Tolerancje położenia:
1.Równoległość - dopuszczalna równoległość prostej i płaszczyzny, prostych
2.Prostopadłość – dopuszczalna nieprostopadłość płaszczyzn oraz prostej do płaszczyzny
3.Nachylenie – dopuszczalna odchyłka kąta ostrego lub rozwartego, można tolerować nachylenie dwóch płaszczyzn, dwóch prostych lub prostej do płaszczyzny
4.Współosiowość – dopuszczalna nie współosiowość, dwóch otworów, dwóch lub więcej części wału stopniowego
5.Symetria – dopuszczalna asymetria położenia
6.Pozycja – dopuszczalna odchyłka położenia. Tolerancja pozycji odnosi się zawsze do punktów, linii lub płaszczyzn wyobrażalnych. Pole tolerancji pozycji jest obszarem rozmieszczonym symetrycznie względem położenia nominalnego
7.Przecinanie się osi – dopuszczalna wichrowość osi, które miały się przecinać
Tolerowanie wg PN/M-01142 – zasada niezależności. Tolerancje ogólne ISO 2768 – mK – tolerancje kątowe i liniowe (m), a tolerancje kształtu i położenia (K), Tolerancje ogólne ISO 2768 –K - tolerancje kątowe i liniowe na rysunku Tolerancje ogólne ISO 2768–mK-E – stosuje się dla odchyłek kształtu i położenia warunek powierzchni granicznej (,gdy odchyłka kształtu przekroczy tolerancję wymiaru)
b – metoda wykonania, rodzaj obróbki, inne wymagania dotyczące technologii
d – kierunkowość struktury powierzchni (równoległa(=)prostopadła, współśrodkowa(C) skrzyżowana(X) nieuporządkowana(M) promieniowa(R) punktowa(P)
(e) naddatek na obróbkę
ES=B-N; EI=A-N; A=N+EI; B=N+ES; T=B-A=ES-EI>0; (Lmax<0)=Wmin; (Lmin<0)=Wmax
Lmax=Bo-Aw=ES-ei; Lmin=Ao-Bw=EI-es; Tp=To+Tw;
Tolerancje złożone położenia promieniowe kształtu
Bicie promieniowe – wynika z odchyłek okrągłości rozpatrywanego przekroju oraz jego nie współosiowość względem osi odniesienia
Bicie promieniowe całkowite – wynika z odchyłek walcowości rozpatrywanej powierzchni oraz jej nie współosiowości względem osi odniesienia
Bicie osiowe – wynika z odchyłek okrągłości zarysu powstałego w wyniku przecięcia powierzchni czołowej walca, współśrodkowego z osią odniesienia oraz nie prostopadłości względem czołowej względem osi odniesienia
Bicie osiowe całkowite – wynika z odchyłek płaskości powierzchni czołowej oraz jej nie prostopadłości względem osi odniesienia
Bicie w wyznaczonym kierunku – wynika z odchyłek okrągłości zarysu powstałego w wyniku przecięcia rozpatrywanej powierzchni stożka współśrodkowego z osią odniesienia oraz nie współosiowości rozpatrywanej powierzchni względem osi odniesienia.
1.Ramki tolerancji rysuje się linią ciągłą cienką 2.Wysokość wpisywanych cyfr i liter powinna być równa wysokości h liczb wymiarowych, wysokość ramki zaś 2h 3.Element odniesienia oznacza się zaczernionym trójkątem lub wielką literą umieszczoną w trzecim polu ramki tolerancji 4.Jeśli tolerancja dotyczy osi lub płaszczyzny symetrii – linia łącząca ramki powinna być przedłużeniem linii wymiarowej lub możę być doprowadzona do wspólnej osi 5.Jeśli tolerancja dotyczy powierzchni lub zarysu – linia łącząca powinna być przesunięta względem linii wymiarowej 6.Jeśli tolerancja dotyczy nie całej powierzchni czy zarysu, lecz obszaru cząstkowego – obszar ten wymiaruje się i oznacza linią punktową cienką. 7.Przy tolerowaniu pozycji i kształtu wyznaczonego zarysu lub wyznaczonej powierzchni podaje się wymiary nominalne bez odchyłek granicznych ujęte w ramki. Różne przypadki tolerowania pozycji i ich interpretacje podano w normie PN-93/M-01122 8.Dopuszczalne jest łączenie ramek różnych tolerancji oraz oznaczenia takiej samej tolerancji dla różnych zarysów w jednej ramce
Pasowanie – określa charakter współpracy dwóch elementów o tym samym wymiarze nominalnym np. wymiary wewnętrznego i zewnętrznego, wynikające z różnicy ich wymiarów granicznych przed połączeniem.
Wymiarem nominalnym – pasowania jest wymiar nominalny otworu i wałka. Elementy skojarzone pasowania mają takie same wartości wymiaru nominalnego
Układ pasowań wg zasady stałego otworu – wymagane luzy i wciski wynikają ze skojarzenia kierunku otworu podstawowego z wałkami o różnych i różnie położonych polach tolerancji
Układ pasowań wg zasady stałego wałka – jest układem, w którym wymagane luzy i wciski wynikają ze skojarzenia wałka podstawowego z otworami o różnych i różnie położonych polach tolerancji
Pasowanie normalne – to znormalizowane pasowania wg zasady stałego wałka lub otworu przeznaczone do powszechnego stosowania
Pasowanie uprzywilejowane – są to pasowania normalne zalecane do stosowania w pierwszej kolejności
Falistość powierzchni – jest to zbiór okresowo powtarzających się nierówności powierzchni o dużym stosunku odległości między wierzchołkami do ich wysokości
Chropowatość powierzchni – zbiór nierówności powierzchni o stosunkowo małych odległościach między wierzchołkami
Minnie_