1 MIESIAC :
Rozwój fizyczny
Dziecko w pierwszym miesiącu życia leżąc na plecach układa głowę asymetrycznie – raz na prawą raz na lewą stronę. Podczas skręcania głowy jego broda dotyka klatki piersiowej, a miednica skręca się w przeciwną stronę.
Podczas poruszania rączkami maluszek pociera nimi po twarzy. Kopie nóżkami bardzo szybko prostując i zginając nóżki. Ułożony na brzuszku przyjmuje jeszcze pozycję embrionalną. Podobnie jak w leżeniu tyłem potrafi obracać głowę z boku na bok. Próbuje unosić główkę.
W tym okresie występuje wiele odruchów, są to m.in.
* Odruch prostowania karku.
* Odruch MORO (odruch wywołany nagłą zmianą położenia ciała, hałasem, polegający na wyprostowaniu rąk i nóg, które po chwili zbliża do tułowia).
* Odruch GALANTA (odchylenie ciała pod wpływem drażnienia skóry na wysokości tułowia w stronę drażnioną),
* TOB (Toniczny Odruch Błędnikowy – wzrost napięcia mięśni zginaczy w pozycji na brzuchu lub jego osłabienie w pozycji na plecach).
* Odruch ssania.
Rozwój intelektualny
Dziecko od pierwszych chwil nastawione jest na poznawanie siebie i świata. Początkowo uczy się relacji z matką. Poznaje otoczenie za pomocą zmysłów. Rozpoznaje zapach mamy, wkrótce potrafi połączyć go z jej głosem, i ciepłym, miłym dotykiem. Maluch uczy się skupiać wzrok na znajomych mu twarzach, chociaż jego widzenie jest jeszcze bardzo nieostre. Ponadto zaczyna różnicować odruchy niemowlęce, np. pojawiający się u noworodka odruch ssania jest wykorzystywany przez nie dokładnie do tej czynności.
Rozwój emocjonalny
Noworodek od pierwszych dni jest mocno wyczulony na nasze emocje. Jego układ nerwowy nie potrafi jeszcze odpowiednio reagować na daną sytuację. Dlatego nie dziwmy się, kiedy maluszek jest nerwowy, płaczliwy gdy mamy gorszy dzień. Kiedy mama jest wypoczęta i zrelaksowana, a dziecko nie cierpi na żadne dolegliwości to możemy się spodziewać, że będzie ono grzeczne i spokojne. Wspólnie z dzieckiem rodzice będą uczyli się wyczuwać nawzajem swoje emocje. To wstęp do rozwijania relacji społecznych naszego szkraba. W tym okresie bardzo ważne jest rozwijanie u dziecka zmysłu dotyku. To dzięki przytulaniu, głaskaniu, dotykaniu dziecko czuje się bezpieczne i kochane.
Rozwój społeczny
Noworodek od pierwszych dni mocno wyczulone na nasze emocje. Jego układ nerwowy nie potrafi jeszcze odpowiednio reagować na daną sytuację. Dlatego nie dziwmy się, kiedy maluszek jest nerwowy, płaczliwy, gdy mamy gorszy dzień. Kiedy mama jest wypoczęta i zrelaksowana, a dziecko nie cierpi na żadne dolegliwości to możemy się spodziewać, że będzie ono grzeczne i spokojne. Wspólnie z dzieckiem rodzice będą uczyli się wyczuwać nawzajem swoje emocje. To wstęp do rozwijania relacji społecznych naszego szkraba. W tym okresie bardzo ważne jest rozwijanie u dziecka zmysłu dotyku. To dzięki przytulaniu, głaskaniu, dotykaniu tworzy się dziecko czuje się bezpieczne i kochane.
2 MIESIAC :
Niemowlę leżąc na plecach, podobnie jak w pierwszym miesiącu życia, układa główkę asymetrycznie. Dopiero w połowie drugiego miesiąca potrafi podnieść główkę i utrzymać ją przez kilka sekund w górze.
Dzięki dalszemu rozwojowi mięśni odpowiadających za prostowanie i zgięcie, dziecko coraz wyżej unosi symetrycznie głowę. Maluszek zaczyna opierać się częściowo na rączkach i odpycha się od podłoża. Pod koniec drugiego miesiąca dziecko zaczyna także odpychać się od podłoża kolanami.
U dziecka zaczyna kształtować się rozwój koordynacji wzrokowo – ruchowej. W leżeniu na brzuszku potrafi unieść symetrycznie główkę. Podparte na rączkach (od dłoni do łokci) i ugiętych nóżkach w stawie biodrowym i kolanowych powoli próbuje nieznacznie odpychać się od podłoża. Na początku drugiego miesiąca rączkami, pod koniec także kolanami. Wtedy też podnosi raz główkę raz miednicę do góry.
Ważnymi odruchami w tym okresie są:
* ATOS (Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny – wyprost kończyny górnej i dolnej po tej stronie, w którą zwrócona jest twarz dziecka, a zgięcie kończyn po stronie przeciwnej),
* STOS (u dziecka leżącego na brzuchu po odciągnięciu głowy w kierunku grzbietu dochodzi do wyprostowania kończyn górnych, przy jednoczesnym zgięciu kończyn dolnych, odwrota sytuacja zachodzi przy zgięciu głowy w kierunku brzusznym), który powinien zintegrować się do szóstego miesiąca życia.
Smyk już od początkowego okresu rozwoju intensywnie ćwiczy swoją pamięć. Na tym etapie jest ona jeszcze bardzo krótkotrwała. Dziecko rozwija umiejętność zapamiętywania poprzez poszczególne zmysły, najlepiej w tym okresie poprzez dotyk. Stara się także zapamiętywać za pomocą wzroku, który zaczyna mu się powoli wyostrzać, jednak nadal ma ono ograniczone pole widzenia. Chociaż próbuje patrzeć na oddalone przedmioty zazwyczaj patrzy nadal na te znajdujące się blisko. Maluch rozwija także swoją umiejętność słuchania, starając się zwracać główkę w stronę słyszanego dźwięku. Dziecko zaczyna także selekcjonować sytuacje, w których czuje się dobrze, od tych, które nie sprawiają mu przyjemności.
Dziecko zaczyna rozróżniać osoby po wyglądzie, zapachu, sposobie mówienia, a także prezentowanych emocjach. Mama potrafi rozróżniać już rodzaje płaczu swojego dziecka. Maluch zatem częściej dostaje dokładnie to czego oczekuje. Dziecko w tym okresie rozwoju zaczyna okazywać pierwsze przejawy złości. Jednocześnie umie już zapanować nad płaczem i uspokoić się, np. ssąc kciuka lub smoczek. Dzieje się to dlatego, iż podczas ssania kciuka, czy smoczka niemowlak uciska podniebienie, stymulując przy tym układ limbiczny, odpowiadający za nasze emocje. Zwiększa w ten sposób swoje poczucie bezpieczeństwa.
W drugim miesiącu życia maluszek zaczyna z większym zaciekawieniem przyglądać się twarzom, także otaczającym przedmiotom. Robi to z większa świadomością. Dziecko ma też ostrzejszy wzrok. Reaguje na zmianę brzmienia głosu, mimikę twarzy. Cieszy się z kontaktów z innymi osobami.
Dziecko w połowie drugiego miesiąca zaczyna świadomie uśmiechać się, gdy ktoś nachyla się nad nim. Zainteresowanie, jakie okaże się mu w tym momencie, zacznie rozwijać w nim pierwsze zachowania towarzyskie.
3 MIESIĄC:
Maluszek sam zaczyna zaczepiać i nawiązywać rozmowę z drugą osobą poprzez uśmiechanie się do niej. Dziecko coraz pełniej okazuje radość z kontaktów drugą osobą – tak jakby całe jego ciało się śmiało – ręce ma szeroko otwarte, uniesione ramiona, przebiera nogami. Potrafi już naśladować niektóre ruchy i wyraz twarzy. Rozróżnia znajome mu osoby po głosie sposobie mówienia, dlatego też może inaczej reagować na każdą z tych osób. Potrafi dość dobrze odczytywać emocje najbliższych mu osób, co prowadzi do powstawania więzi społecznej między nimi. Maluch w tym okresie nie lubi zostawać sam nawet na chwilę, dając wtedy o sobie głośno znać.
W tym okresie dziecko zaczyna dostrzegać coraz więcej zależności między swoim zachowaniem, a reakcją otoczenia. Widzi, że gdy zaczyna płakać mama natychmiast okazuje mu jeszcze większe zainteresowanie i stara się zaspokoić aktualne potrzeby dziecka. Maluch bardziej niż dotychczas interesuje się swoim ciałem i zaczyna świadomie wykorzystywać je do celowego ruchu. Na tym etapie maluch zaczyna łączyć fakt, iż istnieje powiązanie pomiędzy ruchem ręki a oczami. Stara się utrzymać wzrok na przedmiocie.
Należy dużą wagę przywiązywać do pokazywania dziecku różnych czynności, dużo mówić do dziecka, bo choć wiele jeszcze nie potrafi samodzielnie wykonać rozwija swoją pamięć. Za kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat będzie otwierało kolejne szufladki z umiejętnościami, które zapamiętał w okresie niemowlęcym.
Dziecko samo próbuje przekazywać już swoje emocje nie tylko płacząc, ale także tzw. głużeniem (dźwięki brzmiące jak tli, kli, gla, bli). Machaniem rączkami pokaże jak bardzo cieszy się na nasz widok. Ponieważ maluszkowi poprawia się ostrość widzenia będzie teraz silniej reagował na przyciemnianie lub rozjaśnianie oświetlenia, będzie dostrzegał więcej szczegółów wokół siebie. Należy jednak pamiętać, iż układ nerwowy trzymiesięcznego dziecka jest jeszcze bardzo niedojrzały i nie wolno narażać go na zbyt gwałtowne zmiany, gdyż mogą one wywołać niekontrolowany wybuch płaczu.
4 MIESIĄC :
Maluszka intrygują teraz m. in. dziecięce głosy. Skręca główkę w stronę, z której one dobiegają. Nie jest istotne czy dochodzą one na żywo, czy też radia, bądź telewizji.
Maluszek w czwartym miesiącu życia jest jeszcze pełen ufności zarówno do osób z najbliższego otoczenia, jak i obcych. Chętnie wchodzi w interakcję ze wszystkimi, którzy okażą mu odrobinę zainteresowania. Sam stara się wywoływać reakcję otoczenia, np. swoim uśmiechem prowokuje innych do podobnych zachowań.
Maluch chętnie poznaje zwłaszcza nowe dźwięki, zabawki, twarze. Jest chłonne wszystkiego co go otacza. Dziecko jest teraz na etapie magazynowania wszelkich zaobserwowanych zjawisk. Potrafi z uwagą słuchać wszystkiego co się do niego mówi. Wielokrotnie będzie wykonywać daną czynność, aby spontaniczne zachowania z czasem stały się coraz bardziej celowe i świadome. Wchodzi powoli w etap różnicowania przedmiotów ze względu na ich cechy fizyczne: kształt, wielkość, kolor, zapach. Ze względu na tak dużą chłonność informacji dziecko niechętnie przebywa już w pozycji leżącej, bo ogranicza to jego możliwości poznawania świata.
Dziecko śmieje się podczas interakcji z innymi osobami, potrafi też wybuchnąć głośnym śmiechem. Maluch świadomie wywołując oczekiwaną reakcję otoczenia rozwija w sobie pewność siebie. W tym okresie, aby zapewnić bezpieczeństwo emocjonalne warto zadbać o tzw. rytuały, czyli stałe godziny karmienia, snu, spacerów. Dzięki temu maluch będzie wiedział, że zbliża się np. godzina posiłku, czy wieczorna pora przytulanek. Będzie oczekiwał tych rytuałów z jeszcze większą radością. Dzięki odpowiedniemu zaplanowaniu dnia, mama będzie mogła poświęcić więcej czasu swojemu dziecku.
5 MIESIĄC :
Wchodząc w piąty miesiąc rozwoju dziecko coraz lepiej potrafi zadbać o sprawy, które go bezpośrednio dotyczą. Jednym słowem staje się coraz bardziej asertywny. Zarówno mimiką twarzy, płaczem, śmiechem, wydawanymi dźwiękami, ale także całym sobą pokazuje czego chce lub nie chce, np. odpycha jedzenie, gdy mu nie smakuje, odwraca główkę, gdy potrzebuje czegoś innego do zabawy niż mu proponujemy w tym momencie. Cały czas pragnie czynnie uczestniczyć w życiu towarzyskim, przygląda się, przysłuchuje rozmowom. Lubi przyglądać się czynnościom, które wykonuje mama, ale mimo tego ciągle stara się przyciągnąć jej uwagę, by w tym momencie zajmowała się tylko nim. Chętnie bawi się podczas posiłków.
Malec chętnie uczy się nowych czynności. Stara się spontanicznie sięgać po zabawkę i czasami mu się to nawet udaje. Gdy trzyma zabawkę w ręku stara się ją badać wszystkimi możliwymi zmysłami. Począwszy od wkładania jej o ust, obserwowania, potrząsania, dotykania, aż do próby manipulacji nią. Maluch świadomie już zwraca główkę w kierunku źródła dźwięku. Dają się też zauważyć pierwsze krótkie próby koncentracji np. na zabawce która mu się spodoba. Uwagę przykuwają teraz rzeczy, które robią dużo hałasu, są kolorowe. Ponieważ jego wzrok jest już dosyć ostry interesują go zabawki, które się poruszają. Dziecko uwielbia słuchać piosenek śpiewanych przez bliskich. Potrafi wtedy dość długo skupiać wzrok na osobie śpiewającej.
Dziecko zaczyna okazywać coraz więcej emocji. Twarz malucha staje się bardziej wyrazista pod względem okazywanych emocji. Częściej okazuje smutek, gdy zostanie przerwana ulubiona czynność. Zaobserwujemy frustrację, kiedy chciałoby coś zrobić, a jeszcze jego rozwój ruchowy na to nie pozwala. Staje się na przykład bardzo podekscytowane na widok jedzenia, ulubionej zabawki. Reakcje dziecka mogą dość szybko przechodzić ze skrajności w skrajność. W jednej chwili z roześmianego malucha mamy zapłakane dziecko. Dzięki uczestniczeniu w życiu towarzyskim rodziny rozwija się u dziecka poczucie przynależności do danej grupy. Przez to ma większe poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego.
6 MIESIĄC :
W szóstym miesiącu dziecko nadal oczekuje bezgranicznej uwagi rodziców. I tak jak szybko nudzi się zabawką, tak nigdy nie męczy się uwagą jaką obdarzają maluszka jego rodzice. Zwraca na siebie uwagę otoczenia chrząkając i piszcząc, parskając i kląskając językiem. Podejmuje w ten sposób pierwsze próby rozmowy z najbliższymi, rozumiejąc mechanizm komunikowania się za pomocą różnych dźwięków. Zaczyna powoli rozróżniać znaczenie słów. Na początku są to słowa, które często słyszy, typu ‘mama”, „tata”. Powoli zaczyna reagować na własne imię. Innym sposobem na zwrócenie uwagi rodziców będzie wydawanie różnorodnych dźwięków za pomocą przedmiotów np. uderzanie zabawką o łóżeczko. Maluch coraz częściej wyciąga rączki, by brać go na ręce.
Dziecko jest bardzo zainteresowane otaczającym go światem, stara się poznawać wszystko dookoła. Bada przedmioty dotykając je, sprawdzając smak, zapach, wydawane dźwięki. Manipuluje zabawkami, przekładając je z jednej ręki do drugiej, przy okazji rozwijając koordynację ruchową rąk. Zaczyna zastanawiać się nad związkiem pomiędzy przyczyną i skutkiem, np. gdy maluch wyrzuci zabawkę poza łóżeczko to wyda ono jakiś dźwięk. Dziecko potrafi już na dłuższą chwilę skoncentrować się na oglądaniu trzymanej zabawki, książeczki, słuchaniu muzyki, czy głosu. Maluch chętnie ogląda się w lusterku, próbuje porozumiewać się z własnym odbiciem. Już na dłuższą chwilę skupia swój wzrok. Dostrzega zachodzące w otoczeniu zmiany.
Już od samego początku kształtuje się i rozwija osobowość człowieka, zwana popularnie temperamentem. Na tym etapie rozwoju można zaobserwować już pewne cechy temperamentu u dziecka. Rodzic widzi, czy jego dziecko jest zazwyczaj spokojne czy bardzo aktywne, towarzyskie, czy raczej niechętne do kontaktów z innymi osobami, stonowane w reakcjach, czy wybuchowe.
Ujawniają się także pierwsze symptomy rozwoju poczucia własnej wartości. Maluch np. chętnie uśmiecha się do siebie przeglądając się w lusterku.
Dziecko w tym okresie wyraźnie okazuje przywiązanie do bliskich mu osób, smucąc się gdy ich nie widzą, i witając radosnym uśmiechem.
7 MIESIĄC :
Około siódmego miesiąca dziecko porzuca pozycję leżąca i zaczyna aktywnie się przemieszczać. Potrafi dość dobrze przenosić ciężar ciała. Doskonali reakcje równoważne, ruchy rotacyjne (obrotowe), między innymi robi tzw. pivoty, czyli obroty wokół osi pępka. Ponadto zaczyna teraz pełzać w przód (dotychczas pełzanie odbywało się jedynie do tyłu). Maluszek jest coraz bardziej zainteresowany otaczającym go światem, dlatego chętnie siedzi w wózeczku podczas spaceru podtrzymując się poręczy i obserwuje wszelkie zmiany. Jeszcze nie potrafi dobrze samodzielnie i stabilnie siedzieć, gdyż jego reakcje równoważne w tej pozycji nie są jeszcze dobrze opanowane. Dziecko próbuje także unosić miednicę i tułów do góry, podpierając się dłońmi i stopami o podłoże.
To są próby przygotowujące do dalszych etapów rozwoju, tj. raczkowanie, stanie i w rezultacie chodzenia. Oczywiście niektóre z niemowlaków podejmują próby stawania trzymając się np. szczebelków łóżeczka, jednak nie starajmy przyspieszać tego etapu, gdyż tylko nieliczne dzieci są już wystarczająco silne mięśniowo. Zazwyczaj ta umiejętność rozwija się około dziewiątego miesiąca życia dziecka.
Około siódmego miesiąca życia pojawia się tzw. odruch Landaua – ułatwia dziecku leżenie na brzuchu z uniesioną głową. Utrzymuje się on do około trzeciego roku życia. W tym okresie pojawia się także odruch prostowania zwany – „Gotowość do skoku”– dzięki któremu dziecko uzyskuje może samodzielnie siedzieć oraz uzyskać pozycję czworonożną.
Maluch zaczyna powoli rozumieć znaczenie słowa "nie". Samo stara się odpowiednio modulować swoim głosem, tak, by intonacyjnie wydawane przez niego dźwięki przypominały brzmienie konkretnych wyrazów. Dotyczy to zwłaszcza zawieszania głosu na wysokich tonach. Maluszek zaczyna coraz więcej szczegółowych cech przedmiotów. Dostrzega także, że zabawka, która jest np. częściowo zasłonięta kocem wcale nie przestaje istnieć, i można ją stamtąd wyjąć. Warto w tym okresie bawić się z dzieckiem w znikające i pojawiające się przedmioty. Wywoła to u dziecka wiele radości, jednocześnie ucząc go spostrzegawczości i zapamiętywania.
Dziecko dużo silniej i z większą ekspresją wyraża swój gniew i radość. Można zaobserwować to w sytuacji, kiedy maluch otrzyma inną zabawkę niż chciał. Dotychczas nie stanowiło to dla niego większej różnicy, teraz mocno okaże nam swoje niezadowolenie z tego faktu. Kiedy natomiast uda mu się „narozrabiać”, np. powyrzuca zabawki z łóżeczka będzie przykładem najszczęśliwszego dziecka na świecie. Są to początkowe przejawy kształtowania się woli dziecka. Dziecko w tym wieku potrafi także dość wyraźnie okazywać swój lęk. Najczęściej okazuje to krzykiem, płaczem, zamykaniem oczu, odwracaniem głowy od czegoś czego się przestraszyło.
Maluch dobrze rozróżnia także nastroje i emocje swoich rodziców. W tym okresie również wytwarza się głęboka więź uczuciowa między dzieckiem a matką, maluch bardzo nie lubi się z nią rozstawać. Jednocześnie mocno przywiązuje się emocjonalnie do pozostałych, bliskich mu osób.
Bardzo cieszy się wszelkimi przejawami interakcji społecznych. Stara się już dość aktywnie uczestniczyć w rozmowach dorosłych gaworząc i machając rączkami. Rozróżnia już osoby, które lubi od tych, które mu się nie spodobały z jakiegoś powodu. Potrafi okazać im swoje pozytywne emocje lub wręcz swoją niechęć i dezaprobatę. Dziecko bacznie obserwuje reakcje dorosłych w różnych sytuacjach i koduje te informacje. Dzięki nim, potrafi zaaranżować sytuacje, w których możecie wspólnie się pośmiać. Słysząc własne imię reaguje odwróceniem głowy, a także gaworzeniem i uśmiechem. Dziecko zaczyna utożsamiać się z imieniem, dlatego warto w tym okresie wielokrotnie się tak do niego zwracać.
8 MIESIĄC :
Dziecko osiąga już pozycję tzw. „niedźwiadka”, czyli potrafi unieść miednicę i tułów do góry, opierając się na dłoniach i stopach i utrzymać ją. W tej pozycji maluch balansuje ciałem, odpycha się rączkami i przemieszcza się do tyłu, czyli zaczyna raczkować. Natomiast gdy maluch zaczyna odpychać się nóżkami i w tym momencie odrywa rękę od podłogi, a przeciwległa noga zaczyna się także przesuwać w przód, to zaczynamy mieć do czynienia z czworakowaniem dziecka. Jest to bardzo ważny etap w rozwoju naszego smyka, gdyż dzięki czworakowaniu kształtują się reakcje równoważne, maluch ćwiczy naprzemienność ruchów – co pozwala na prawidłową współpracę prawej i lewej półkuli mózgowej, wzmacnia siłę mięśniową m.in. w obrębie kończyn górnych. Ponadto pozycja czworaczna jest wstępem do prawidłowej pozycji siedzącej, a także siadu na piętach.
Rozwój pozycji czworonożnej jest możliwa m. in. dzięki tzw. reakcji spadochronowej (reakcja obronna polegająca na wyprostowaniu kończyn górnych i dolnych oraz uniesieniu głowy, w odpowiedzi na szybkie zbliżenie ciała dziecka w kierunku podłoża twarzą skierowaną w dół), która u niektórych dzieci pojawić się dopiero około dziewiątego miesiąca życia.
U ośmiomiesięcznego malucha coraz bardziej rozwija się rozumienie mowy. Potrafi dopasować odpowiednie słowo do konkretnej rzeczy. Gdy pytasz, gdzie jest kaczuszka, dziecko stara się odszukać ją wśród swoich zabawek. Rozpoznaje także imiona najbliższych mu osób. Dziecko dobrze rozwinęło mowę niewerbalną, komunikując swoje potrzeby za pomocą gestów, mimiki twarzy....
grzesiek0023