Dagmara Krysiak
ANTROPOMETRIA
Wprowadzenie:
- adaptacja metod antropologii do celów procesu karnego,
- zajmuje się opisem i pomiarem cech ciała ludzkiego,
- metoda identyfikacji człowieka (ew. zwłok) na podstawie pomiarów jego ciała lub utrwalonego wizerunku, a także jest przydatna dla zobiektywizowania rysopisu,
- jedna z pierwszy metod identyfikacyjnych, wprowadzona do praktyki pod koniec XIX wieku;
- autor: Alphonse Bertillone; w 1882 registratura antropometryczna przestępców,
- Bertillone jest również twórcą zasad tzw. portretu mówionego polegającego na sformalizowaniu i tym samym zobiektywizowaniu opisowego rysopisu jak również fotografii kryminalnej,
- współczesne zastosowanie antropometrii:
* zobiektywizowany, sformalizowany opis cech zewnętrznych człowieka i jego rekonstrukcji na postawie zeznań świadków,
* rekonstrukcji wyglądu zażyciowego zwłok,
* identyfikacji osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjęciu, taśmie filmowej lub magnetycznej lub też cyfrowo,
Rysopis i rekonstrukcja wyglądu na podstawie opisu podanego w zeznaniach:
- rysopis może być przydatny przy identyfikacji osoby, gdy jest pełny, dokładny i sporządzony wedle pewnego schematu,
- najogólniejszy rysopis musi zawierać przynajmniej 3 podstawowe dane: płeć, przybliżony wiek, przybliżony wzrost,
- ważnym uzupełnieniem rysopisu są: sylwetka, kolor włosów, ich stan, kolor oczu, znaki szczególne, odzież i sposób ubierania się,
- jeśli to możliwe policja uzupełnia rysopis danej osoby jej wizerunkiem,
- często dla celów wykrywczych (rzadko dowodowych) stosuje się sporządzanie portretu na podstawie rysopisu podawanego przez świadka,
- jeśli okaże się, że świadek zapamiętał wiele cech można przeprowadzić eksperyment w rozumieniu art. 211 KPK z udziałem biegłego, polegający na próbie odtworzenia wyglądu opisywanej osoby na podstawie wskazówek podanych przez świadka, w nawiązaniu do wcześniejszych zeznań; kryminalistyka zna kilka metod wizualizacji rysopisu:
* metoda rysunkowa,
* kreślenie prozopologicznego portretu pamięciowego – nie oddaje szczegółów wyglądu twarzy, ale ogólne podobieństwo,
* metoda rysunkowo – kompozycyjna – zestawianie gotowych elementów poszczególnych części twarzy narysowanych na przezroczystych foliach poprzez ich nakładanie na siebie; do jej realizacji stosowane były skatalogowane zestawy poszczególnych części twarzy; w Polsce najpopularniejszy zestaw to IDENTY-KIT
* metody komputerowe – elementy wyglądu twarzy umieszczane są na celuloidowych płytach lub taśmach, ale w pamięci komputera; dodatkowo używane są osiągnięcia techniki komputerowej i grafiki; w Polsce stosowany jest specjalny program POL-SIT Windows 95, który jest wystandaryzowany dla populacji polskiej,
- po wykonaniu rekonstrukcji wyglądu świadka powinno się jeszcze raz przesłuchać, tak by do wyników pracy mógł on dodać stosowny komentarz,
Rekonstrukcja wyglądu przyżyciowego:
- czasami identyfikacja nieznanych zwłok, w sytuacji gdy twarz uległa destrukcji wymaga rekonstrukcji jej wyglądu,
- gdy brak materiału porównawczego, dysponując jedynie czaszką, rekonstrukcję wyglądu twarzy można podjąć metodą plastyczną (metoda Gierasimowa) – jest dość zawodna, bo przeliczniki grubości tkanki miękkiej mają charakter średnich przy znacznych odchyleniach osobniczych,
- w sytuacji, gdy jest podejrzenie do kogo należeć mogą zwłoki, można posłużyć się metodą superprojekcji, polegającą na zestawieniu zdjęć czaszki i zdjęć wykonywanych za życia lub zdjęć rentgenowskich głowy (superprojekcja radiologiczna, metoda radiologiczna),
- nową metodą jest videosuperprojekcja – kamera skierowana jest obiektywem na czaszkę, druga na fotografię, a obraz obu kamer nakładany jest na siebie na monitorze,
- ostatnio zaczęto stosować superprojekcję komputerową dzięki programom można uzyskać na ekranie obraz trójwymiarowej czaszki i zestawionego z nią zdjęcia,
- identyfikacja zdjęcia czaszki i zdjęcia przyżyciowego polega na stwierdzeniu zgodności wyznaczonych przez antropologa punktów – ich zgodność przy braku rozbieżności pozwala na identyfikację pozytywną o wysokim stopniu prawdopodobieństwa, stwierdzenie rozbieżności pozwala na stwierdzenie pewności eliminacji,
Badania identyfikacyjne osób na podstawie ich obrazu utrwalonego na zdjęciu, taśmie filmowej lub magnetycznej albo cyfrowo:
- z uwagi na częstotliwość występowania kamer, które są powszechne w miejscach publicznych i na prywatnych posesjach, coraz popularniejsze badania,
- popularność aparatów cyfrowych,
- badanie porównawcze wizerunku na zdjęciu dowodowym i porównawczym wykonywane jest przy zastosowaniu jednej z kilku metod:
* metoda pomiarowa – biegły antropolog dokonuje pomiarów określonych części twarzy na zdjęciu dowodowym lub porównawczym, a następnie zestawia je oceniając, czy są one zgodne,
* metoda antropometryczna – odmiana pomiarowej, polega na porównaniu położenia, ściśle wyznaczonych na materiale dowodowym i porównawczym punktów antropometrycznych i proporcji, dodatkowo może być uzupełniona pomiarami kątów; metodę pomiarową jak i antropometryczną można stosować tylko przy dobrej jakości materiale dowodowym
* metoda morfologiczno – porównawcza – wymaga dużego doświadczenia antropologa, który wyszukuje i opisuje poszczególne cechy twarzy utrwalone na zdjęciu dowodowym, a następnie szuka ich na zdjęciu porównawczym; metodę tę można zastosować gdy jakość zdjęć dowodowych nie pozwala na zastosowanie metody pomiarowej; niekategoryczna ocena identyczności za to kategoryczna ocena, że podejrzany nie jest osobą ze zdjęcia
* metoda konturowa – przy profilach
* metoda montażowa – zestawienie fragmentu zdjęcia dowodowego z dopełniającym je fragmentem zdjęcia porównawczego,
- w praktyce biegły stosuje zwykle łącznie dwie lub więcej metod,
- znaczny ułatwieniem jest obecność blizn, znamion, tatuaży.
Filus2912