Nazwa "Czarny Trójkąt" weszła do obiegu po upadku byłego systemu, w tym i cenzury słowa, kiedy to zaczęto dokładnie badać i rzetelnie oceniać sytuację ekologiczną na pograniczu Polski, Czech i Niemiec. Przez środek "Czarnego Trójkąta" przechodzi pas pokładów węgla brunatnego. W XIX w. i początku XX w. rozwojowi działalności górniczej towarzyszył rozwój przemysłu ciężkiego, wzrost zaludnienia. Po II wojnie światowej produkcję energii i uprzemysłowienie rozwinięto na ogromną skalę, dbając głównie o stałe zwiększanie produkcji. Gospodarka "realnego socjalizmu" w ciągu kilku dziesięcioleci zdegradowała ten obszar w drastycznym stopniu. Pierwotnie lokalne problemy z regionów odkrywek zaczęły nabierać szerszego zasięgu, tworząc środkowoeuropejski region degradacji ekologicznej i zagrożenia dla zdrowia.
Poważnym problemem stał się ogólny stan zdrowia ludności, zanieczyszczenie powietrza, wód; odpady i wysypiska, wymieranie lasów oraz degradacja krajobrazu i środowiska kulturowego. Wysokie wskaźniki emisji są wynikiem głównie niewystarczającego oczyszczania spalin (lub ich nieoczyszczania w ogóle), a także niskiej sprawności elektrowni i ciepłowni. Podobnie niekorzystna sytuacja występuje w zanieczyszczeniu wód. Oszacowano, że w pełni oczyszczone jest mniej niż 20% ścieków przemysłowych. W wyniku tego większość powierzchniowych wód płynących nie nadaje się do produkcji wody pitnej. Odpady głównie w tym regionie były składowane. Wysypiska nie są skanalizowane i brak w nich urządzeń do odbioru biogazu. Eksploatacja odkrywek wytworzyła specyficzne problemy: obniżenie się wód gruntowych i ich zanieczyszczenie, konieczność rekultywacji hałd. Wielkim problemem jest degradacja lasów. Europejska Komisja Gospodarcza ds. Europy ONZ-etu w swoich statystykach pokazuje, że tylko 26% lasów północnych Czech jest nie naruszonych. Dla Dolnego Śląska wskaźnik ten wynosi tylko 22%, a dla Saksonii - 45%. Tak wysoki poziom degaradacji środowiska ma znaczący wpływ na zdrowie ludności. Średnia życia w tym regionie jest znacznie niższa od średniej europejskiej.
Obecnie demokratyczne rządy Czech, Niemiec i Polski muszą stawić czoła trudnemu dziedzictwu, powstałemu na skutek wieloletniej dewastacji środowiska, czynionej w imię uprzemysłowiena. "Czarny Trójkąt" to dziś - obok Górnego Śląska - najbardziej zanieczyszczony obszar Europy. Zajmuje obszar 32 400 km2 z 6,4 mln ludności.
Hasło "Czarny Trójkąt" weszło do naszego języka i od wielu lat kojarzy się z wysoce uprzemysłowionym trójpunktem granicznym południowo-zachodniej Polski. Już w latach 70. stwierdzono, że poziomy zanieczyszczeń atmosfery na tym terenie wielokrotnie przekraczają NDS-y. Koncentracja przemysłu energetycznego Czech, Polski i Niemiec, spotęgowana przez niekorzystne warunki meteorologiczne, degradowała środowisko. Wykazano, iż 80% zanieczyszczeń napływających na Dolny Śląsk pochodzi z kierunków zachodnich i południowo-zachodnich, a więc z Saksonii i północnych Czech. Do kompletu należało jeszcze doliczyć emisję z największego polskiego emitora zlokalizowanego w "Czarnym Trójkącie" - Elektrowni Turów.
Natek22