**Zabiegi pielęgnacyjne:
-osłanianie rośliny (uprawa w polu)
-osłony bezpośrednie (bez konstrukcji): >biała włóknina (nie przepuszcza światła) i folia perforow
-tunele foliowe niskie (pałąki z drutu lub z patyków leszczyny), stosuje się w uprawie warzyw wczesnych; wada – chwasty szybciej pod nią rosną
-ściółkowanie >czarna folia lub włóknina (całe pole nie może być przykryte folią, bo woda nie będzie miała gdzie uciec), słoma
-pielęgnacja międzyrzędzi >mechaniczne zwalczanie chwastów, spulchnianie
-nawożenie pogłównie (N, Mg, K i mikroelementy) -ochrona roślin –nawadnianie.
**Zasady skutecznego stosowania herbicydów:
=ograniczać ilość chwastów wszystkimi dostępnymi metodami =dobrać preparat do gatunku, czasami odmiany rośliny uprawnej oraz gat. chwastów dominujących na polu =dobrać preparat do fazy rozwojowej rośliny uprawnej i chwastów =dobrać dawkę preparatu do fazy rozwojowej rośliny uprawnej i chwastów oraz właściwości gleby =termin stosowania musi uwzględniać przebieg pogody =uwzględniać długość działania herbicydu i termin pojawiania się chwastów.
**Czynniki nawadniania: =warunki atmosferyczne:
-ilość, rozkład oraz wielkość opadów (pory roku, w których występuje najwięcej deszczu to wiosna – jesień, a i tak nie pokrywa to zapotrzebowania roślin na wodę; opady zimowe – są szybko zużywane przez rośliny) -temp. i wilgotność powietrza
-gleba >>aktualna wilgotność, pojemność wodna (ile wody gleba jest w stanie utrzymać)
-roślina >>gatunek i odmiana (im późniejsza odmiana, tym późniejsza wegetacja i większe wymagania wodne)
**Rola wody w życiu roślin
=rozpuszczanie składników pokarmowych w glebie, =udział w transporcie pobranych składn pokarmowych do wszystkich organów rośliny (najważniejsza – transpiracja), =udział w procesie fotosyntezy i wielu innych procesach przemiany materii, np. w rozkładzie węglowodanów, tłuszczów i białek na związki prostsze, =utrzymywanie turgoru w komórkach, regulowanie temp. roślin.
**Metody nawadniania:
=zalewowe(w szklarniach-stoły zalewowe), =bruzdowe (woda tylko w rowach)=deszczowanie (na polach) =kroplowe (w Polsce rzadko stosowane, chyba, że w ogórkach), =mikrozraszanie =Deszczownia przenośna–na pow pola rozkłada się rurociąg, do niego przymocowane są zraszacze. =Deszczownia szpulowa–na szpuli jest wąż, rozwija się go, a na drugim końcu węża znajduje się wózek ze zraszaczem; jest tez wózek z ramieniem zraszającym.
**Częstotliwość nawadniania:
=rośliny o dużych wymaganiach wodnych – co 5-7 dni, =rośliny o średnich wymaganiach wodnych – co 7-10 dni, =rośliny o małych wymaganiach wodnych – co 10-14 dni
**przedplony termin siew wczesną wiosną przyoranie w drugiej połowie czerwca; roślina gorczyca łubin mieszzanki Warzywa kapusta kalafior burak (pomidor) Zalety wykorzystują stanowisko przed późno sianym lub sadzonymi warzywami Wady wyczerpują wodę trudności z rozkładem masy organicznej pogorszenie struktury gleby **poplony termin siew w lipcu; przyoranie w późną jesień; warzywa wczesne kapusta ziemniak groch zalety najkorzystniejsze dla warzyw, umożliwiają terminową uprawę roli, Wady trudności z kiełkowaniem nasion **międzyplon ozime termin od końca sierpnia, przyoranie do połowy maja, warzywa przed: ogórek kalafior, ziemniak marchew, cebula; po: marchew pomidor, ogórek, kalafior, burak, seler Roślina Zyto, Zyto z wyką inne zboża rzepak Zalety wykorzystuje okres zimy przykrycie gleby Wady przemieszcza glebę ale mniej niż przedplon.
**Terminy nawodnień, zależny od:
=zapotrzebowanie roślin na wodę (okresy krytyczne) =przebieg pogody
=ocena niedoboru wody w roślinie: >wizualna – wygląd roślin ( gdy liście rozłożone pod katem ostrym tzn ze brak wody)
=ocena niedoboru wody w glebie:>organoleptyczna, tensometryczna – siła ssąca gleby (potencjał wodny w glebie)>wakum–podciśnienie >wakuometr – przyrząd mierzący podciśnienie; element tensometru.
**Przygotowanie do sprzedaży: Mycie (ręczne lub za pomocą myjek), czyszczenie (usuwanie zewnętrznych liści np. z kapusty), obieranie (ręczne np. cebula, mechaniczne) Sortowanie i kalibrowanie Pakowanie (folia z mikro i makro perforacją - pomidory koktajlowe, worki raszowe - marchew, tacki, próżniowo zapakowane, ultra-bag, girsac,gir plus). Pakowanie ręczne lub mechaniczne. >>Sposoby przechowywania: Przechowywanie - nie sprzedawane zaraz po zbiorze. Tradycyjne: Bezpośrednio na polu (por i różnego rodzaju odmiany zimowe, pietruszką można marchew, ale nie w Polsce można w Belgii, Holandii,UK.) Dołowanie (dodatkowe nakłady pracy: wykopać, zakopać) Kopcowanie (okrycie jesienne - ziemia, okrycie zimowe - słoma, okrycie zimowe (ziemia), rowek odwadniający, składowane warzywa) - tylko dla warzyw korzeniowych. Kopce techniczne Ziemianki Pomieszczenia gospodarcze: piwnice strychy >>Cele przechowywania: ograniczenie strat jakościowych i ilościowych zapewnienie opłacalności produkcji zapewnienie ciągłości podaży. >>Zapewnienie ograniczenie strat (ISTOTA PRZECHOWYWANIA): ograniczenie transpiracji (odpowiednia ilość tlenu, regulacja wilgotności powietrza i temperatury). ograniczenie oddychania (regulacja temperatury, im mniejsza tym proces oddychania przebiega wolniej) >>Obiekty przechowalnicze: przechowalnie chłodnie: zwykłe z kontrolowaną atmosferą (KA) Warunki przechowywania: temperatura wilgotność powietrza.
**ZALETY PODŁOŻA Z KORY W PORÓWNANIU Z PODKŁADEM ZE SŁOMY 1) słabiej zagrzewa się w początkowej fazie 2) później wyższa temperatura o 2 – 3°C 3)mniejsza różnica temperatur 4) szybsze wrastanie korzeni w podkład 5) mniejsze zużycie wody i nawozów mineralnych 6) bardziej równomierne osiadanie podkładu 7) łatwiejsze utrzymanie prawidłowej wilgotności podłoża i podkładu 8) wyższy plon warzyw. **PODŁOŻA INERTNE 1) ZALETY optymalne warunki powietrzno – wodne; skład pożywki (nie wchodzą w reakcje chemiczne z pożywką; brak kompleksu sorpcyjnego; mniejsze zużycie wody i nawozów o 30 – 50 %; układ zamknięty; wolne od chorób i szkodników; łatwo dezynfekowane i wielokrotnie używane ( 2–3 razy); małe zużycie podłoża; wyższe plony; lepsza jakość plonów 2) WADY wysokie nakłady inwestycyjne w pierwszym roku uprawy; brak CO2; konieczność opanowania dodatkowej wiedzy; utylizacja po zakończeniu uprawy (wełna mineralna) **WEŁNA MINERALNA do celów ogrodniczych produkowana od 1969 roku; produkcja [bazalty, diabazy, skały wapienne, dolomity; stapianie w temp. do 2 000°C ; przetwarzanie w włókna 0,05 mm; uzyskanie hydrofilności poprzez dodanie żywicy polifenolowej; formowanie mat paluszki kostki maty; pojemność wody – 65% przy pełnym nasyceniu wodą: powietrze do 35% woda do 75% **INNE PODŁOŻA: Wełna szklana (piasek kwarcowy); pianka poliuretanowa; perlit (mielone glinokrzemiany, 1 000°C, struktura gąbczasta); pumeks (glinokrzemiany); keramzyt (wypalone gliny); piasek, żwir
**Wymień substancje szkodliwe znajdujące się w warzywach?
Naturalne>>Azotany, Azotyny (70% bierze się z przenawożenia – należy ograniczyć zawartość azotu poprzez zmniejszenie dawek nawożenia azotem) -Kwas szczawiowy (szczaw, pomidory, ogórki, kapustne) --Kapsaicyna (papryka)--Toksyczne proteiny u roślin motylkowatych
Obce>>Metale ciężkie (30-40% zanieczyszczeń metalami ciężkimi znajduje się na powierzchni rośliny) -Środki ochrony roślin (pozostałości) --Skażenie mikrobiologiczne
-Mikotoksyny (produkowane przez grzyby występujące na roślinach uprawnych)
W jaki sposób należy przygotować glebę pod uprawę warzyw z uwzględnieniem terminów poszczególnych uprawek?
**Rodzaje uprawek
Uprawki odwracające glebę, Orka, Włókowanie, Bronowanie, Kultywatorowanie
Uprawki zastępujące orkę (brony talerzowe, kultywator, głębosz, glebogryzarka, szpadel mechaniczny). -Uprawki spulchniające i wyrównujące powierzchnię roli -Uprawki ugniatające i kruszące rolę–wałowanie. -Uprawki specjalne – formowanie redlin, zagonów i wałów -Uprawki pielęgnacyjne – odchwaszczanie, pielnik
**Dlaczego seler uprawia się w Polsce wyłącznie z rozsady????????????
Z uwagi na długi okres wegetacji oraz na długi okres kiełkowania nasion uprawa tego warzywa w gruncie możliwa jest jedynie z rozsady przygotowanej pod szkłem.
Rozsada to inaczej młode rośliny wyhodowane z nasion w inspektach, szklarniach lub na rozsadnikach, przeznaczone do wysadzenia na stałe.
Z rozsady uprawia się najczęściej warzywa, które mają długi okres wegetacji i potrzebują wyższych temperatur do wzrostu: >>>>pomidory, papryka, oberżyna, kawon, melon, seler.
Wymienione warzywa ciepłolubne możemy wysadzać do gruntu dopiero, gdy minie okres wiosennych przymrozków, czyli od połowy maja. Gdybyśmy wysiali je dopiero w tym terminie do gruntu, nie osiągnęły by dojrzałości zbiorczej przed jesienią i cały nasz trud poszedłby na marne.
**Krótko opisz zasadę działania deszczowni szpulowej?
Deszczownia szpulowa – na szpuli nawinięty jest wąż który się rozwija, na drugim końcu wężą znajduje się wózek ze zraszaczem na wózku tym znajduje się ramie zraszające
Deszczownia przenośna na powierzchni pola rozkłada się rurociąg do którego przymocowane są zraszacze Wyróżnia się metody nawadniania:
Zalewowe (pola ryżowe, w szklarniach stoły zalewowe) Bruzdowe (woda znajduje się w bruzdach, rowach) Deszczownie (na polach) Kroplowe (np. uprawa ogórka)
Mikrozraszanie >>Na jednoosiowej ramie w kształcie trójkąta zamocowana jest obrotnica na której zamontowany jest bęben z nawiniętym wężem P.E. Na końcu węża zainstalowany jest wózek z działkiem deszczującym. Po ustawieniu deszczowni w określonym miejscu, rozwijamy wąż P.E. ciągnąc ciągnikiem za wózek zraszacza. Woda doprowadzona pod ciśnieniem wprawia w ruch wirnik turbiny wodnej, która poprzez przekładnie redukcyjną powoduje obrót bębna. Woda po przejściu przez układ wodny zostaje wyrzucona przez działko na dużą odległość.
**Krótko opisz uprawę marchwi (wymagania klimatyczno-glebowe, przygotowanie gleby, termin siewu, zabiegi pielęgnacyjne, zbiór – termin, sposób zbioru, przechowywanie)?????
Wymagania klimatyczno glebowe
Roślina klimatu umiarkowanego, Zapotrzebowanie na wodę 300-400mm, Stanowisko słoneczne
Temp (tolerancja na przymrozki -4’C gleby -2’C: optym 15-21’C maX 35’C, GLEBA o pH6-7
niezaskorupiająca się z dużą zawartością materii organicznej przepuszczalna w głębszych warstwach >>Przygotowanie gleby: Jesienią po zbiorze np. zbóż orka głęboka na 90cm
-wyrównanie powierzchni -spulchnianie i wymieszanie nawozów mineralnych -uprawa przedsiewna Zabiegi pielęgnacyjne
-Oprysk przeciwko chwastom -Wysiew nasion min 2cm aby nasiona nie uległu uszkodzeniu przez środki chemiczne -Zbiór, termin i sposób --I-fazowy (kombajn podkopuje korzenie i chwyta za nać) --II-fazowy (1-obcięcie naci; 2-wykopanie korzeni)
**Przechowywanie
Warunki temperatury 0-1’C (żeby się nie zepsuła, im niższa temperatura tym proces oddychania jest wolniejszy, mniejsze zuzycie cukrów) Wilgotność względna powietrza (korzenie nie wysychają) Przechowuje się w kopcach, przechowalniach, chłodniach (z możliwością regulacji temperatury) Okres przechowywanie 8-10 miesięcy
**Krótko opisz różnice w uprawie szparaga na bielone i zielone wypustki???????
Znane są dwie metody produkcji — na bielone i na zielone wypustki. Bielone uzyskuje się przez usypanie wałów z ziemi nad rzędami roślin. Młode pędy należy zbierać, zanim przebiją powierzchnię ziemi na wale. Najlepiej robić to dwa razy dziennie, aby uzyskać duży procent najwyżej cenionych wypustek całkowicie białych, a nie zabarwionych w górnej części na różowo lub różowofioletowo. Zielone wypustki wycina się nad powierzchnią ziemi bez sypania wałów, jedynie czasami formuje się lekko podwyższone zagony. Zbiory szparagów trwające od przełomu kwietnia i maja do około 20 czerwca oraz Po zbiorze wypustki powinny się znaleźć jak najszybciej w chłodnym, ciemnym miejscu, zaś najlepiej zostać schłodzone w wodzie o temp ok 0°C. Mogą być przetrzymane przez kilka dni w chłodni w temperaturze od 1°C do 3°C i przy wilgotności powietrza bliskiej 100%. Plantację likwiduje się u nas najczęściej po 12, 13 latach od założenia
**W jakich podłożach organicznych możemy uprawiać warzywa pod osłonami????????
Rodzaje upraw pod osłonami
W glebie, Bezglebowe, Hydroponiczne, Bez podłoża, Hydroponika stagnująca
CKP (cienko warstwowa kultura przemysłowa), Areoponika
W podłożach>> Mineralnych lub syntetycznych
Niehydroponiczne, W podłożu luzem (aby ograniczyć patogeny), Na foli
Na podkładkach grzejnych (naturalny materiał wytwarzający ciepło: słoma, obornik)
W pojemnikach ,Cylindrach, Donicach, w Workach
**W jakim celu szczepi się pomidory i ogórki uprawiane pod osłonami????????
Takie rośliny mają słaby system korzeniowy. Aby był on nieco odporniejszy na stresowe warunki uprawy, ogrodnicy szczepią rozsadę ogórka na dyni figolistnej. System korzeniowy dyni jest znacznie mocniej rozbudowany niż korzenie ogórka, a poza tym dynia jest tolerancyjna wobec chorób odglebowych. Rośliny na tej podkładce są znacznie odporniejsze na stresy. Pomidor - Szczepienie poprawia siłę wzrostu i zdrowotność roślin. Ma także wpływ na wielkość pojedynczych owoców.
**Krótko opisz uprawę pomidora
Wymagania klimatyczno-glebowe
Temperatura optymalna 18-25, minimalna 10’C, 17-25 fotosynteza, przy 32 zahamowanie tworzenia barwników, przy 40 więdnięcie, przy 35-nie kiełkuje pyłek. Maksymalne wahania temperatur 10, temperatura podłoża 18-22
Fotoperiodycznie obojętna.Wilgotność na 1 g.sm. potrzeba 325 ml wody, wilgotność podłoża potrzebna do ukorzenienia 65-85%
Produkcja rozsady
Metodami tradycyjnymi w podłożach organicznych w welnie mineralnej szczepienie sadzonki z części wegetatywnej. Do przygotowania rozsady potrzeba 1-1,5 miesiąca
Szczepienie metodą japońską za pomocą tipsów lub taśmy aluminiowej
Rodzaje sadzonek z pędów bocznych i wierzchołk z rozsady z roślin matecznych Sadzonki do 10-15cm 4-6 liści
Termin uprawy
Wczesna I-II do VIII, Całoroczna, Przedłużona II-XI, opóźniona VI-VII do XI-XII, energooszczędna III-IV
Prowadzenie roślin>> Pionowe 28-30 gron, Ukośne30-32 grona
Nawadnianie
2 h przed zachodem i 2 h po wschodzie słońca W nocy się nie nawadnia, Max wahania wilgoci w ciągu doby 15
Zabiegi pielęgnacyjne
Podpieranie roślin (wzmacniacze, podwieszki gron, kwiatostanów) -Cięcie usuwanie pędów bocznych, Usuwanie liści pozostawia się 16-18 od góry -Usuwanie kwiatów (5 pierwszych kwiatów w kwiatostanie się pozostawia) -Wyprowadzenie dodatkowych pędów
Ogławianie rośl (5-6 tyg przed końcem uprawy ścina się wierzchoł aby rośl nie wydała nowych kwiatostanów)
Zapylanie (potrząsanie roślin, trzmiele)
Zbiór >>Do około 55 kg m2 w uprawie cało rocznej >>Latem 2-2.5 kg m2
Zbiór bez szypułek „zapalone” odmiany LSL wybarwione
Przechowywanie >>Zielone 10-27’C, Zapalone 7-8’C przez 7 dni, Pomarańczowe 1,5-2,5’C, Wilgotność 90%
**Krótko opisz uprawę cebuli
Roślina klimatu umiarkowanego, Temperatura kiełkowania 2’C optimum 18’C, Wzrost liści i korzeni 10-12
Wilgotność: mała transpiracji ale duże parowanie, System korzeniowy słaby
Wymagania glebowe
...
Kalsk