ćwiczenia PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI.doc

                                                   PUBLICZNE PRAWO KONKURENCJI                                                       

1.      Pojęcie konkurencja

- rywalizacja o kontrahenta ( o nabywcę produkowanych dóbr i usług)

- walka o pierwszeństwo na rynku( to walka o dominujący udział na rynku )

- dążenie do osiągnięcia korzyści (żeby zwiększył się majątek przedsiębiorstwa)

- gra o środki (niezbędne jest ryzyko)                                                         

      - rywalizacja o osiągnięcie zysku , walka o pieniądze konsumenta

       - konkurencja jest silnie sprężona z demokracją

2.      Formy konkurencji

- Konkurencja doskonała : istnienie na rynku wielu sprzedawców i wielu nabywców, swoboda wejścia i wyjścia, wysoki stopień homogeniczności (jednorodności) na rynku, informacja o rynku jest pełna.

- Konkurencja niedoskonała: nie ma pełnej informacji o rynku; monopol, konkurencja monopolistyczna, oligopol

3.      Sposoby konkurencji:

- Konkurencja cenowa – wzbudzanie zainteresowania nabywcy

- Konkurencja poza cenowa – oferuje się jakość, trwałość, funkcjonalność

4.      Funkcje konkurencji :

Funkcje (gospodarcze) konkurencji:

·         Funkcja sterownicza – polega na kształtowaniu głównie przez ceny wielkości popytu i sprzedaży na rynkach

·         Funkcja dostosowawcza – dopasowanie się podaży do zmniejszającego się popytu

·         Funkcja alokacyjna – przymus efektywnego stosowania czynników produkcyjnych w celu obniżenia kosztów (alokacja to rozmieszczenie )

·         Funkcja innowacyjna – dążenie do szybkiego postępu technologicznego

·         Funkcja rozdzielcza – podział dochodów uzyskanych na rynku według stopnia udziału w zaspokojeniu potrzeb

5.      Pojęcia z zakresu ekonomii:

gospodarka rynkowa – gospodarką rynkową rządzi mechanizm konkurencji, odgrywa on w niej tę rolę, którą przypisuje się planowaniu w centralnie zarządzanej gospodarce planowanej.

mechanizm konkurencji - stanowi sumę zachowań przedsiębiorców dążących do zdobycia przewagi konkurencyjnej oraz reakcji innych uczestników rynku (konkurentów, kontrahentów i konsumentów). Wyróżnia się podstawowe elementy gospodarki rynkowej:

·         Wolność (swoboda) działalności gospodarczej,

·         Gwarancja własności,

·         Konkurencja (wolna skuteczna, zdolna do pełnienia swoich funkcji na rynku).

Zamiennie za pojęcie konkurencji można używać następujących pojęć (synonimów konkurencji ):

·         Walka o pierwszeństwo na rynku,

·         Rywalizacja o kontrahenta,

·         Dążenie do osiągnięcia korzyści ekonomicznych.

       rynek konkurencyjny – umożliwia  efektywną alokację zasobów, pobudza wytwarzanie największych ilości, które mogą być uzyskane przy danym poziomie potrzeb konsumentów.

       rynek –  Rynek to:

·         „ abstrakcyjne miejsce”,

·         proces,

zawarcia transakcji między nabywcą a sprzedawcą/ konsumentem a producentem.

produkt –

towar – ma cenę i jest przeznaczony na sprzedaż, rozumie się przez to rzeczy , ja również energie , papiery wartościowe, i inne prawa majątkowe, usługi, a także roboty budowlane

usługa -

cena – rozumie się przez to ceny, jak też opłaty o charakterze cen, marże handlowe, prowizje i narzuty do cen

dobro substytucyjne –

zasoby-

rynek doskonały – w szczególności spełnione są następujące warunki homogeniczności :

>z punktu widzenia nabywcy towary stanowiące przedmiot obrotu na rynku są jednorodne (dobra homogeniczne)

>nie wystepują osobiste preferencje miedzy uczestnikami rynku

>nie występują różnice przestrzenne, które mogłyby uzasadniać odpowiednie preferencje np. brak kosztów transportu, nie wystepują różnice czasowe odnośnie terminów dostaw

6. Rynek właściwy (relatywny) : art. 4 punkt 9 uokik   : rozumie się przez to rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie , cenę oraz właściwości ,w tym jakość ,są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości , istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Rynek właściwy jest rynkiem wyznaczonym przede wszystkim ze względu na określone relacje między produktami (towarami) i terytoriami (obszarami geograficznymi) – stąd mówimy o rynkach produktowych i geograficznych. Rynek właściwy wyznacza się dla każdego postępowania antymonopolowego odrębnie :

                            -  właściwy rynek produktowy (obejmuje wszystkie te towary i usługi, które ze względu na swoje przeznaczenie, cenę oraz właściwości w tym jakość są uznawane przez ich nabywców jako substytuty. Dotyczy produktu.)

                            - właściwy rynek geograficzny : (Właściwe rynki geograficzne: rynki krajowe, rynki lokalne. Właściwy rynek geograficzny obejmuje obszar , na którym warunki konkurencji dla działających tam przedsiębiorców są wystarczająco jednorodne, czyli homogeniczne, biorąc np. pod uwagę istnienie barier wejścia na rynek, preferencje konsumentów, różnice cen, koszty transportu).

      7 . Władza rynkowa (władza nad rynkiem) : Władza rynkowa (władza nad rynkiem) przedsiębiorcy.

Podstawowym jakościowym wskaźnikiem posiadania władzy rynkowej jest możliwość manipulowania podażą (ilością i jakością) towarów lub usług oraz ich cenami, czyli zdolność obniżania podaży i/lub podwyższania cen bez ponoszenia negatywnych konsekwencji w postaci utraty klientów ( w tym finalnych konsumentów) na rzecz konkurentów. Przykładem ekonomicznej kategorii władzy rynkowej w prawie ochrony konkurencji jest „pozycja dominacja” na rynku właściwym. Pojęcie „pozycji dominującej” na rynku właściwym rozumiane jest jako pozycja przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu możliwości działania w znacznym stopniu niezależnie od konkurentów, kontrahentów i konsumentów (art. 4 pkt 10 uokik) . Domniemywa się , że przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku właściwym przekracza 40 %.

8.      Konsument (definicja)

a.      uokik – brak definicji

                  b.  k.c. – art. 22 k.c.   : Celem uokik jest ochrona konkurenta i konsumenta. By sprecyzować pojęcie konsument uokik odsyła do kodeksu cywilnego (k.c). Zgodnie z art. 22 k.c. konsument, to osoba fizyczna dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Elementy decydujące o uznaniu podmiotu za konsumenta: tylko osoba fizyczna dokonująca konkretnej czynności prawnej w sytuacji, gdy brak jest związku między dokonywaną czynnością prawną a działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby. System ochrony konsumenta dzieli się na :

- paternalistyczny tzw. mobilny

- liberalny tzw. rynkowo – kompensatorny charakter

CELE OCHRONY :

- bezpośrednie (wynikają z ustawy : wspieranie rozwoju konkurencji, ochrona konkurencji , zapewnienie możliwości powstania i rozwoju konkurencji, zaspokojenie dobrobytu konsumentów)

- szczegółowe (wynikają z licznych ustaw konsumenckich)

9.      Polskie prawo ochrony konkurencji i prawo wspólnotowe

              Bezpośredni wpływ na polski system ochrony konkurencji i konsumentów mają przepisy prawa UE (prawo pierwotne tj. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską tzn. TWE, oraz prawo wtórne, w tym głównie rozporządzenia i dyrektywy).

Gospodarka UE jest otwartą gospodarką rynkową z wolną konkurencją.

Wolna konkurencja jest jednym z głównych celów UE oraz Wspólnoty Europejskiej (WE). Za cele UE (Art. 2 TUE ) uważa się:

·         popieranie postępu gospodarczego,

·         wysokiego poziomu zatrudnienia,

·         zrównoważony i trwały rozwój,

brak wolnej konkurencji nie pozwala osiągnąć żaden zamierzony cel.

Art. 2 TWE wskazuje, że celem WE jest popieranie wysokiego stopnia konkurencyjności. Natomiast art. ust. 1 lit. g) TWE i art. 4 ust. 1 i 2 in fine. Mówi o wolnej (niezakłóconej) konkurencji.

Tabela 1: Ochrona konkurencji i konsumentów – prawo polskie i wspólnotowe

Zakazy praktyk ograniczających konkurencję w polskiej ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów stanowią odbicie w traktatach zakazów:

·         Porozumień ograniczających konkurencję (art. 81 TWE),

·         Nadużywania pozycji dominującej (art. 82 TWE).

·         Wspólnotowe rozporządzenie 139/2004, na którym wzorowany jest polski system prewencyjnej ochrony przed antykonkurencyjnymi koncentracjami.

Funkcję organu ochrony konkurencji w UE pełni Komisja Europejska (KE).

10.  Prawne podstawy ochrony konkurencji i konsumentów w Polsce:

a.      Konstytucja RP

b.      Publiczne prawo ochrony konkurencji:

-Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów (ustawa określa zasady wspierania rozwoju i ochrony konkurencji . Określa strukturę i kompetencje organów ochrony konkurencji , tryb postępowania przed tymi organami, sankcje za naruszenie obowiązków)

a)     zakres podmiotowy

b)     zakres przedmiotowy

c)      zakres przestrzenny

  11. Wdrażanie prawa ochrony konkurencji i konsumentów

Wyróżnia się dwa filary na których opiera się  prawo konkurencji i konsumenta. Pierwszym są  organy administracji publicznej (tj. publiczny) drugi jest prywatny tzn. angażującym sądy cywilne.

Filar publiczny:

• Prezes UOKiK,
• Sąd Ochrony konkurencji i konsumentów (SOKIK),

Filar prywatny:

• Sądy cywilne.

12. ...