Wrodzona hypoplasia tchawicy- obecność zmniejszonych i twardych pierścieni tchawiczych, wolne końce pierścieni ( w budowie podobne do litery C ) mogą nakładać się na siebie na skutek skrócenia błony elastycznej i mięśnia tchawiczego. Pomimo zapadnięcia się, zwężenia tchawica jest elastyczna, nie zapada się dalej.
Przyczyny- wrodzona u ras brachycefalicznych, stenoza odcinkowa psów, kotów- występuje wtórnie jako rozrost tkanki pierścieniowej lub bliznowacenie po zabiegach na tchawicy np. po tracheotomii, ranach postrzałowych, następstwo zbyt dużego wzrostu ciśnienia w mankiecie uszczelniającym rurki intubacyjnej ( norma 16,5mmHg ), przyczyna czasem nie znana.
Patofizjologia- ograniczenie dopływu powietrza do płuc, osłabienie, zmniejszona odporność na wysiłek, podatność na zakażenia- nie są usuwane zanieczyszczenia.
Objawy- szmer oddechowy, kaszel, zaburzenia oddechowe, sinica, zapaść, brak odporności na wysiłek.
Rozpoznanie- wywiad-zaburzenia oddechowe u ras brachycefalicznych, omacywanie- mały rozmiar pierścieni tchawiczych, szmer z górnych dróg oddechowych, sinica błon śluzowych, badanie RTG- mały rozmiar tchawicy na całej długości, przewężenia- trudno wykazać gdy dotyczą tkanek miękkich, endoskopia- możliwa.
Leczenie- brak skutecznego leczenia chirurgicznego przy wrodzonej, przy małej stenozie- wycięcie części przewężonej. Leczenie paliatywne- zapobieganie otłuszczeniu zwierząt i kontrola masy ciała, unikanie nagłych zmian warunków zewnętrznych, okresowo antybiotyk przy wtórnych zakażeniach.
Rokowanie- ostrożne, nie wolno przeznaczać takich zwierząt do rozrodu.
Zapadnięcie tchawicy- collapsus trachea- spłaszczenie tchawicy w części szyjnej lub piersiowej, dotyczy psów ras średnich, małych, starszych osobników o nadmiernej masie ciała ( podział występuje jak u koni ).
Przyczyny- słabo poznane, charakter wrodzony, najczęściej dotyczy pudli, przyczyny żywieniowe, sprzyja temu dieta mięsna-wpływ na tracheomalację- rozmiękanie, otłuszczenie, infekcje bakteryjne- Bordetella bronchiseptica- rozluźnienie mięśnia tchawiczego, przewlekłe choroby zębów, przyzębia, przyczyny neurologiczne- uszkodzenie neuronu centralnego ( jak achalazja przełyku ).
Patofizjologia- tchawica zmienia kształt w trakcie oddychania, oddech- powiększenie tchawicy wewnątrz klatki piersiowej, zwężenie poza klatką piersiową, w klatce wytwarza się podciśnienie, efekt Bernuliego- miejsca przewężone- powietrze szybciej przebiega, z szybszą prędkością. Wydech- zwężenie światła wewnątrz klatki piersiowej, tchawica poza klatką rozszerza się.
Badanie histopatologiczne- nieprawidłowości w budowie tchawicy- osłabienie chrząstek, mięśnia tchawiczego, więzadeł pierścieniowych, tkanki miękkiej, łącznej.
Podział stopni choroby- klasyfikacja, stopień przewężenia światła tchawiczego ( psy, konie ):
* spłaszczenie i redukcja światła do 25 % - stopień 1
* do 50 % - stopień 2
* do 75 % - stopień 3
* do 100 % - stopień 4 - ściana tchawicy do ściany brzusznej
Objawy kliniczne- chroniczny, suchy, głośny kaszel, przy każdym pobudzeniu, ucisk na tchawicę przy pobieraniu płynów, pokarmu, duszność, sinica. Duszność wdechowa - zajęcie części szyjnej, duszność wydechowa - zajęcie części piersiowej, duszność mieszana - zajęcie obu części.
Rozpoznanie- objawy, badanie fizykalne- wolne krawędzie pierścieni, rodzaj szmerów oddechowych!, badanie serca, inne jednostki chorobowe- hepatomegalia, zwyrodnienie tłuszczowe wątroby. EKG- serce płucne, RTG- 2 projekcje- układ krążenia, ocena czasem przy wykonaniu skopii, badania kontrastowego, endoskopia. Można pobrać materiał do badania mikrobiologicznego w trakcie badań- w celu właściwego doboru leku po zabiegu.
Leczenie zachowawcze- warunek w przypadku otłuszczenia- dieta, odchudzanie, nie wolno psu nosić obroży, tylko szelki, brak sytuacji pobudzających, zmniejszenie aktywności fizycznej, antybiotyki po badaniu mikrobiologicznym, kortyzony inj., tabl. przez 7 dni. W przypadku duszności- bronchodilatatory np. aminofilina 4-10 mg/kg 3xdz., oxtryfilina 4-10 mg/kg 3xdz., p/kaszlowe, p/bólowe- butorfanol, środki diuretyczne przy obrzękach, nasercowe- poprawa pracy serca, przy osłabieniu pracy serca.
Leczenie chirurgiczne- ostateczność- protezowanie tchawicy, zastosowanie protezy całkowitej ( protezy ze strzykawek polietylenowych, dobra wytrzymałość ), pierścieni tchawiczych szerokości 1go lub 2ch właściwych pierścieni, fałdowanie mięśnia tchawiczego, usunięcie części zapadniętej- brak całkowitego wyleczenia, światło tchawicy ¯ 50 %. Konieczne współdziałanie z anestezjologiem. Pooperacyjnie zwierzę nie może aktywnie się ruszać.
Perforacja tchawicy- spowodowana czynnościowo, nawet rany postrzałowe, gdy są nieuszkodzone pierścienie –trudne do wykrycia uszkodzenie, tylko endoskopem, w przypadku małego uszkodzenia założyć dookoła szyi miękki opatrunek, tak jak przy odmie podskórnej dookoła klatki piersiowej. Może dojść do odmy śródpiersia- nie groźna, gorzej gdy dojdzie do pneumothorax- upuścić powietrze z klatki piersiowej.
W tchawicy mogą zalegać ciała obce- resztki pokarmowe przy zachłyśnięciu. Rozpoznanie- u konia endoskopia, można je usunąć kleszczykami, zwierzę samo może wykaszleć.
Uszkodzenie poprzez nadmierny ucisk rurki intubacyjnej- szczególnie dotyczy źrebiąt- dochodzi do martwicy błony śluzowej tchawicy- może dojść do zamknięcia światła tchawicy- odbudowa i przerost tkanki martwicowej- powikłanie po intubacji. Często u ludzi.
Tracheotomia- rurka o odpowiedniej średnicy między więzadła pierścieniowe ( są 2 rodzaje tracheotubusów ), tracheotomia- rurka nie wyszyta, tracheostomia- połączenie na stałe, wyszycie na stałe na długości 1/3 górnej mięśnia mostkowo- gnykowego- pod nim tchawica, odpreparowanie mięśni na długości 5 pierścieni, usuwa się część chrząstki, tyle ile jest niezbędne, z przestrzeni 2-3 pierścieni nacina się błonę śluzową tchawicy w kształcie litery Y i wyszywa się ją do skóry. Wady- konieczne dwukrotne czyszczenie, płukanie rany, najczęściej uszkadza mechanizmy obronne płuc- wyszycie błony śluzowej- brak działania eskalatora rzęskowego, redukcja kontroli pomiarów temperatury powietrza, nie jest ono odpowiednio nawilżone, po zabiegu pogarszają się objawy kliniczne gdy były przewlekłe choroby dróg oddechowych. Wykonujemy ten zabieg gdy spodziewamy się obrzęku górnych dróg oddechowych. ( uretrostomia- wyszycie cewki moczowej do skóry ).
Łykawość-
Operacja Forsera?, powodzenie przy łykaniu z oparciem- wskazana u koni w okresie szczytowym narowów- przyczyna chudnięcia, morzysk.
Konie w położeniu grzbietowym głowy, wyprost i odpowiednie ułożenie, znieczulenie ogólne, wziewne, pole operacyjne na odcinku szyjnym całym, duża ilość materiałów do podwiązywania naczyń, mięśni, kleszczyki naczyniowe, ewentualnie kateter. Początek- cięcie skórne od kości gnykowych w dół ok.30 cm, tamować krwawienie, po odpreparowaniu skóry wycinamy mięśnie mostkowo- żuchwowe, z jednej i drugiej strony część brzuścca- uwaga na nerwy! Wycinamy także mięśnie mostkowo- gnykowe, mostkowo- tarczowe( do krtani ), łopatkowo- gnykowe, tamować krwawienie. Po wycięciu mięśni lukę zabezpieczyć, wykonać przeciwotwory- płukanie rany, przytamować ewentualne krwawienie. Sączek- usuwać co 2-3 dni partiami- krwawienie. Zaszyć skórę- odpływ z dolnego końca lub wykonać przeciwotwory, na szyję miękki opatrunek. Rana goi się bez powikłań w odpowiednich warunkach gojenia się.
Choroby chirurgiczne przełyku: ciała obce, nowotwory, perforacja, przepuklina rozworowa, przetoki, gastrooesophageal intussusception ( wgłobienie np. części wpustowej żołądka do przełyku ), zachyłek ( uwypuklenie tylko błony śluzowej lub całego śródbłonka ), achalazja cricopharyngealna, zwężenia.
Esophagotomia- cięcie przełyku
Esophagektomia- wycięcie pewnej części przełyku
Rozpoznanie- wywiad, endoskopia, RTG u małych zwierząt
Duszność + ślinienie- występuje zapalenie płuc, najpierw leczyć zachłystowe zapalenie płuc.
Przy podejrzeniu o ciało obce lepiej podać płynne środki kontrastowe- lepiej uwidaczniają i łatwiej przepływają przez przełyk gdy zachodzi perforacja.
Esophagoskopia- można pobrać materiał na badanie histopatologiczne ( brodawczaki, polipy )
Przy zapaleniu przełyku o średnim natężeniu leczenie wstępne 10-14 dni, potem operacja. W przypadku rozszerzeń: karmienie z uniesionym przodem, podanie środków zmniejszających zakwaszenie żołądkowe, Cymetydyna 10 mg/kg p.o. lub iv., sc. 3-4xdz., Ranitydyna- Santac 2 mg/kg p.o., iv., im. 2xdz.,Fanotidyna- Pepeid 0,5 mg/kg p.o. w dawce pojedyńczej lub podzielonej, Omeprasole 0,7-1,5 mg/kg p.o., sól Karafate 0,5-1g p.o. 3-4xdz., Cisaprid- Propulsid 0,25-5 mg/kg p.o. 2-3xdz.
Leczenie płynami i wyrównanie gospodarki kwasowo- zasadowej przed znieczuleniem. Dorosłe 18 godz. głodówki, u młodych do 4 godz. ( psy 6-8 kg operacja ).
Przy operacjach w części piersiowej uwzględnić stopień zaburzeń krążenia i oddychania, kontrola oddechu!, nie stosować podtlenku azotu ( pęcherzyki rozszerzają się i brak prawidłowej perfuzji z pominięciem pęcherzyków płucnych ). Przy wprowadzaniu do znieczulenia nie stosować premedykacji!, podaje się Relanium + Narkamon ( 1:1 ) iv. i intubuje się zwierzę. Skraca się czas od podania leku do intubacji. Gdy otwarta klatka piersiowa ( krew spływa niżej ) to płuco na górze jest lepiej napowietrzone, a płuco na dole jest lepiej ukrwione. Szant płucny minimalny...
Przepływ powietrza 120-130, częstość 6-10/min.
Regulacja przepływu w układzie zamkniętym- worek musi być luźny, pola i serwety muszą być nawilżone ( przed nadmiernym rozprężaniem i wysychaniem ).
Przełyk na lewo od linii pośrodkowej, na prawo od rozwidlenia tchawiczego, w części szyjnej brak błony surowiczej, błona śluzowa jest najważniejsza.
Unaczynienie- od gałęzi tt. tarczowych i t. podobojczykowej, część brzuszna- t. lewa i prawa przeponowa, wewnątrz przełyku układ połączeń anastomozowych.
Koń- przełyk bardziej powierzchownie niż tchawica, na stronie grzbietowo- bocznej tchawicy, pień błędno- sympatyczny, nerw krtaniowy doogonowy obok, we wpuście klatki piersiowej przechodzi na stronę prawą, do żołądka wchodzi na wysokości 14 ż. Dalsza 1/3 przełyku zbudowana z mięśniówki gładkiej, błona śluzowa pokryta zrogowaciałym nabłonkiem, tylko w części brzusznej pokryty błoną surowiczą. Mięśnie- umięśnienie zewnętrzne i wewnętrzne.
U koni podatność na pęknięcie żołądka- bardzo silny zwieracz w części przedżołądkowej (zabezpieczenie przed wymiotami ) lub brak dostatecznie wykształconego odruchu wymiotnego.
I jama ustna ® gardło
¯
II przełyk
żołądek
Skurcz- pierwotna fala perystaltyczna, może zachodzić nawet bez pokarmu, nie jest przerywana , nawet po przecięciu mięśni prążkowanych ( OUN ), gdy w miejscu mm gładkich fala jest przerywana. Wtórna fala perystaltyczna jest wywoływana przez wypełnienie balonu przy połączeniu cewnika.
Badanie wykonywane w części przedniej przełyku wskazuje na to, że zwieracz przełyku stanowi tu 5 cm długości, a w części przedżołądkowej 11 cm długości, przez co przełyk ma większą odporność na panujące tu ciśnienie 10-12 mmHg, w porównaniu do ciśnienia wewnątrzżołądkowego.
Fala przebiega szybciej w części gdzie są mm prążkowane niż tam gdzie są mm gładkie. W części objętej mm prążkowanymi indukowane skurcze znoszone są poprzez kurrarę, a nie przez atropinę. Atropina i antagoniści cholinergiczni znoszą perystaltykę mm gładkich.
Środki do znieczulenia ogólnego hamują falę perystaltyczną i zwiotczają zwieracze.
Zatkanie przełyku-
Koń- zatkanie przełyku u konia w części piersiowej rzadko, prawie zawsze zatyka się gdy koń zjada długie źdźbła słomy, siana, gdy współistnieją choroby zębów, gdy zjada łapczywie pokarm bez dostatecznego naślinienia- karma zatrzymuje się w części przedpiersiowej i dalej jest wypełniany przełyk, skrawki buraków do odcinka piersiowego.
Leczenie- zatkany odcinek piersiowy- płukanie przełyku ( Kulczycki ), 2 zgłębniki nosowo- przełykowe do miejsca zatkania, środki p/bólowe, uspokajające, konia należy położyć tak, by się nie zachłysną- nos do dołu, jeden zgłębnik podaje ciepłą wodę, drugim usuwane są cząstki pokarmowe ( sonda może zostać zapchana tymi cząstkami, np. burakiem ). Można przy sondowaniu ponowić przesuwanie sondy, czasem udaje się przeprowadzić sondę do żołądka, płuczemy wtedy żołądek.
U konia przy braku przyjmowania pokarmu zawsze należy sprawdzić przełyk
Zatkanie części szyjnej- po lewej stronie twardy, powrózkowaty twór, zatkanie części piersiowej- twór niewidoczny, opór przy wprowadzaniu sondy, przy wyjmowaniu zalega karma.
Obowiązkiem jest podanie środków uspokajających i p/bólowych, Combelen, Domosedan lub Ksylazyna + Novalgina lub Turbo jesic.
Może dojść do samoistnego przesunięcia się karmy.
Zabieg chirurgiczny- znieczulenie ogólne zależy od stanu ogólnego zwierzęcia, pole operacyjne, cięcie skórne o długości 15 cm wzdłuż żyły szyjnej zewnętrznej na stronie dobrzusznej, odciąga się skórę, m. skórny, żyłę szyjną powierzchowną, na tempo w kierunku tylno- bocznym do tchawicy. Wyswobadza się przełyk z okolicznych tkanek, próżny jest walcowatym, mięsistym tworem z dość twardą błoną śluzową. Unosimy przełyk na tępym haku, jak jest wypełniony to łatwo go znaleźć i także się go unosi, zabezpieczamy go serwetami, nacinamy wzdłuż mięśniówki, dłuższe cięcie na mięśniówce, krótsze na błonie śluzowej. Przełyk zszyć należy umiejętnie- zachować ciągłość mięśniówki- 2 piętra oddzielnie, zewnętrzne i wewnętrzne. Otwieramy błonę śluzową cięciem o odpowiedniej długości, nie wolno doprowadzić do zgniecenia brzegów rany przez ciało obce- będzie długi czas gojenia. Po nacięciu usuwa się zalegającą treść kleszczami, małymi porcjami, można ją rozdrobnić wodą, można wlewać sondą ciepłą wodę, po usunięciu karmy sprawdzić drożność przełyku. Zespolenie warstwowe, ranę skórną częściowo zespolić- zostawić sączek- nadzór nad raną, może ropieć. Po operacji nałożyć zwierzęciu kaganiec, można podać małą ilość wody, iv. glukoza, płyn Ringera ( koń 400-500kg- 30 litrów/dzień ), zgłębnikiem nosowo- żołądkowym karmić otrębami, wodą z cukrem, od 6 dnia pokarmy płynne, źrebakowi można podawać świeże jaja.
Zwężenia przełyku ( stenosis oesophagi ) u konia- uszkodzenia spowodowane głównie poprzez larwy pasożytów, ucisk ropni, guzów,
Przełyk powinien leżeć na prawo od aorty i mieć jednakową średnicę przed i za sercem. Na zewnątrz śródpiersia przebiega nerw przeponowy i nerw błędny. W achalazji po otwarciu klatki piersiowej widać tętnicę podobojczykową lewą, a brak drugiej tętnicy ramienno- głowowej. Widać za to duży mięsisty twór- przełyk. Zwężenie spowodowane jest połączeniem między aortą wstępującą a tętnicą płucną, nie ma ono charakteru naczyniowego, nie przewodzi krwi, jest ono więzadłem, może być zwłókniałe lub zwapniałe. Trzeba to połączenie rozpreparować. Stosujemy tu nici lub staplery, peanami odpreparowujemy ten pierścień, podkładamy 2 nici z obu stron przewodu, uwalniamy przełyk ( wzdłuż naczyń odpreparować luźną tkankę łączną, by uwolnić jego rozszerzenie ), można troszkę pomarszczyć, aby zmniejszyć światło przełyku, zbliżyć rozpreparowane ściany śródpiersia i zszyć, tak by były widoczne nerw błędny i przeponowy. Przewiązki z nici wiązać ostrożnie, bo pęknie i krwotok! W razie potrzeby zatamować krwotok i wypłukać wysięk.
Rozpoznanie- RTG: widoczny rozszerzony przełyk w części przedsercowej, który może być wypełniony płynem lub pokarmem, tchawica może być przemieszczona brzusznie i zasłonięta przez przełyk. Badanie kontrastowe wykazuje zwężenie na wysokości serca, a część zasercowa jest normalna, może też być rozszerzona. Endoskopia- pozwala wykluczyć i usuwa przyczyny tj. przewężenia przełyku spowodowane ciałami obcymi, czy owrzodzenia.
Różnicowo- uogólnione rozszerzenie przełyku ( megaoesophagus ), zatkanie ciałami obcymi, zwężenia bliznowate, przepukliny rozworowe.
Leczenie- farmakologiczne ma znaczenie paliatywne- ułatwia pasaż treści; chirurgiczne- podjąć jak najwcześniej, bo potem dochodzi do uszkodzenia mięśniówki i unerwienia przełyku ( mogą mieć charakter nieodwracalny ).Po operacji karmić z podwyższenia, potem trzymać zwierzę w pozycji stojącej, nosić na rękach, by pokarm mógł przejść do żołądka. Gdy zwierzę jest wyniszczone, by doprowadzić do kondycji operacyjnej należy założyć sondę, operować gdy waży minimum 8 kg! Leczenie pooperacyjne- zwrócić uwagę na zamknięcie klatki piersiowej- nie może być powietrza, trzeba zszyć tkanki międzyżebrowe lub założyć 3 szwy pojedyncze w miejscu cięcia, w momencie zamykania nadusić worek oddechowy, utrzymać tak, by można było zaszyć do końca i docisnąć żebra. W przypadku zaburzeń oddechowych ( sinica, przyspieszone oddechy ) podać tlen, pooperacyjnie podać antybiotyk. Pierwsza doba to głodówka, w 2giej dobie próba podania pokarmu płynnego, nadal karmić na stojąco, nosić na rękach. Odruchy odbijania mogą występować jeszcze przez pewien czas. Czasem rozszerzenie nie daje się zlikwidować, ale u 80% poprawa. Komplikacją może być odruch odbijania doprowadzający do zachłystowego zapalenia płuc.
Achalazja pierścienno- gardłowa- ( łac. cricopharyngealna) jest to zaburzenie połykania polegające na tym, że kęs pokarmu nie przechodzi przez zwieracz przełyku, tylko zostaje w jego części szyjnej, ponieważ działa on niesynchronicznie, pracuje nieprawidłowo.
Występowanie- choroba występuje rzadko, trzeba odróżnić ją od innych zaburzeń w połykaniu- dysfagii.
Przyczyna- nieznana, prawdopodobnie występuje na podłożu wrodzonym. Bezpośrednia przyczyną są zaburzenia neurologiczne, ponieważ podobne objawy występują po przecięciu gałęzi gardłowej odchodzącej od nerwu błędnego. W konsekwencji małe ilości pokarmu przechodzą przez zwieracz, im dłużej to trwa, tym dłużej pokarm zalega, sprzyja to zachłystowemu zapaleniu płuc. Mięśnie gardła kurczą się i poprzez rozluźnienie więzadła przełyku, w nim mm pierścienno- gardłowe, część szyjna przełyku oraz te mięśnie kurczą się po przejściu kęsa ( ? ).
Objawy- jw., do momentu przejścia na pokarm stały słabo wyrażone, odbijanie występuje zaraz po przyjęciu pokarmu lub po wykonaniu odruchu połykania.
Badanie kliniczne- pacjent z tą achalazją ma większe problemy z przyjmowanie pokarmów stałych. Trzeba obserwować zwierzę i odróżnić dysfagię spowodowaną zaburzeniami w jamie ustnej od spowodowanej zaburzeniami w okolicach gardła. Przy zaburzeniach w jamie ustnej zwierzę ma problemy z uformowaniem kęsa, a przy zaburzeniach w jamie gardła występuje niemożność przesuwania go do przełyku!
Rozpoznanie- badanie klin. + RTG
Różnicowo- dysfagia pochodzenia gardłowego, choroby zębów, ciała obce w jamie ustnej, rozszczep podniebienia, wścieklizna i inne choroby OUN, neuropatie obwodowe, miopatie i myositis- zapalenia mięśni.
Leczenie chirurgiczne- polega na miotonii lub mioectonii mm pierścienno- gardłowych. Cięcie od gałęzi żuchwy do 1/3 szyi, rozciąć skórę i rozpreparować tkanki podskórne, mięśnie leżące na tchawicy ( m. mostkowo- gnykowy i m. mostkowo- gnykowo- sutkowy ), uważać, bo w tej okolicy jest bardzo dużo naczyń, przełyk trzeba wypreparować i go wyosobnić ( tchawica na bok ), mięśnie, które należy przeciąć nie leżą między tchawicą a przełykiem, dlatego też przełyk należy obrócić o 180°, zwieracz, który nas interesuje leży na dogrzbietowej ścianie przełyku. Włókna mięśniowe na m. pierścieniowo- gardłowym układają się w poprzek!, ale odróżnić go od 2 mięśni tarczowo- gnykowych jest bardzo trudno, więc nacina się 1 lub 2 mięśnie prostopadle do przebiegu włókien mięśniowych i usuwamy pewien jego fragment. Część mięśniówki przełyku, w której jest mięśniówka okrężna to zwieracz, to jego mamy przeciąć ( przy mioectomii usuwamy pewien fragment ). Nie naruszamy samej mięśniówki przełyku, tylko lekko się go nacina, aż pojawi się błona śluzowa przełyku ( robi się to podobnie do pylorectomii- cięcie zwieracza odźwiernika ). Błona mięśniowa powinna być przecięta, tak aby uwolnić- poluzować błonę śluzową.
Leczenie pooperacyjne- podawać płynne pokarmy, kleiki, antybiotyki, gdy zwierzę nie może przyjąć pokarmu- wlewy iv.
Komplikacje- nawrót choroby występuje gdy jest zbyt małe nacięcie i zbyt mało usunięto mięśni.
Rokowanie- pomyślne gdy dysfagia wynika z jednej przyczyny i nie jest ona złożona.
Wgłobienie żołądkowo-przełykowe ( łac. gastrooesophageitus insubseption )- przyczyną wgłobienia są zaburzenia neurologiczne lub urazu i dochodzi do rozluźnienia więzadła przeponowo- przełykowego, część wpustowa żołądka jest wpuklona do śródpiersia. Gdy rozszerzone jest tylko jedno więzadło to tylko dno żołądka znajduje się w okolicy przepony- forma łagodniejsza, a gdy oba więzadła są rozszerzone to jest to postać groźniejsza. Dochodzi tu do stałego przemieszczenia się żołądka do przełyku, co doprowadza do obrzęku, zaburzeń w krążeniu, martwicy i wzrostu gromadzenia się płynu. Może dochodzić też do wgłobienia śledziony, dwunastnicy, trzustki, sieci. Choroba ta może wystąpić u zwierząt z przełykiem olbrzymim- szybko dochodzi do śmierci. Częściej występuje u psów ras dużych.
Badanie RTG- przełyk poszerzony i wypełniony tkankami miękkimi.
Endoskopia- czasem trudno włożyć endoskop do przełyku.
Różnicowo- ciała obce, przepukliny rozworowe, zachyłek przełyku
Leczenie chirurgiczne- rozpocząć jak najwcześniej, otworzyć jamę brzuszną w linii białej, sprawdzić czy wszystkie narządy są prawidłowo ułożone, delikatnie wysunąć żołądek z przełyku i sprawdzić go pod kątem obecności tkanek martwych ( usunąć je ). Zmniejszyć rozwór przełykowy, można wykonać gastropeksję ( umocowanie ) żołądka, żeby zapobiec przemieszczeniom.
Leczenie pooperacyjne- kontrola układu krążenia i równowagi gospodarki kwasowo- zasadowej, po 48 godz. można podać wodę, utrzymać zwierzę w pozycji stojącej i tak podawać jedzenie.
Przepukliny rozworowe- polegają na wypadnięciu części brzusznej przełyku i czasem dna żołądka do dalszej części śródpiersia i dalej od przepony. Powstają po anomaliach wrodzonych i przy luźnym więzadle przełykowo- przeponowym. Zła pozycja i brak napięcia mięśniówki doprowadza do refluxu treści z żołądka do przełyku. Reflux i zapalenie przełyku doprowadza do przełyku olbrzymiego. Czasem występują po urazie i wtedy dochodzi też do zaburzeń oddechowych, bo uraz powoduje uszkodzenie narządów przeponowych. Są różne typy: najczęściej przemieszcza się żołądek- przemieszczenie osiowe i wślizgowe, przepuklina okołoprzełykowa- połączenie przełykowe jest na miejscu, a do śródpiersia, obok przełyku dostaje się żołądek.
Objawy- ujawniają się do 1 roku życia, bardziej podatne są samce, rasa- shar pei, nabyta przepuklina- każdy wiek. Dochodzi do odbijania, ślinienia się, zaburzeń połykaniu, duszności, krwistych wymiotów, braku apetytu, utraty masy ciała, u części pacjentów brak objawów.
Badanie RTG- tkanki miękkie obecne w przełyku, wykonać zawsze kilka zdjęć- przepukliny wślizgowe, obecność gazu w części wpustowej żołądka pomaga w rozpoznaniu.
Można zrobić endoskopię.
Leczenie chirurgiczne- u ludzi....., u zwierząt wykonać cięcie długie wzdłuż linii białej, przełożyć przewiązkę ( dren ) pod wpuklony żołądek, zakładamy szwy, by zredukować rozwór przełykowy, wykonać oesophagopeksję i gastropeksję, by żołądek czasem się nie przemieszczał do środka.
Leczenie pooperacyjne- kontrola układu oddechowego, czy nie pojawia się pneumothorax, karmienie z uniesionej miski.
Komplikacje- zaburzenia połykania przez wiele dni ( zbyt mocno zamknięta przepuklina- reoperacja ), marszczenie, martwica ściany żołądka i zejście śmiertelne, zakażenie po przejściu szwów przez ścianę przełyku lub żołądka.
Zachyłek i uchyłek przełyku- to uwypuklenie ściany przełyku, 2 typy: gdy przełyk ciągniety jest przez kurczącą się tkankę bliznowatą- diverticulum oesophagi e tractione; gdy powodem jest nadmierny wzrost ciśnienia wewnętrznego przełyku- diverticulum oesophagi e pulsione;
Zapalenie żyły szyjnej powierzchownej- spowodowane jest przez nieumiejętne podawanie leków, przy podawaniu zbyt krótkimi igłami – w okolicach głowy łatwo się wysuwają, nie bać się grubych i długich igieł. Po podawaniu leków drażniących np. Gwajamalu, może dojść do zakrzepicy- trombosis ( po 24 godz. twarde miejsce ), zarośnięcia.
2003.03.18 nr 5
Przyczyna pierwotna skrętu- rozszerzenie żołądka w konsekwencji fermentacji, obecności gazów, wzdęcie- rozszerzenie. Dochodzi u psów z mocną klatką piersiową, pod wpływem gwałtownego ruchu, żołądek zaczyna się skręcać, przemieszczać wzdłuż osi krezki, od strony odźwiernika zgodnie z ruchami wskazówek zegara, nagromadzenie gazów, odźwiernik dostaje się na stronę prawą, dochodzi do zamknięcia światła odźwiernika, postępuje wzdęcie, pełny skręt- otoczenie całego żołądka, zamknięcie ujścia. Reakcja hemodynamiczna- zmniejszenie powrotu żylnego krwi z powodu ucisku rozszerzonego żołądka na żyłę wrotną i żyłę główną doogonową. Zatkanie żyły wrotnej powoduje wystąpienie niedotlenienia i gromadzenie się szkodliwych produktów przemiany materii ( zatory narządowe, dewitalizacja ściany żołądka, wchłanianie szkodliwych produktów przemiany materii ). Zmniejszenie wydolności płuc z powodu ucisku żołądka na przeponę, duszność. Zaburzenia metaboliczne ( kwasica metaboliczna, oddechowa, alkaloza ), hypokalemia, mocznica. Zaburzenia rytmu serca. Skręt należy odkręcać w drugą stronę.
Czynniki sprzyjające gastritis dilatation volvulus GDV:
* spożycie dużej ilości pokarmu, szczególnie karm mącznych
* spożycie dużej ilości wody
* predyspozycje anatomiczne- wąska klatka piersiowa
* nadmierna ruchliwość ( spacer, ćwiczenia ) po posiłku
* zatkanie odźwiernika i dwunastnicy
* znieczulenie ogólne
* atonia jelit
* uraz
* zaburzenia zwieracza żołądkowo-przełykowego
* wymioty i inne czynniki zwiększające napięcie powłok
* stres
* czynniki genetyczne
GDV występuje u psów rasowych poddanych głodówce i zabiegowi operacyjnemu, następnego dnia po operacji. Sytuacja j...
kosc.ogonowa