Powierzchnia: 551.500 km ²
Ludność: 58 978 172
Ustrój: republika

Władza ustawodawcza we Francji:

Dwuizbowy parlament, składający się z:

- Zgromadzenia Narodowego złożonego z 577 deputowanych wybieranych w wyborach bezpośrednich na 5 lat wg systemu większościowego;

- Senatu składającego się z 321 senatorów, wybieranych w głosowaniu pośrednim na 9 letnią kadencję. (1/3 składu jest odnawiana co 3 lata).

Władza wykonawcza we Francji:

Rząd powoływany jest przez prezydenta. Na czele rządu stoi premier.
Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję siedmioletnią (od 2002 roku kadencja trwa 5 lat). Prezydent ma szerokie uprawnienia zarówno w zakresie władzy wykonawczej jak i ustawodawczej.

Największe partie Francji:

Partia Socjalistyczna (PS);
Zgromadzenie na rzecz Republiki (RPR);
Unia na rzecz Demokracji Francuskiej (UDF);
Francuska Partia Komunistyczna (PCF);
Partia Radykalna (PR).    

System rządów obowiązujący we Francji to system pół prezydencki, inaczej określany mianami neoprezydenckiego lub mieszanego. System pół prezydencki stanowi połączenie elementów systemu parlamentarnego i prezydenckiego, stąd też często nazywany jest systemem mieszanym. Charakteryzuje się on silną i samodzielną władzą prezydenta wybieranego w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Prezydent określa główne kierunki polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych. Zasadniczy wpływ na całą politykę państwa mają trzy nadrzędne organy: 

1. Prezydent;
2. Rząd;
3. Parlament.

Struktura naczelnych władz Republiki Francuskiej

 
Źródło: B. Bryk: K. Wojtowicz: Systemy Polityczne Państw Unii Europejskiej, Wydawca Stowarzyszenie Parlament Młodzieży, Przemyśl 2001, s. 8.

Władza wykonawcza znajduje się w rękach prezydenta oraz rządu, który realizuje politykę prezydenta.
Funkcjonowanie systemu prezydenckiego jest jednak zdeterminowane układem sił politycznych w parlamencie. W zależności od tego ostatniego system pół prezydencki może zmieniać w praktyce ustrojowej swoje nachylenie w kierunku przewagi prezydenta lub parlamentu.

Francja jest państwem unitarnym podzielonym na 22 departamenty, w skład, którego wchodzą dodatkowo cztery zamorskie terytoria:

    Gujana FR;
    Gwadelupa;
    Martynika;
    Reunion.

Władza ustawodawcza we Francji należy do parlamentu o charakterze bikameralnym. Składa się on z izby wyższej - Senatu i niższej - Zgromadzenia Narodowego.

Senat reprezentuje opinię departamentów i terytoriów zamorskich. Dlatego też wybory przeprowadzane są tylko w departamentach, a wyborcami są deputowani z danego departamentu, radcowie generalni, merowie i przewodniczący Rad Municyjnych. W jego skład wchodzi 321 senatorów (w tym 12 z poza Francji), wybieranych na 9 letnią kadencję, w trakcie, której co 3 lata następuje zmiana 1/3 składu.

Zgromadzenie Narodowe to izba niższa. Jej kadencja wynosi 5 lat, a złożona jest z 577 deputowanych. Prawo wyboru swych przedstawicieli do władz posiadają obywatele francuscy z ukończonym 23 rokiem życia. Wybory do Zgromadzenia przeprowadza się w okręgach jednomandatowych - systemem większościowym, w II turach.

Zgromadzenie może zostać rozwiązane przed upływem swojej kadencji przez prezydenta, samo zaś uchwalając wotum nieufności może doprowadzić rząd do dymisji. Wyższość Zgromadzenia Narodowego nad Senatem ujawnia się na płaszczyźnie legislacyjnej. Projekt ustawy wnoszony jest do dowolnej izby z wyjątkiem ustaw finansowych, które rozpatrywane są tylko w Zgromadzeniu Narodowym. Przyjęty projekt ustawy przez pierwszą izbę kierowany jest do drugiej. Jeśli nie ma zgody pomiędzy izbami, projekt przesyłany jest między nimi aż do uzgodnienia stanowiska. Jeżeli nie dochodzi do kompromisu premier powołuje komisję mieszaną do wypracowania jednolitego tekstu.

Jeśli komisja nie przyjmie wspólnego tekstu lub uzgodniony tekst nie zostanie przyjęty przez izby, to rząd może zażądać ostatecznego rozstrzygnięcia od Zgromadzenia. Samo zaś prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje premierowi w ramach tzw. projektów i członkom obu izb jako tzw. wnioski ustawodawcze. Prezydent stoi na czele władzy wykonawczej, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych, negocjuje i ratyfikuje traktaty oraz gwarantuje niezawisłość sądownictwa poprzez przewodniczenie Najwyższej Radzie Sądownictwa.

Przewodniczy Radzie Ministrów, ukierunkowuje jej prace, wpływa na treść merytoryczną podejmowanych decyzji.
Do jego kompetencji własnych, czyli nie wymagających kontrasygnaty premiera lub odpowiedniego ministra należy:

- ogłaszanie referendum;
- rozwiązywanie Zgromadzenia Narodowego;
- mianowanie i odwoływanie premiera;
- zwracanie się z orędziem do obydwu izb;
- nominowanie 3 członków Rady Konstytucyjnej.

Natomiast ratyfikacja umów międzynarodowych, promulgacja ustaw, inicjatywa zmiany konstytucji wymagają już kontrasygnaty. Prezydent ponosi odpowiedzialność konstytucyjną tylko za zdradę stanu. W stan oskarżenia mogą postawić go członkowie obu izb, a wniosek wymaga podpisów 1/10 wszystkich deputowanych lub senatorów.

Ostatnim prezydentem, którego kadencja trwała 7 lat był Jacques Chirac. Ze względu na powtarzające się zjawisko kohabitacji zdecydowano się skrócić kadencję prezydenta Republiki Francuskiej do lat 5. Społeczeństwo francuskie wyraziło zgodę na powyższą zmianę w referendum w 2000 roku. Nowe prawo obowiązuje od roku 2002, czyli od nowych wyborów prezydenckich.

Rząd, premier i rada ministrów we Francji

Rząd we Francji to organ kolegialny powoływany przez prezydenta w celu określenia i prowadzenia polityki narodu. Prezydent powołuje premiera, a na jego wniosek ministrów.

Rada gabinetowa i rada ministrów we Francji

Rząd francuski odbywa dwa rodzaje posiedzeń:

Rada Ministrów - to konstytucyjna forma posiedzeń rządu pod przewodnictwem prezydenta;

Rada Gabinetowa - to organ przygotowujący posiedzenia Rady Ministrów kierowany przez premiera.

Rada Ministrów działa na zasadzie solidarności kolektywnej, ponosząc odpowiedzialność polityczną za całość realizowanej przez siebie polityki zarówno przed prezydentem jak i parlamentem. Wotum nieufności dla rządu uchwala absolutną większością głosów Zgromadzenie Narodowe na wniosek 1/10 członków. Obowiązującą ustawą zasadniczą we Francji jest Konstytucja z 28 września 1958 r. W celu zmiany konstytucji prezydent zwołuje Zgromadzenie Narodowe i Senat jako konstytucyjnie odrębny organ tzw. Kongres. Inicjatywa zmiany konstytucji wychodzi od prezydenta na wniosek premiera lub członków parlamentu, zmianie nie podlega republikańska forma rządów.