PODSTAWY NAUKI O PRZEDSIĘBIORSTWIE.
System produkcyjny.
Pojęcie produkcji i czynniki produkcji.
Pojęcie systemu produkcyjnego.
Elementy systemu produkcyjnego.
Otoczenie systemu produkcyjnego.
Produktywność systemu produkcyjnego.
Mierniki produktywności czynników produkcji.
Finansowanie funkcjonowania i rozwoju firmy - pozyskiwanie środków z rynku kapitałowego.
Podstawowe informacje o rynku kapitałowym - definicja, istota, zadania, segmenty, uczestnicy
Rodzaje papierów wartościowych na rynku kapitałowym i pieniężnym.
Emisja papierów wartościowych - definicje, cele, warunki dopuszczenia, prospekt emisyjny.
Giełdy papierów wartościowych - definicja, warunki stawiane papierom notowanym.
Transakcje zawierane na GPW:
Elementy strategii, analiza strategiczna przedsiębiorstwa.
Strategia firmy - definicja, istota, podstawowe elementy.
Zarządzanie strategiczne - definicja, etapy.
Rodzaje strategii działania przedsiębiorstw:
Reguły tworzenia strategii:
Analiza strategiczna - definicja, elementy, zakres rzeczowy, etapy.
Metody analizy strategicznej.
Małe i średnie firmy. Przedsiębiorczość i innowacyjność.
Definicja i cechy charakterystyczne małych firm.
Tradycyjne sfery działania małych firm:
Znaczenie małych firm w gospodarce.
Zagrożenia rozwoju małych firm.
Sposoby pomocy małym firmom.
Przedsiębiorczość i przedsiębiorca - definicja i znaczenie.
Innowacyjność - definicja, źródła i ocena ekonomiczna.
Konkurencyjność małych firm - nieznani liderzy.
Finansowanie obce - kredyty
Pojęcie i funkcje kredytów:
Umowa kredytowa i jej elementy
Rodzaje kredytów.
Zabezpieczenie kredytów.
Niezawodność.
Niezawodność elementu.
Pojęcie, typy i przyczyny uszkodzeń.
Krzywa wannowa.
Pojęcie niezawodności systemu.
Rezerwy w procesie produkcyjnym.
Produkcja - świadoma działalność pojedynczego człowieka lub zespołów ludzkich nastawiona na wytwarzanie produktów, dóbr materialnych lub usług w celu zaspokojenia różnych potrzeb ludzkich.
Produktem mogą być dobra materialne, usługi, dobra niematerialne (wiedza, oprogramowanie, organizacja).
System produkcyjny jest zorganizowanym, celowo zaprojektowanym układem materialnym, energetycznym i informacyjnym, eksploatowanym przez człowieka, służącym do produkcji określonych dóbr materialnych, niematerialnych i usług w celu zaspokojenia różnych potrzeb ludzkich. Systemem produkcyjnym może być całe przedsiębiorstwo, jak i pojedyncze stanowisko pracy. System produkcyjny jest układem powiązanych elementów przetwarzanych od wejścia do wyjścia.
1) Wektor wejścia, w skład którego wchodzą wszystkie niezbędne do produkcji składniki nazywane czynnikami produkcji:
à środki techniczne produkcji
à przedmioty pracy (materiały)
à czynniki energetyczne
à czynnik ludzki (załoga - np. ekipa czarnego Gienka)
à informacje i prognozy
à kapitał.
2) Wektor wyjścia - wszystkie materialne, energetyczne i informacyjne efekty uzyskane w procesie produkcyjnym:
à wyroby przemysłowe
à usługi produkcyjne
à surowce wtórne
à szkodliwe odpady
à informacje o jakości, kosztach, stanie procesu produkcji.
3) Proces konwersji - przetwarzanie wektora wejścia w wyjścia (proces produkcyjny).
4) Proces zarządzania systemem.
5) Sprzężenia materialne, energetyczne i informacyjne między wymienionymi wyżej elementami systemu produkcyjnego.
I stopnia:
· personel wykonawczy i zarządzający
· prace badawcze, rozwojowe, konstrukcyjne, technologiczne, organizacyjne
· urządzenia do wykonywania operacji technologicznych, kontrolnych, magazynowych transportowych, przetwarzania informacji, transmisji danych
· organizacja zbytu, obsługi serwisowej, marketingu, zaopatrzenia, gospodarki materiałowej
· środki finansowe i szybkość obrotu tymi środkami
· stosowane metody rachunkowości
· metody i formy zarządzania i sterowania systemami produkcji, służbami naukowo-technicznymi i pomocniczymi.
II stopnia (gospodarka kraju lub regionu ekonomicznie wydzielonego):
· poziom techniki produkcji, dystrybucji i obsługi serwisowej
· ceny maszyn i urządzeń
· funkcjonowanie systemu bankowego, system kredytowy
· systemy łączności i komunikacji
· możliwości produkcyjne dostawców, łatwość pozyskania surowców
· możliwości konkurentów
· kondycja ekonomiczna kraju, zasoby kapitału, stabilność, poziom inflacji
· stopień ingerencji państwa w gospodarkę
· środowisko społeczno-polityczne oraz środowisko naturalne
· cele funkcjonowania systemów produkcyjnych
· struktura społeczeństwa
· rodzaj systemu ekonomicznego
· zasady zarządzania i sterowania jednostkami gospodarującymi przy różnych formach własności
· poziom wynagrodzeń pracowników i inne mechanizmy motywacyjne
Produktywność - stosunek wektora wejścia z systemu produkcyjnego do wektora wejścia do tego systemu wyrażona w jednostkach pieniężnych, naturalnych lub umownych. Niska produktywność oznacza wysokie ceny, duże zapotrzebowanie na energię i materiały bez wzrostu wyniku produkcyjnego.
Produktywność całkowita - relacja całkowitych efektów do całkowitych kosztów, odzwierciedla poziom technologiczny wytwarzania, umiejętności zatrudnionych, zmiany w nakładach kapitałowych.
Stosunek produkcji do czynników produkcji określa stopień efektywności gospodarowania tymi czynnikami.
P - wielkość produkcji
R - wielkość zatrudnienia
M - wartość majątku trwałego
S - wartość materiałów i surowców
T - nakłady czasu pracy żywej
- wydajność pracy (nakłady pracy żywej w określonym czasie)
Indywidualna wydajność pracy - określa wydajność pojedynczego pracownika lub zespołu pracowniczego wyodrębnionego w ramach społecznego podziału pracy. Stopień wykonania norm czasu w procentach:
Tn - czas normowany; Tr - czas rzeczywisty
Społeczna wydajność pracy - ilość wartości użytkowych wytworzonych przy zastosowaniu sumy prac indywidualnych ogółu pracowników.
Przeciętną wydajność pracy można ustalić w odniesieniu do:
· jednego pracownika (produkcja / liczba pracowników)
· jednej roboczogodziny (produkcja / liczba przepracowanych godzin)
Przeciętną wydajność pracy można mierzyć następującymi miernikami:
· mierniki naturalne (sztuki, metry, metry kwadratowe)
· mierniki wartościowe (produkcja sprzedana, towarowa, czysta, koszty przerobu)
Wydajność pracy można mierzyć w zakresach:
· pracowników ogółem
· pracowników grupy przemysłowej
· robotników
· robotników bezpośrednio produkcyjnych
· stanowisk pracy.
- produktywność majątku trwałego (miernik oceny gospodarowania środkami trwałymi)
- produktywność materiałowa, wielkość produkcji na jednostkę materiałów
- pracochłonność produkcji, określa ilość pracy ludzkiej na jednostkę produkcji
Pracochłonność produkcji jest odwrotnością wydajności pracy. Określa ilość czasu potrzebnego do wykonania pojedynczego wyrobu lub całej produkcji. Obniżenie pracochłonności oznacza wzrost wydajności pracy. Mierniki pracochłonności mogą być naturalne lub wartościowe.
- majątkochłonność produkcji, zaangażowanie majątku trwałego na jednostkę produkcji
- materiałochłonność produkcji
Materiałochłonność produkcji - wielkość nakładów materiałowych ponoszonych na wytworzenie produkcji przedsiębiorstwa, branży, gałęzi przemysłowej czy przemysłu ogółem lub na wytworzenie wyrobu i organizację procesów wytwórczych. Można je rozpatrywać w odniesieniu do produkcji globalnej, towarowej, czystej lub w odniesieniu do wyrobu.
- techniczne uzbrojenie pracy, wartość jednego stanowiska pracy
Przy obliczaniu tego wskaźnika uwzględnia się:
· wartość brutto produkcyjnego majątku trwałego, majątku trwałego ogółem, maszyn i urządzeń
· liczbę zatrudnionych grupy przemysłowej na najliczniejszej zmianie, ilość wszystkich pracowników, ilość robotników przemysłowych.
Rynek kapitałowy - ogół transakcji instrumentami finansowymi, których termin realizacji jest dłuższy niż 1 rok. Przedmiotem transakcji są zbywalne papiery wartościowe, akcje i obligacje.
Rynek pieniężny - to rynek papierów wartościowych krótkoterminowych (np. weksli, akcji).
Podstawową funkcją rynku kapitałowego jest możliwość realokacji środków finansowych od podmiotów dysponujących wolnym kapitałem do tych, którzy go potrzebują. Emitent papierów wartościowych uzyskuje potrzebne środki na sfinansowanie działalności. Nabywca lokuje swój kapitał na korzystnych warunkach. Rynek kapitałowy umożliwia przenoszenie kapitałów między sektorami gospodarki oraz transformację kapitałów krótkoterminowych w długoterminowe.
Rynek kapitałowy składa się z 2 segmentów:
· rynku pierwotnego - transakcje nowo emitowanymi papierami wartościowymi
· rynku wtórnego - na nim nabywcy papierów wartościowych sprzedają je kolejnym inwestorom. Wyróżnia się dwa rodzaje rynku wtórnego w zależności od stopnia jego zinstytucjonalizowania: giełdy papierów wartościowych i rynek over the counter (OTC) - sieć połączeń między bankami i innymi instytucjami finansowymi zawierającymi między sobą transakcje kupna/sprzedaży papierów wartościowych.
Inny podział rynku kapitałowego na:
· publiczny
· niepubliczny
Najważniejsi uczestnicy rynku kapitałowego:
· strona popytowa: przedsiębiorstwa, banki komercyjne, rząd, władze lokalne
· strona podażowa: banki komercyjne, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze lokacyjne, powiernicze (otwarte), fundusze zamknięte.
Należy pamiętać o zamianie stron popytu i podaży w zależności od tego, czy rozpatrujemy rynek kapitałowy czy rynek papierów wartościowych.
1) Ze względu na rodzaj uosobionego prawa majątkowego:
à papiery uosabiające wierzytelności pieniężne np. weksle, obligacje, listy zastawne (hipoteczne)
à papiery uosabiające prawa współwłasności majątkowej, np. akcje.
2) Ze względu na sposób przenoszenia tytułów własności do praw majątkowych:
...
ewunia696