msdos-dzik.pdf

Pliki wsadowe MS-DOS

Budowa pliku wsadowego

Plik wsadowy (ang. batch file ) umożliwia wykonanie dowolnego ciągu poleceń systemu MS-

DOS. Z punktu widzenia systemu operacyjnego plikiem wsadowym jest każdy plik, którego

nazwa posiada rozszerzenie bat .

Po wydaniu dowolnego polecenia interpreter command.com sprawdza w pierwszej kolejności

czy wydana komenda jest poleceniem wewnętrznym (interpretowanym przez command.com) i

w przypadku odpowiedzi pozytywnej wykonuje wydaną komendę. Jeżeli jednak interpreter

nie rozpoznaje polecenia to przyjmuje, że użytkownik zażądał uruchomienia programu.

Dla przykładu przyjmijmy, że wpisano komendę

sleep 10

Command.com poszukuje wówczas pliku o nazwie o nazwie sleep.com , następnie pliku

sleep.exe i ostatecznie pliku sleep.bat . Po znalezieniu jednego z dwóch pierwszych zbiorów

command.com uruchamia znaleziony program, w przypadku znalezienia zbioru bat wykonuje

jego interpretację.

Plik wsadowy, aby mógł być poprawnie wykonany (zinterpretowany) powinien zawierać ciąg

poleceń systemu, z których każde powinno być umieszczone w osobnej linii pliku. Mogą to

być polecenia wewnętrzne, polecenia zewnętrzne (programy) lub polecenia specyficzne dla

pliku wsadowego (polecenia, które są dozwolone tylko w tym pliku).

Przykład pliku wsadowego:

ECHO Konfiguracja systemu MS-DOS

ECHO [autoexec.bat]

TYPE C:autoexec.bat | MORE

ECHO [config.sys]

TYPE C:config.sys | MORE

ECHO [Dysk twardy C:]

LABEL

ECHO Naciśnij jakiś klawisz...

PAUSE

Aby wykonać powyższy plik należy nadać mu nazwę z rozszerzeniem bat (może być Info.bat )

a następnie w katalogu bieżącym wpisać komendę będącą nazwą pliku wsadowego.

Interpreter wykonuje sekwencyjnie jedno po drugim wszystkie polecenia pliku wsadowego w

kolejności ich występowania. Pierwsza linia pliku (polecenie REM ) jest komentarzem jest

komentarzem i podczas wykonywania nie jest brana pod uwagę. Dwie kolejne linie zawierają

polecenie ECHO , którego wykonanie polega na wypisaniu podanego tekstu na ekranie. Linie

4 i 6 zawierają polecenie MS-DOS wypisania na ekranie podanych plików ( TYPE ) z

podziałem na strony ( MORE ). Linia ostatnia zawiera polecenie PAUSE , którego wykonanie

polega na wypisaniu tekstu "Naciśnij jakiś klawisz, aby kontynuować..." i zatrzymaniu

wykonywania pliku wsadowego do czasu naciśnięcia dowolnego klawisza.

Polecenie ECHO

Jeżeli wykonamy plik wsadowy test.bat zawierający tylko jedną linię z komendą DIR , to na

ekranie zostaną wypisane dwie rzeczy:

C:BATCH>test

C:BATCH>dir

Wolumin w stacji dysków C nie ma etykiety

Numer seryjny woluminu: 364F-10E8

Katalog C:BATCH

. <DIR> 00.08.04 20:42 .

.. <DIR> 00.08.04 20:42 ..

TEST BAT 3 00.08.04 20:43 test.bat

1 plik(ów) 3 bajtów

2 katalog(ów) 271 859 712 bajtów wolnych

C:BATCH>_

Pierwsza linia zawiera tekst wydanej komendy. W linii drugiej interpreter wypisał treść

polecenia występującego w pliku wsadowym. Kolejne linie zawierają wynik wykonanania

polecenia DIR . Przykład ten pokazuje sposób postępowania podczas wykonywania pliku

wsadowego - command.com czyta linię pliku wsadowego, wypisuje ją na ekranie a następnie

uruchamia odpowiedni program lub polecenie wewnętrzne. Po zakończeniu wykonywania

polecenia proces się powtarza - odczyta kolejną linię, wypisze jej treść na ekranie a następnie

uruchomi odpowiedni program, itd.

Polecenie ECHO można wydać z argumentem ON lub OFF. Instrukcja

ECHO OFF

powoduje wyłączenie wypisywania treści poleceń występujących w pliku wsadowym. Od

momentu wykonania tej instrukcji command.com nie będzie wypisywał treści przetwarzanych

komend a jedynie ich wyniki. Bardzo często instrukcję powyższą umieszcza się w pierwszej

linii pliku wsadowego.

Użycie argumentu ON powoduje oczywiście włączenie wypisywania treści poleceń.

Z analizy wydruku dowolnego pliku wsadowego zawierającego w pierwszej linii komendę

ECHO OFF można wywnioskować, że wyłączone tą komendą wypisywanie treści poleceń

obowiązuje dopiero od linii drugiej - command.com zawsze wypisze treść pierwszej komendy

pliku, czyli ECHO OFF. Aby tego uniknąć należy linię tą poprzedzić znakiem '@' ("at") - linia

pliku, która poprzedzona jest tym znakiem nigdy nie jest wyświetlana na ekranie.

Podsumowując: istnieją dwie metody całkowitego wyłączenia wypisywania treści komend

pliku wsadowego:

umieszczenie w pierwszej linii komendy @ECHO OFF,

rozpoczynanie każdej linii pliku znakiem '@'.

Instrukcja warunkowa (1)

Niemal wszystkie wykonywane programy podczas pracy są "zmuszane przez użytkownika" do

podejmowania pewnych decyzji. Program niejednokrotnie musi decydować jakiego rodzaju

informacje powinien wyświetlić, czy w danym momencie zareagować na klawisze naciskane

na klawiaturze, jaką operację należy wykonać, czy zakończyć swoje działanie, itp.

Do podejmowania w programach tego typu decyzji służy instrukcja warunkowa . W pliku

wsadowym instrukcja ta może mieć jedną z trzech postaci.

IF EXIST plik komenda

albo

IF NOT EXIST plik komenda

Instrukcja w tej postaci pozwala na wykonanie dowolnego polecenia tylko wówczas, gdy

istnieje podany plik (lub gdy nie istnieje jeśli użyto NOT ). Rozważmy dwie następujące

komendy:

[1] DEL plik.txt

[2] IF EXIST plik.txt DEL lista.txt

Polecenie [1] jest oczywiste: usuń plik lista.txt . Polecenie [2] mówi: jeżeli istnieje plik .txt , to

usuń ten plik. Efekt końcowy obu poleceń jest taki sam - zostanie usunięty plik plik.txt .

Pomiędzy tymi poleceniami istnieje jednak pewna różnica; o poleceniu [2] można by

powiedzieć, że "jest lepsze". Otóż polecenie DEL usuwa podany plik i nie wyświetla żadnych

komunikatów o usunięciu pliku, jeżeli jednak usuwany plik nie istnieje, to wykonanie

polecenia jest niemożliwe - zostanie wówczas wyświetlony komunikat o błędzie - mimo

przekierowania wyjścia polecenia do pliku pustego komunikat ów pojawi się na ekranie. Taka

sytuacja nie będzie miała miejsca w przypadku polecenia [2]: to polecenie bowiem wykona

komendę DEL lista.txt tylko wówczas, gdy plik lista.txt istnieje - jeżeli w katalogu bieżącym

pliku nie ma, to komenda jest pomijana i na tym kończy się wykonanie całej instrukcji

warunkowej.

Polecenie DEL można tutaj zastąpić inną komendą, np:

[1] TYPE lista.txt

[2] IF EXIST lista.txt TYPE lista.txt

W tym wypadku mamy doczynienia z tą samą sytuacją: jeżeli nie istnieje plik lista.txt , to

polecenie [1] wypisze komunikat o błędzie - nie zrobi tego natomiast polecenie [2].

Etykiety i instrukcja skoku GOTO

Instrukcja:

:Etykieta

definiuje tzw. etykietę w pliku wsadowym. Etykieta to inaczej mówiąc słowna nazwa linii

pliku, umieszczając instrukcję etykiety nazywamy linię pliku podaną po znaku ':' nazwą.

Nazwa etykiety powinna być jednym słowem nie zawierającym odstępów (można połaczyć

słowa znakiem '_') i powinna rozpoczynać się tuż za znakiem ':', nie należy rozdzielać nazwy i

znaku ':' odstępami.

Podczas wykonywania pliku wsadowego interpreter pomija linie pliku zawierające etykiety

(podobnie jak ma ty miejsce w przypadku polecenia komentarza REM ), instrukcji tej nie

wykonuje się, służy ona jedynie do przenoszenia wykonywania pliku przez instrukcję skoku

GOTO :

GOTO Etykieta

Wykonanie instrukcji skoku polega na przeniesieniu wykonywania pliku do tej linii w pliku,

która zawiera (jest nazwana) podaną etykietę (wpisujemy tutaj tylko nazwę etykiety, bez

znaku ':').

Wróćmy teraz do przykładu usuwania pliku:

[1] @ECHO OFF

[2] IF EXIST lista.txt GOTO Usuwaj

[3] ECHO Nie ma takiego pliku...

[4] GOTO Koniec

[5] :Usuwaj

[6] ECHO Usuwanie pliku lista.txt...

[7] DEL lista.txt > NUL

[8] ECHO Wykonane...

[9] :Koniec

W linii [2] następuje sprawdzenie istnienia w katalogu bieżącym pliku lista.txt .

Jeżeli plik istnieje wykonana zostanie komenda GOTO Usuwaj - nastąpi przejście

(przeniesienie wykonywania) do linii oznaczonej etykietą Usuwaj , czyli do linii [5]. Linia ta

zostanie zignorowana przez command.com , który rozpocznie wykonywanie pliku od linii

następnej [6]. Wypisany zostanie tekst "Usuwanie pliku lista.txt...", następnie interpreter

wykona linię [7] usuwając plik lista.txt , wypisze tekst "Wykonane..." i zakończy

wykonywanie pliku na ostatniej linii [9].

Podczas wykonywania linii [2] może się oczywiście okazać, że katalog bieżący nie zawiera

pliku lista.txt . Instrukcja warunkowa wówczas pominie podaną komendę GOTO Usuwaj i

wykonana zostanie komenda następna w linii [3] - wypisanie tekstu "Nie ma takiego pliku..."

oraz komenda w linii [4] - przejście do etykiety Koniec .

Warto jeszcze zwrócić uwagę na linię [4]. Brak tej linii spowodowałby wypisanie tekstu "Nie

ma takiego pliku..." a następnie wykonanie komendy w liniach [6], [7] i [8], czyli pomimo

nieistnienia pliku byłyby wykonywane polecenia związane z jego usunięciem.

Plik wsadowy wykonujący wspomniane wcześniej kopiowanie pliku lista.txt na lista.bak

mógłby mieć postać:

@ECHO OFF

IF NOT EXIST lista.txt GOTO BrakPliku

IF EXIST lista.bak GOTO IstniejeKopia

ECHO Kopiowanie lista.txt na lista.bak...

COPY lista.txt lista.bak > NUL

ECHO Wykonane...

GOTO Koniec

:BrakPliku

ECHO Plik lista.txt nie istnieje...

GOTO Koniec

:IstniejeKopia

ECHO Plik lista.bak już istnieje...

:Koniec

Argumenty plików wsadowych

Podobnie jak polecenia i programy pliki wsadowe można uruchamiać z argumentami. Do

poszczególnych argumentów pliku można się od odwoływać za pomocą symboli %1 , %2 , ...,

%9 , które reprezentują odpowiednio pierwszy, drugi, ..., dziewiąty argument pliku.

Przykład:

Napisać plik wsadowy mydel.bat , który usunie plik podany jako argument.

@ECHO OFF

IF EXIST %1 GOTO Usuwaj

ECHO Plik %1 nie istnieje...

GOTO Koniec

:Usuwaj

ECHO Usuwanie pliku %1 ...

DEL %1 > NUL

ECHO Wykonane...

:Koniec

UWAGA : plik należy uruchomić z argumentem będącym nazwą pliku - jego brak może

spowodować błąd wykonania i w konsekwencji komunikat o wymaganym argumencie.

Interpreter podczas analizy linii pliku wszystkie wyrażenia postaci %1, %2, ..., %9 zastępuje

faktycznymi argumentami podanymi w linii komend:

C:TEMP>mydel.bat lista.txt

Usuwanie pliku lista.txt ...

Wykonane...

C:TEMP>_

Widać powyżej, że w linii drugiej interpreter zamiast symbolu %1 wypisał faktycznie podany

argument w wywołaniu lista.txt . Jeżeli plik wsadowy uruchamiamy bez argumentów to

wszystkie wyrażenia %1, %2, ..., %9 są napisami pustymi (napis nie zawierający żadnych

znaków). Jeżeli w linii komend występuje N argumentów, to wyrażenia %1, ..., %N

reprezentują podane argumenty, wyrażenia %N+1, %N+2, ... są natomist napisami pustymi.

Nasuwa się proste pytanie, czy plik wsadowy można przetworzyć z dziesięcioma lub więcej

argumentami. Odpowiedź w zasadzie jest twierdząca, ale o tym nieco później...

Instrukcja warunkowa (2)

Druga postać instrukcji warunkowej dotyczy porównywania napisów:

IF "napis1" == "napis2" komenda

albo

IF NOT "napis1" == "napis2" komenda

Instrukcja w tej postaci powoduje wykonanie podanej komendy tylko wówczas, gdy oba

napisy napis1 i napis2 są równe, czyli takie same. Słowo równość oznacza tutaj równość

idealną - napisy musza mieć taką samą długość i składać się z takich samych znaków. W

przypadku nazw plików i katalogów duże i małe litery nie są rozróżnialne, w przypadku

porównywania napisów brane jest to pod uwagę. Tak więc napisy " Lista.txt " oraz " lista.txt "

wcale nie są równe.

Warto pamiętać, że bezpieczniej jest podawać porównywane napisy w cudzysłowiu oraz

pomiędzy napisami a znakiem '=' umieścić znak odstępu - jego brak może spowodować błąd

wykonania pliku.

Ta postać instrukcji warunkowej posłuży nam przede wszystkim do sprawdzania ilości

podanych argumentów. Korzystając o obu postaci instrukcji możemy napisać ostateczną

wersję pliku wsadowego mydel.bat usuwającego plik podany jako argument, przyjmując przy

tym następujące założenia:

plik wsadowy może być uruchomiony z argumentem '/?' - należy wówczas wyświetlić

informację o przeznaczeniu oraz opis składni,

uruchomienie pliku z jednym argumentem będącym nazwą pliku powoduje jego usunięcie lub

wypisanie komunikatu o błędzie,

jeżeli plik został uruchomiony z dwoma lub większą ilością argumentów, to jeśli pierwszym z

nich jest '/?', to wyświetlamy informację o przeznaczeniu i składnię, jeżeli natomiast pierwszy

argument jest nazwą pliku, to wypisujemy komunikat o błędzie i składnię.

@ECHO OFF

REM

REM Usuwa plik podany jako argument

REM

IF "%1" == "/?" GOTO Informacja

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: