ORZ przy pracach z wykorzystaniem elektronarzędzi.pdf

PROMOTOR 2/03

O CENA RYZYKA ZAWODOWEGO

PRZY PRACACH Z WYKORZYSTANIEM

ELEKTRONARZĘDZI

Ocenę ryzyka przeprowadzono opracowaną przez autora metodą, która jest modyfikacją do−

stępnej w literaturze metody Risk Score. Ocena została przeprowadzona zespołowo przez firmę

Proeduko z Gąbina (więcej informacji – 0 603 915 365).

a podstawie dokonanego

przeglądu i udostępnio−

nych informacji zidentyfikowa−

no zagrożenia, sytuacje wy−

padkowe i zdarzenia niebez−

pieczne, które mogą wystąpić

podczas realizacji prac, tj. eks−

ploatacji elektronarzędzi. Dla

usystematyzowania zagroże−

nia zostały odpowiednio pose−

gregowane. Do identyfikacji

zagrożeń wykorzystane zosta−

ły listy kontrolne oraz doku−

mentacje techniczne. Po do−

konaniu identyfikacji zagrożeń

zweryfikowano je i sprawdzo−

no, czy wszystkie zostały

uwzględnione. Na pytania za−

warte w listach kontrolnych

odpowiedzieli zarówno pra−

cownicy, jak również zespół

oceniający. Ponadto pracowni−

cy określili ewentualne nie−

bezpieczne wydarzenia oraz

ich konsekwencje. W przypad−

ku zdarzeń, które miały miej−

sce w okresie ich dotychcza−

sowej pracy zawodowej, po−

dali częstotliwość i rzeczywi−

ste skutki. Bardzo ważną infor−

macją był staż pracy na danym

stanowisku.

W zastosowanej metodzie

miarą ryzyka jest wartość

wskaźnika

Wartość P

0,5

0,2

0,1

Opis

Bardzo prawdopodobne

Całkiem możliwe

Mało prawdopodobne, możliwe

Tylko sporadycznie możliwe

Możliwe do pomyślenia

Praktycznie możliwe

Teoretycznie możliwe

Szansa w %

10 -3

10 -4

10 -5

10 -6

WR=P E S

gdzie:

P – wartość liczbowa, zależna od

prawdopodobieństwa (szan−

sy) wystąpienia zdarzenia

niepożądanego (tab.1.),

S – potencjalne skutki zagroże−

nia (tab. 2.),

E – ekspozycja na zagrożenie

(tab. 3.).

Tab. 1. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niepożądanego

Wartość S

100

Szacowanie straty

Poważna katastrofa

Katastrofa

Bardzo duża

Duża

Średnia

Mała

Straty ludzkie

Wiele ofiar śmiertelnych

Kilka ofiar śmiertelnych

Jedna ofiara śmiertelna

Ciężkie uszkodzenie ciała

Absencja

Udzielenie pierwszej pomocy

W zależności od wyliczonego

wskaźnika WR oceniam wartość

ryzyka (tab. 4.).

Do oceny ryzyka zawodowego

stosuję skalę pięciostopniową.

Tab. 2. Potencjalne skutki zagrożenia

M ODEL RYZYKA

(ekspozycja)

Opis

ekspozycji

Stała

(ekspozycja)

Opis

ekspozycji

Okazyjna

(raz w miesiącu)

Minimalna

(kilka razy w roku)

Znikoma

(raz w roku)

Po zebraniu i analizie niezbęd−

nych informacji zespół oceniają−

cy opracował model ryzyka.

Częsta

(codzienna)

Sporadyczna

(raz na tydzień)

Tab. 3. Ekspozycja na zagrożenia

Rodzaje zagrożeń:

0,5

– uderzenie obrabianym materia−

łem,

OSZACOWANIE

RYZYKA ZAWODOWEGO

W zależności od WR

WR powyżej 400

DOPUSZCZALNOŚĆ

RYZYKA ZAWODOWEGO

Kategoria ryzyka

niedopuszczalne

NIEZBĘDNE DZIAŁANIA

bardzo duże

Praca nie może być rozpoczęta ani kontynuowana do czasu zmniejszenia

ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.

Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania

w celu jego zmniejszenia trzeba podjąć natychmiast. Planowana praca

nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego

do poziomu dopuszczalnego.

Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest

zmniejszenie ryzyka zawodowego.

Zaleca się rozważenie możliwości dalszego zmniejszania poziomu ryzyka

zawodowego lub zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje najwyżej

na tym samym poziomie.

Nie jest konieczne prowadzenie żadnych działań.

200 < WR e 400

duże

70 < WR e 200

średnie

dopuszczalne

20 e WR e 70

małe

WR poniżej 20

bardzo małe

Tab. 4. Ogólne zasady wyznaczania dopuszczalności ryzyka zawodowego oraz zalecenia dotyczące działań wynikających z oceny tego ryzyka (oszacowanie w skali 5−stopniowej)

PROMOTOR 2/03

– uszkodzenie ciała przez ostre

wirujące elementy,

– hałas,

– porażenie prądem elektrycznym,

– pochwycenie przez ruchome

elementy,

– uszkodzenie ciała przez odrzu−

cony klucz,

– pożar, wybuch,

– uszkodzenie ciała przez pyły lub

odpryski materiału,

– uszkodzenie wzroku w wyniku

niewłaściwego oświetlenia.

– urazy kończyn dolnych, zwłasz−

cza stłuczenia.

narzędzi, nieuszkodzonych

tarcz szlifierskich,

– stosowanie ekranów prze−

ciwodpryskowych,

– stosowanie właściwej wen−

tylacji,

– stosowanie właściwego

oświetlenia,

– prowadzenie niezbędnej do−

kumentacji eksploatowa−

nych elektronarzędzi.

Przy ocenie ryzyka przyjęto

różny czas ekspozycji na nara−

żenie. Wynika to z nw. przyczyn:

– niektóre elektronarzędzia są

stosowane tylko sporadycz−

nie (nie codziennie),

– tylko niektóre prace wykonywa−

ne są w bardzo specyficznych

warunkach (np. szczególnego

zagrożenia, na powietrzu czy też

w pobliżu materiałów palnych).

Prawdopodobieństwo zajścia

zdarzeń niepożądanych jest rów−

nież zróżnicowane, a wynika to

z faktu, że stan techniczny narzę−

dzi jest bardzo różny; dwa z nich

(wiertarki) będą w najbliższym

czasie wycofane z eksploatacji i

zastąpione nowymi.

W proponowanej metodzie

miara ryzyka całkowitego jest

zależna od ocen cząstkowych,

nie jest jednak ich średnią.

Ostatecznie ustala ją (na pod−

stawie otrzymanych wyników)

zespół oceniający. Ryzyko cał−

kowite dla ocenianego stanowi−

ska przyjęto jako duże; jednak

po wycofaniu z eksploatacji

dwóch niesprawnych wiertarek

można przyjąć, że jest to ryzyko

średnie.

Sposoby ochrony przed

zagrożeniami:

– dopuszczanie do pracy tylko

pracowników o odpowied−

nich kwalifikacjach i stanie

zdrowia oraz przeszkolonych

w zakresie bezpieczeństwa

i higieny pracy,

– stosowanie odpowiednich dla

danej operacji metod pracy,

– optyczne bieżące kontrolo−

wanie stanu technicznego

elektronarzędzi,

– prawidłowe mocowanie na−

rzędzi w uchwytach,

– prawidłowe mocowanie obra−

bianych materiałów,

– stosowanie dopuszczalnych

prędkości obrotowych i ob−

wodowych narzędzi,

– terminowe przeprowadzanie

okresowych badań technicz−

nych elektronarzędzi,

– znajomość instrukcji bez−

piecznej pracy i obsługiwa−

nych urządzeń,

– stosowanie tylko ostrych,

właściwych dla danej pracy

K ARTA ANALIZY RYZYKA

Możliwe skutki zagrożeń:

Przedstawiona metoda oce−

ny ryzyka umożliwia analizę

wpływu poszczególnych zda−

rzeń niepożądanych na bez−

pieczeństwo pracy elektrona−

rzędziami. Zaangażowanie do

oceny pracowników zwięk−

szyło u nich świadomość wy−

stępujących zagrożeń i jedno−

cześnie przyczyniło się do ich

skuteczniejszego ogranicze−

nia przez samych pracowni−

ków natychmiast po zidenty−

fikowaniu.

Zastosowana metoda eliminu−

je podstawowe wady jakościo−

wej metody wg PN−N−18001 i

PN−N−18002.

– porażenie prądem elektrycz−

nym (obrażenia ciała, śmierć),

– ciężkie urazy, śmierć,

– schorzenia dróg oddechowych,

–powstanie chorób narządu

słuchu,

– zwyrodnienia i zniekształcenia w

układzie kostnym,

– odgniecenia kolan,

– zaburzenia naczyniowo−rucho−

we, zwłaszcza palców rąk,

– stłuczenia, skaleczenia, rany cię−

te, kłute, szarpane,

– otarcia, przygniecenia,

– złamania, zwichnięcia,

– urazy oczu,

Wg PN–N–18001 ryzyko

zawodowe to prawdopodo−

bieństwo wystąpienia niepożą−

danych zdarzeń związanych

z wykonywaną pracą, powodu−

jących straty, w szczególności

wystąpienia u pracowników

niekorzystnych skutków zdro−

wotnych w wyniku zagrożeń

zawodowych występujących

w środowisku pracy lub sposo−

bu wykonywania pracy.

Do analiz i ocen bezpieczeń−

stwa pracy, zwłaszcza ilościo−

wych, konieczne jest dokonanie

wyboru wielkości, które mogą

być potraktowane jako miary ry−

zyka określające pośrednio po−

ziom bezpieczeństwa.

(miara ryzyka) = (miara zawod−

ności) × (miara zagrożenia)

Jedną z miar jest prawdopo−

dobieństwo (c) pojawienia się

strat nie mniejszych niż c, przy−

padające na przyjętą jednost−

kę czasu funkcjonowania okre−

ślonego systemu, którym

może być np. stanowisko pra−

cy albo całe przedsiębiorstwo.

Model ryzyka

Do przeprowadzenia analizy

ryzyka konieczne jest opraco−

wanie modelu ryzyka, tzn.

układu odwzorowującego

w uproszczony sposób zjawi−

ska i procesy zachodzące

w rzeczywistym układzie.

Na model ryzyka składają się:

– zbiory zagrożeń, tj. zbiory ro−

dzajów i miejsc możliwego

ryzyka,

– opisy przyczyn i skutków za−

grożeń,

– opisy możliwości wystąpie−

nia określonych zagrożeń

i określonych skutków.

Analogicznie do metod ana−

lizy ryzyka wyróżniamy dwa ro−

dzaje modeli ryzyka, różniące

się formą opisu możliwości

wystąpienia zdarzeń wywołu−

jących określone stany zagro−

żeń i możliwości wystąpienia

określonych skutków:

a.modele jakościowe (opisy

słowne),

b.modele ilościowe (opisy ma−

tematyczne, np. wartość

oczekiwana lub prawdopo−

dobieństwo).

Każdy model ryzyka możemy

podzielić na dwie podstawowe

części:

a. model zawodności, tj. opis

rodzajów i miejsc oraz przy−

czyn i możliwości wystąpie−

nia określonych zdarzeń nie−

pożądanych,

b.model zagrożeń, tj. opis

skutków zdarzeń niepożąda−

nych i opis możliwości ich

wystąpienia.

PROMOTOR 2/03

Tab. 5. Karta analizy ryzyka

Zagrożenie

Przyczyny zagrożenia

Możliwe skutki zagrożenia

P E S WR Kategoria ryzyka

Sposoby uniknięcia ryzyka

Prąd elektryczny

Przewód zasilający niewłaści-

wie chroniony przed uszko-

dzeniami mechanicznymi

Możliwość natrafienia na

przewody elektryczne pod

napięciem podczas wierce-

nia w ścianach

Kontakt pracownika z meta-

lowymi elementami elektro-

narzędzia, które mogą zna-

leźć się pod napięciem

Stosowanie elektronarzędzi

nieposiadających certyfikatu

Stosowanie elektronarzędzi

bez aktualnych badań kon-

trolnych (oraz bez kartoteki)

Porażenie prądem elektrycznym

270

duże

Zabezpieczać przewody zasilające,

szczególnie po zmianie miejsca pracy

Porażenie prądem elektrycznym

małe

Stosować w razie potrzeby detektory

napięcia. Wyłączać odpowiednie obwo-

dy zasilające, korzystać z dokumenta-

cji budowlanej

Wyposażyć elektronarzędzia w

sprawne uchwyty z materiałów

izolacyjnych

Porażenie prądem elektrycznym

średnie

Porażenie prądem elektrycznym

270

duże

Pozyskać certyfikat lub dokonać oce-

ny zgodności

Prowadzić badania kontrolne, opraco-

wać instrukcję bhp w zakresie stoso-

wania elektronarzędzi, prowadzić kar-

toteki poszczególnych urządzeń

Utrzymywać elektronarzędzia

w czystości, opracować tabliczki

(na podstawie DTR) i zamocować

ją do urządzenia

Porażenie prądem elektrycznym

średnie

Stosowanie elektronarzędzi

bez czytelnej tabliczki zna-

mionowej (brak znajomości

parametrów technicznych);

dotyczy jednej wiertarki

Wymiana narzędzi (elemen-

tów roboczych) bez odłącza-

nia elektronarzędzi z sieci

zasilającej

Stosowanie elektronarzędzi

niezabezpieczonych przed

zamoczeniem

Przeciążanie elektronarzędzi

Brak znajomości prędkości roboczej

– możliwość uszkodzenia tarczy szlifier-

skiej – możliwość ciężkich obrażeń ciała

przeciążenie urządzenia – poparzenie

135

średnie

Obrażenia ciała: przecięcie kończyn gór-

nych, obcięcie palców

bardzo małe

Zalecić odłączanie elektronarzędzi

z sieci podczas wymiany narzędzi ro-

boczych

Porażenie prądem elektrycznym

małe

Nie eksploatować elektronarzędzi na

powietrzu w czasie opadów

Pożar, poparzenie

małe

Stosować właściwe techniki pracy za-

pewniające odpowiedni docisk narzę-

dzia do materiału, stosować ostre na-

rzędzia robocze i o zalecanej średnicy

Wyłączyć z eksploatacji ewentualnie

naprawić i uzyskać protokół z prze-

prowadzonych badań kontrolnych

Naprawić i uzyskać protokół z prze-

prowadzonych badań kontrolnych

Wymienić uszkodzone przedłużacze

na sprawne i kompletne

Wyposażyć stanowisko w elektrona-

rzędzia III klasy ochronności

Niestosowanie lub niespraw-

ność ochron przeciwporaże-

niowych

Uszkodzony osprzęt elek-

tryczny

Stosowanie niesprawnych

przedłużaczy

Niestosowanie w sytuacjach

skrajnego zagrożenia zasi-

lania elektronarzędzi napię-

ciem bezpiecznym lub po-

przez transformator separa-

cyjny

Błędne podłączenia elek-

tryczne; przy samodzielnych

naprawach

Używanie elektronarzędzi

wyeksploatowanych, po-

nadnormatywny czas eksplo-

atacji, niestosowanie w skraj-

nych przypadkach środków

ochrony indywidualnej słuchu

Stosowanie niesprawnych

narzędzi roboczych (możli-

wość wyrwania materiału

i odrzucenia go w kierunku

pracownika (obróbka drob-

nych elementów)

Brak lub niewłaściwe moco-

wanie obrabianego materiału

Stosowanie niesprawnych,

tępych narzędzi roboczych

Porażenie prądem elektrycznym

270

duże

Porażenie prądem elektrycznym

270

duże

Porażenie prądem elektrycznym

180

średnie

Porażenie prądem elektrycznym

150

średnie

Porażenie prądem elektrycznym

średnie

Zakazać ślusarzom napraw elektro-

narzędzi we własnym zakresie

Hałas

Powstanie chorób narządu słuchu, zwy-

rodnienia i zniekształcenia w układzie

kostnym, zaburzenia naczyniowo-rucho-

we, zwłaszcza palców rąk

małe

Dokonać przeglądu i ewentualnej

wymiany zużytych łożysk, przestrze-

gać nakazu stosowania ochronników

słuchu

Uderzenie

obrabianym

materiałem

Urazy zewnętrzne i wewnętrzne

małe

Stosować właściwe techniki pracy

zapewniające odpowiedni docisk

narzędzia do materiału, stosować

ostre narzędzia robocze i o zaleca-

nej średnicy

Urazy zewnętrzne i wewnętrzne

średnie

Wymienić zużyte szczęki imadła

Uszkodzenie

ciała przez

elementy

narzędzi

Poparzenie nagrzanym materiałem lub

narzędziem

małe

Stosować właściwe techniki pracy za-

pewniające odpowiedni docisk narzę-

dzia do materiału, stosować ostre na-

rzędzia robocze i o zalecanej średnicy

Pobierać z magazynu tylko nie-

zbędną liczbę narzędzi roboczych

Układanie wielu narzędzi

jedne na drugich, nadmiar

nieużywanych narzędzi na

stanowisku pracy,

nieporządek na stanowisku

Brak lub uszkodzone osłony

Drobne rany, otarcia naskórka

bardzo małe

Urazy ciała (do śmiertelnych włącznie),

uderzenia, np. rozerwaną tarczą

Urazy ciała uderzenia, np. wysuniętym

samoczynnie z uchwytu narzędziem

Urazy ciała (do śmiertelnych włącznie),

uderzenia odrzuconym z uchwytu kluczem

średnie

Wycofać z eksploatacji narzędzia nie-

kompletne (bez osłon i zabezpieczeń)

Wycofać z eksploatacji narzędzia nie-

sprawne technicznie

Wywiesić znaki przypominające o obo-

wiązku wyjmowania klucza z uchwy-

tu przed rozpoczęciem pracy

Zawsze przenosić narzędzia wyłączo-

ne spod napięcia, nie użytkować

przy niesprawnym wyłączniku

Stosowanie narzędzi z nie-

sprawnymi uchwytami

Pozostawianie klucza

w uchwycie

małe

średnie

Niezamierzone uruchomie-

nie elektronarzędzia

Obrażenia ciała: przecięcie kończyn gór-

nych, obcięcie palców

0,2

8.4

bardzo małe

PROMOTOR 2/03

Zagrożenie

Przyczyny zagrożenia

Możliwe skutki zagrożenia

PESR Kategoria ryzyka

Sposoby uniknięcia ryzyka

Rozerwanie się tarczy prze-

cinarki

Ciężkie urazy, śmierć

0,5

małe

Stosować wyłącznie tarcze posia-

dające odpowiedni atest, prze-

strzegać doboru tarcz pod wzglę-

dem obrotów i średnicy

Wycofać z eksploatacji narzędzia nie-

sprawne technicznie

Stosowanie elektronarzędzi

o niesprawnych rękojeściach

Utrata panowania nad elektronarzę-

dziem, wypadnięcie urządzenia z rąk, ob-

rażenia ciała: przecięcie kończyn gór-

nych, obcięcie palców

Utrata panowania nad elektronarzę-

dziem, wypadnięcie urządzenia z rąk, ob-

rażenia ciała: przecięcie kończyn gór-

nych, obcięcie palców

Utrata panowania nad elektronarzę-

dziem, wypadnięcie urządzenia z rąk, ob-

rażenia ciała: przecięcie kończyn gór-

nych, obcięcie palców

Ciężkie uszkodzenia ciała, np. pochwy-

cenie włosów i ich wyrwanie

średnie

Użytkowanie elektronarzędzi

brudnych, zaoliwionych, ze

śladami wycieków oleju

126

średnie

Nie eksploatować elektronarzędzi

brudnych i zaoliwionych, przestrzegać

zasady czyszczenia brudnego sprzę-

tu technicznego

Zapewnić pracownikowi w razie po-

trzeby asekurację drugiej osoby

Praca w pozycji wymuszonej,

niegwarantującej utrzymania

równowagi

małe

Pochwycenie

przez wirujące

elementy

Pożar, wybuch

Nieodpowiedni ubiór, nieza-

kryte włosy

126

średnie

Przestrzegać nakazu stosowania

odzieży roboczej i nakrycia głowy przy

pracach grożących pochwyceniem

Nie stosować elektronarzędzi w po-

bliżu palnych płynów, gazów, wypo-

sażyć stanowisko pracy w elektrona-

rzędzia o stopniu ochrony EX

Przestrzegać nakazu stosowania

ochron oczu i twarzy

Stosowanie elektronarzędzi

w pobliżu palnych płynów,

gazów

Pożar, wybuch, śmierć pracownika

małe

Uszkodzenia

ciała przez

pyły lub

odpryski materiału

Niestosowanie przez pra-

cowników ochron oczu, twa-

rzy, dróg oddechowych

Brak skutecznie działającej

wentylacji

Urazy oczu

126

średnie

Schorzenia dróg oddechowych

0,2

8.4

bardzo małe

Przestrzegać nakazu stosowania

ochron indywidualnych, sprawdzać

skuteczność działania urządzeń filtru-

jących powietrze

Stale utrzymywać przejścia, zachowy-

wać dostęp do miejsc wykonywania

czynności, składować narzędzia i ma-

teriały w miejscach do tego przeznaczo-

nych, utrzymywać czystość podłoża

Przestrzegać czystości okien i spraw-

ności oświetlenia sztucznego

Upadki,

potknięcia

Brak ładu i porządku w miej-

scu pracy, nierówne podłoże

Złamania, zwichnięcia, skaleczenia

małe

Oświetlenie

Oświetlenie naturalne

i sztuczne

Uszkodzenie wzroku

małe

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: