● Niemoc platońskiego demiruga w kształtowaniu norm moralnych – demiurg lubił to, co dobre (zbożne), bo było dobre
● Ockham - „bo Bóg tak chciał”: prawda moralne są dobre, bo Bóg je takimi chciał; Bóg nie jest niczym ograniczony
● Tom z Akwinu – Bóg stworzył prawo moralne, bo taka jest jego natura; Bóg jest dobrem, a prawa moralne są w jego umyśle
● etyczne aspekty religii:
najskuteczniejsze narzędzie wychowania moralnego
przekazywanie stałych zestawów norm moralnych
bardzo silne uzasadnienie norm moralnych
względna otwartość systemu
masowość
wysoka siła motywacyjna
● nieetyczne aspekty etyki religijnej:
eltarność nakazów – dobrze nalęzy czynić jedynie współwyznawcom
nakaz nawrazania, nawet wbrew woli
nietolerancja – nie ma pozwolenia na pluralizm etyczny
uzależnienie od autorytetu (np. namawianie wiernych do głosowania na jakąś partię polityczną)
● etyka buddyzmu
4 prawdy buddyzmu:
■ życie człowieka jest cierpieniem
■ źródłem cierpień są pragnienia
■ trzeba wyzwolić się z cierpienia; droga do wyjścia – należy nauczyć się nie chcieć, aby osiągnąć nirwanę
■ nirwana – pełne odejście od pożądań
w ocenie czynów ważna jest zarówno intencja jak i konsekwencja (skuteczność)
Ahinsa – niestosowanie przemocy; niezabijanie i nieczynienia krzywde istotom żywym
● judaizm
Dekalog + Tora (Prawdo – interpretacja Dekalogu) – zasady czczenia Boga i relacji między ludźmi; Talmud – ponad 600 zakazów i nakazów w życiu
Złota Reguła (rabina) Hillela - „Nie czyń drugiemy co tobie niemiłe. Oto cała Tora. Reszta to komentarze.”
dwie szkoły interpretacji – konserwatywna i liberalna
nakaz opieki nad ubogimi, dbałość o całość gminy
etyka to działanie
nie ma nakazu nawracania! (Żydem się trzeba urodzić)
niechęć do przemocy i walki zbrojnej – oczekiwanie na Mesjasza w pokorze
idea nieba jest późna (być może od faryzeuszy)
● islam
objawienie Mahometa zawarte w Koranie
dotyczy całego życia, rodziny, państwa, wojny, interesów, stosunku do innowierców
prawa są nieodwoływale, są wolą Allaha, a z bogiem się nie dyskutuje <3
Mahomet też przywódcą politycznym
oczekiwanie na nagrodę w przyszłym życiu
islam znaczy posłuszeństwo; dżihad – droga do boga (rozróżnienie na mały – walkę z niewiernymi i wielki – samodoskonalenie)
nakaz solidarności społecznej – jałmużna (dziś podatek na biednych)
zakaz lichwy, pożyczania na procent – banki muzułmańskie są wspólnikami klientów
prozelityzm
małżeństwa tymczasowe (mitra); kontrakt, małżeństwo rozkoszy; ale potomstwo i tak dziedziczy
koziczka