ELEMENTY KINEZJOLOGII W EDUKACJI SZKOLNEJ materiały zebrała i opracowała Zofia Skrzypczak

ELEMENTY KINEZJOLOGII

W EDUKACJI SZKOLNEJ

Zofia Skrzypczak

Słupsk 2005r.

Spis treści

1.   Wstęp                                                                                                                              -str. 3                           

2.   Tablice:                                                                                                                              -str. 6

I.                                                                                                                                                                                                                                                                           nr 1. „Czynności za które odpowiada lewa i prawa półkula”             

II.                                                                                                                                                                                                                                                                       nr 2. „Zestawienie ćwiczeń w zależności od wykonywanych zadań”             

3.   Zestawy ćwiczeń gimnastyki mózgu – opis ćwiczeń:

I.                                                                                                                                                                                                                                                                           CZYTANIE              str.8

1)  Płynne czytanie

2)  Czytanie na głos

3)  Czytanie ze zrozumieniem

4)  Szybkie czytanie

II. PISANIE                                                                                                                -str. 29

1)  Pisanie klasówek

2)  Ortografia

3)  Usprawnienie pisania

4)  Rysowanie twórcze i ekspresyjne

III.                    MYŚLENIE TWÓRCZE                                                                      -str. 50

IV.                    MATEMATYKA                                                                                    -str. 55

V.                        KOORDYNACJA CAŁEGO CIAŁA W SPORCIE I ZABAWACH                                                                                                  -str. 61

4.   Podsumowanie                                                                                                  -str. 68

WSTĘP

Ogromny postęp w dziedzinie techniki powoduje zmianę stylu naszego życia. Zmienia się też sposób spędzania wolnego czasu przez dzieci w wieku szkolnym. Dzieci, szczególne te w miastach, mają tendencję do nadmiernego spędzania czasu przed telewizorem, komputerem, przy grach wideo. Tymczasem telewizja hamuje ruch fizyczny, interaktywne porozumiewanie się i zabawę wyobraźnią. Taki styl życia zmniejsza zdolność uczenia się, sprzyja przemęczeniu psychicznemu i fizycznemu. Stąd wynikają kłopoty dzieci z koncentracją, pamięcią, niechęć do nauki, drażliwość, a nawet agresja. Czy można pomóc tym dzieciom?

Procesy myślenia i uczenia się odbywają się nie tylko w głowie. Wręcz przeciwnie, ciało gra integralną rolę w całej naszej aktywności intelektualnej od najwcześniejszych ruchów do późnej starości. Wszystkie zmysły naszego ciała karmią mózg z otoczenia.

To właśnie ruch, w miarę możliwości jak staje się coraz bardziej skomplikowany, wyraża wiedzę i zwiększa możliwości poznawcze.

Wyraz „kinezjologia” wywodzi się od greckiego rdzenia „kinesis” oznaczającego ruch. Kinezjologia zajmuje się badaniem ruchu całego ciała ludzkiego. Pedagogiczna kinezjologia jest systemem umożliwiającym uczniom w dowolnym wieku rozwinięcie ich potencjalnych możliwości zablokowanych w ciele.

Pedagodzy dążyli do rozwiązywania problemu niepowodzeń szkolnych, opracowując programy nastawione na lepszą motywację do nauki, na utrwalanie, ćwiczenie przez powtarzanie i „wbijanie nauki do głowy”.

Programy te jednak okazały się tylko w pewnym stopniu skuteczne. Powstaje bowiem pytanie: dlaczego niektóre dzieci radzą sobie dobrze, podczas gdy ine nie radzą sobie wcale? Pedagogiczna Kinezjologia wysuwa tezę, że niektóre dzieci „zanadto się starają” i „wyłączają” mechanizm integracji mózgu niezbędny do efektywnego uczenia się. Tylna część mózgu odpowiada za odbiór informacji, które jednak niedostępne są dla przednich części mózgu, odpowiedzialnych za „nadawanie”, czy też „ekspresję”. Owa niezdolność do „ekspresji”, czyli uzewnętrzniania tego, czego się uczeń nauczył, prowadzi do syndromu niepowodzeń szkolnych.

Rozwiązaniem tego problemu jest uczenie się całym mózgiem dzięki zmianie wzorca ruchowego oraz ćwiczeniom ruchowym zawartym w „gimnastyce mózgu”, które umożliwiają uczniom włączanie tych części mózgu, które były dla nich uprzednio niedostępne. Zmiany zachowania i zmiany w zakresie uczenia się niejednokrotnie bywają natychmiastowe i głębokie, gdy dzieci odkrywają, w jaki sposób można odbierać informacje i wyrażać siebie.

Dr Paul Dennison opracował proste ruchy, które przynoszą korzyść każdemu uczącemu się. Ćwiczenia te przynoszą efekty w postaci poprawy koncentracji na zadaniach, poprawy koordynacji wzrokowo – ruchowej, poprawy różnych umiejętności szkolnych (wysławiania się, czytania, liczenia, zapamiętywania cyfr, pisania), zwiększania zdolności manualnych, uaktywniania lewej półkuli mózgu, synchronizacji współpracy obu półkul mózgowych. Ćwiczenia te usuwają zmęczenie, energetyzują, odprężają i relaksują.

Bardzo ważną rolę odgrywa woda, która jest konieczna nie tylko do życia, ale i do uczenia się. Odgrywa ważną rolę w elektrycznej aktywności ciała, dystrybucji tlenu i odżywianiu. Usuwa toksyny z organizmu, likwiduje napięcie i stres szczególnie, np. przed klasówką. Regularne picie wody małymi łykami utrzymuje ciało nawodnionym i pracującym z optymalną efektywnością. Pozwól swoim uczniom popijać wodę (mineralną, niegazowaną lub zimną przegotowaną) w czasie trwania zajęć, a szczególnie przed czy po ćwiczeniach gimnastyki mózgu.

Gimnastyka mózgu jest bardzo bezpieczna, prosta i bardzo efektywna. Zachowuje dobre zgranie układu umysł – ciało, pomaga wszystkim w ogólnym uczeniu się i rozumieniu, prowadzi do szybkiego i efektywnego sposobu zmiany stanu fizycznego i psychicznego uczniów.

Problemy w akceptacji gimnastyki mózgu spowodowane są tym, że ćwiczenia wydają się zbyt proste, by działały. Większość z nas wierzy, że jeżeli program nie jest trudny, kosztowny i wymagający wiele czasu, to jest mniej wartościowy. Gdy wyjdziemy poza takie myślenie, odkryjemy, że proste rozwiązania przynoszą najlepsze wyniki.

Zebrane materiały i ćwiczenia mają służyć nauczycielom w ich pracy z uczniami.

W publikacji tej zgromadziłem różne zestawy ćwiczeń. Na przykład niektóre z nich pomagają w czytaniu ze zrozumieniem, inne wspomagają ucznia przed pisaniem testów, czy klasówek, jeszcze inne w umiejętnościach matematycznych.

Gimnastyka mózgu może być stosowana na początku lub końcu lekcji, czy też jako ćwiczenie śródlekcyjne. Czas jej trwania wynosi około 5 minut. Kiedy uczniowie zapoznają się z tymi ćwiczeniami, bardzo je polubią.

Centrum Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN włączyło Kinezjologię Edukacyjną do programu szkolenia przeznaczonego dla psychologów, pedagogów, nauczycieli i rodziców.

Celem tej pracy jest zapoznanie nauczycieli z podstawowymi zasadami Kinezjologii Edukacyjnej.

Chciałabym, aby zrozumieli oni, jaki wpływ na sprawność edukacyjną i ruchową dziecka mają ćwiczenia „gimnastyki mózgu”. Myślę, że umiejętne i regularne wykorzystywanie tych ćwiczeń z czasem da zauważalne efekty.

Zofia Skrzypczak