjalistyczne kompetencje. W związku z tym jawią się tutaj pewne postulaty:

·        udoskonalenie kształcenia nauczycieli, wyposażenie ich w odpowiednie kompetencje, aby zajęcia muzyczne mogły być prowadzone na odpowiednim poziomie;

·        udostępnienie upowszechnienie kultury muzycznej poprzez stwarzanie warunków do kontaktu dziecka z muzyką nie tylko w obrębie zajęć obligatoryjnych, ale też w ramach zajęć dodatkowych czy poza przedszkolem;

1.     Założenia programu

-         ukształtowanie pozytywnej motywacji do muzyki

-         zapewnienie bezpośredniego kontaktu z muzyką w trakcie różnorodnej działalności muzycznej

-         nabycie cech umożliwiających uprawianie muzyki

-         przygotowanie aktywnych odbiorców muzyki

-         przetwarzanie emocji negatywnych w pozytywną energię

-         kształcenie umiejętności twórczego i zgodnego współdziałania w grupie

-         pomoc w uczeniu i przyswajaniu nowych wiadomości

-         wyciszenie, zniwelowanie napięcia emocjonalnego

Program przewiduje naukę i rozwój następujących umiejętności muzycznych:

śpiew i ćwiczenia mowy, grę na instrumencie, ruch z muzyką oraz tworzenie i słuchanie muzyki.

2.     Użytkownicy programu:

-         dzieci w wieku 4-6 lat w przedszkolu jako podmiot programu

-         nauczyciel znający teorię muzyki, który jest twórczy. W oparciu o program realizuje on założone cele, układa rozkład materiału, trafnie dobiera i stosuje środki i materiały dydaktyczne, prowadzi dokumentację przebiegu procesu kształcenia muzycznego

-         rodzice, którzy aktywnie mogą wspierać dziecko w jego twórczej pasji.

3.     Warunki realizacji programu

-         dla dz. 4-,5-,6-letnich

-         w ramach zajęć dydaktycznych umuzykalniających

-         w ramach zajęć dodatkowych i swobodnych

II.               Cele programu

1. Cele ogólne:

-         rozbudzanie pozytywnego stosunku do muzyki

-         kształtowanie aktywnej i twórczej osobowości

-         rozwijanie wrażliwości artystycznej i emocjonalnej

-         rozbudzanie i rozwijanie zainteresowań i uzdolnień muzycznych

-         rozwijanie umiejętności słuchania muzyki i analizowania jej pod kątem tempa, rytmu, melodii, dynamiki, artykulacji

-         zapoznawanie dzieci z dziełami muzycznymi poprzez grę na instrumentach i percepcję muzyki

-         poznawanie i poszerzanie wiadomości o muzyce i muzykach

-         nabywanie i kształtowanie umiejętności wykonawczych poprzez poprawny śpiew, grę w stopniu elementarny na instrumentach, tworzenie akompaniamentu do piosenek, wyrażanie muzyki ruchem

-         poszerzanie doświadczeń muzycznych poprzez różne formy aktywności twórczej

2        Cele operacyjne:

     Dziecko:

-    słucha piosenek ze zrozumieniem

-         poprawnie śpiewa z pamięci piosenki jednogłosowe z uwzględnieniem zmian: tempa, dynamiki, artykulacji, intonacji, rytmu i barwy brzmienia

-         potrafi zaśpiewać indywidualnie i w grupie poznane piosenki

-         stosuje w praktyce zasady prawidłowego oddychania podczas wykonywanych piosenek i rytmizowanych tekstów

-         rozpoznaje brzmienie instrumentów perkusyjnych

-         potrafi wykonać przy ich pomocy proste tematy rytmiczne i łatwe akompaniamenty

-         potrafi wykonać podstawowe kroki krakowiaka, poloneza, kujawiaka

-         potrafi improwizować ruch  i melodię do poznanego utworu

-         określa wysokość i czas trwania dźwięków oraz źródła ich pochodzenia

-         rozróżnia rytm, tempo, dynamikę, barwę dźwięku w słuchanym utworze

-         słucha muzyki,

-         rozróżnia utwory wokalne od instrumentalnych, rozróżnia rodzaje zespołów muzycznych

-         wyraża swoje emocje w sposób społecznie akceptowany

-         podejmuje współdziałanie z partnerem

-         podejmuje współdziałanie z całą grupą

-         chętnie dzieli się własnym doświadczeniem

III.           Treści nauczania:

Dział I. ŚPIEW I MOWA

PRZEDSZKOLAK W KRAINIE SŁOWA