18.02.2009
TEORIA EKONOMII
1. Ekonomia jest nauką społeczną posługującą się wielkościami i liczbami występującymi w różnych rolach ekonomicznych w producentów, konsumentów. Świat ekonomiczny to świat produkcji, podziału, konsumpcji.
2. Dwa główne podmioty w ekonomii
producent – przedsiębiorca
konsument – gospd. domowe
producenci i konsumenci tworzą mikroekonomię
3. Arystoteles: oikos nomos (gr.) – prawa o gosp. domowym W czasach startożtnych znajdowało się wiele zasobów rolnych (ziemia, praca). Z czasem pojawiło się więcej potrzen i trzeba było zacząć gospodarować.
4. Gospodarka dzieli się na sferę realną (produkcja, transport, konsumpcja, magazynowanie) i sferę nominalną (=regulacyjna, wpływa na sferę realną – finanse)
5. Gospodarka dzieli się również na strumienie (w przedsiębiorstwie produkcja) w państwie PKB, def. budżetowy, oszczędzanie i na zasoby (w przedsiębiorstwie maszyny) zasoby państwa: oszczędności, dług publiczny
6. Inflacja: środki uniwersalne przy polityce stabilizacyjnej:
· wzrost st. procentowej
· zacieśnienie budżetu
7. System społeczny składa się z:
· s. ekonomicznego
· s. socjologicznego (klasowo- warstwowy)
· s. politycznego
· s. wartości (normy, zasady, zachowania ludzkie)
Źródłem sukcesu gospodarki jest dywersyfikacja a nie jednokładność.
8. Ekonomia składa się z:
· mikroekonomii – zajmuje się zagadnieniami związanymi z podmiotami gospodarczymi, zależnościami pomiędzy nimi oraz rynkami (gosp. domowe, firma). Zależności pomiędzy podmiotami gospodarczymi (konsumenci, producenci) tworzy rynek.
· makroekonomia – zajmuje się problemami makroekonomicznymi:
wzrost
inflacja
finanse publiczne
dług publiczne
deficyt budżetowy
polityka monetarna .
Zachowanie ekonomiczne to zachowanie racjonalne ekonomicznie:
· w mikroekonomii – osiąganie maksymalnych dochodów przy minimalnych nakładach
· w makro – skuteczność w osiąganiu celów makro- , czyi: wzrostu gospodarczego, równowagi makroekonomicznej
Zależności pomiędzy mikro a makro –
Popyt -> globalny (jeżeli spada popyt globalny, to spada produkcja)
Paradoks! To co jest korzystne w skali mikroekonomicznej nie jest korzystne w skali makro.
RZADKOŚĆ – zachowanie ekonomiczne zaczynające funkcjonować, gdy pojawia się rzadkość.
a. L. Robbins
Ekonomia jest to nauka zajmująca się dokonywaniem wyborów związanych z ograniczonymi środkami, które mogą mieć różne zastosowanie (stosunek do różnych celów)
b. ekonomia to nauka zajmująca się prawidłowościami ekonomicznymi w produkcji, podziale wyprodukowanych dóbr i w konsumpcji.
Zakładamy, że ludzie zachowują się racjonalnie wedle pewnych prawidłowości. Tworzą się prawa np. prawo popytu, prawo podaży
PRAWIDŁOWOŚCI EKONOMICZNE – są to stałe, powtarzające się i powszechne (statyczne) związki przyczynowo –skutkowe, które występują w gospodarce.
Ekonomia to nauka, która składa się z:
- pojęć ekonomicznych
- kategorii ekonomicznych
- zależności pomiędzy pojęciami a kategoriami
DOBRA EKONOMICZNE:
I. rzadkie, wolne
II. publiczne (dobra, do których dostęp ma potencjalnie każdy np. szkoła, służba zdrowia), prywatne
III. zależne np. dobra zastępcze (substytucjonalne) lub komplementarne / niezależne
W 1776 A. Smith (twórca liberalizmu) popełnił „O naturze i źródle bogactwa narodów) - w tej pracy zajął się czynnikami, które sprawiają, że jedne państwa są bogate, a inne nie.
CZYNNIKI PRODUKCJI:
a. praca
b. kapitał
c. ziemia
Czynniki produkcji - to te elementy w gospodarce które wyrażają nową wartość.
Gospodarka to gra o sumie niezerowej.
ZIEMIA – pierwszy, podstawowy czynnik produkcji. Obszar, grunt, bogactwa naturalne np. ropa, klimat, położenie geograficzne (górskie, śródlądowe, dostęp do morza)
KAPITAŁ- to, ta wartość, która tworzy nową wartość. Kapitał dzielimy na
· rzeczowy (maszyny, urządzenia, drogi, mosty, budynki -> pod warunkiem, że uczestniczą w procesie produkcyjnym)
· finansowe (opcje, akcje, obligacje) -> pod warunkiem takim jak wyżej :P)
W rachunkowości mamy aktywa i pasywa (kapitał)
PRACA – najważniejszy czynnik produkcji, ilość ludzie, umiejętności ludzi.
Czynniki produkcji mają charakter rzadki. Jeżeli dobra mają charakter rzadki to my gospodarujemy, dokonujemy racjonalnych wyborów.
KRZYWA TRNAFORMACJI: (kosztów alternatywnych, zdolności produkcyjnej) – pwływ jednych czynników na inne.
metoda ceritas paribus – przy czynnikach stałych, niezmiennych
KOSZT ALTERNATYWNY – koszt najlepszej utraconej alternatywy
KOSZT EKONOMICZNY – koszt księgowy + koszt alternatywny
Każda gospodarka ma swoją krzywą zdolności produkcyjnej.
25.02.2009
HISTORIA MYŚLI EKONOMICZNEJ
WPROWADZENIE DO TEORII SYSTEMÓW EKONOMICZNYCH
Rozwój teorii ekonomicznej jest związany z rozwojem gospodarki rynkowej.
XV –XVI – okres merkantylizmu – źródłem bogactwa jest gromadzenie nadwyżek. W wymianie międzynarodowej (eksport>import) – pierwsze zręby protekcji państwa.
XVII – fizjokratyzm – t. ekonomiczne, która szuka bogactwa narodów w produkcji rolnej, pracy na roli (dotycz Francji, która była krajem rolniczym). Zostało to ujęte w tablicy Que…jakiegoś tam :P
XVIII – industrializacja – w Wlk. Brytania, czynniki podażowe ograniczyły tą industrializację bariery podażowe (brak rąk do pracy), bariery popytowe, bariery krótkookresowe, bariery długookresowe.
W XVIII wieku zaczyna się rozwijać gospodarka rynkowa.
W 1776 r. „O źródle i naturze bogactwa narodów” A. Smith. –Smith to przedstawiciel liberalizmu, z którego narodziła się ekonomia. Liberalizm odpowiada na problemy podażowe. L. w gospodarce to możliwość podejmowania nielimitowanych działalności gospodarczej, prowadzenie działalności i rezygnowania z niej.
Homo fabr - człowiek producent
W średniowieczu działalność była limitowana (cła). A. Smith stworzył teorię człowieka egoisty, klasyczna teoria ekonomii angielskiej.
Sytuacja gry o sumie niezerowej – jeżeli co wytwarzam, to ktoś inny też na tym zyskuje.
Indywidualizm metodologiczny – jest to obraz człowieka dominujący we współczesnej gospodarce. Istnieje również nurt marksistowski.
Ekonomia klasyczna ang. :
· elementy podażowe – bariery podażowe zgodne z prawem Saya: podaż sama stwarza sobie popyt (w długim okresie czasu)
· gospodarka jest z natury równowagą (teorie klasyczne to teorie równowagi)
· leseferyzm – to doktryna nie ingerencji państwa, państwo ma pełnić rolę nocnego stróża (dzięki własności prywatnej istnieje gospodarka rynkowa)
· ochrona własności, ochrona kontraktów, istnienie instytucji ochronnych i tym ma zajmować się efektywne państwo, które ma tworzyć pełną infrastrukturę (społeczną, materialną – drogi, ochrona granic, instytucjonalne – związki z ochroną granic, prawo)
Tomasz Malthus – teoretyk ekonomii
W XVIII powstaje teoria ekonomii
W 1825 dochodzie do pierwszego kryzysu w Anglii:
1929 – 1933 kryzys będący rynkiem spekulacji:
· PKB spada o 30%
· bezrobocie prawie 30%
· spadek produkcji 30%
· w USA nie istniała wówczas s. emerytalny, zasiłki dla bezrobotnych
· w tym czasie istnieje alternatywa rosyjska, gdzie nie ma bezrobocia.
· kryzys ten stanowi zagrożenie dla gospodarki rynkowej oraz systemu demokratycznego.
· F. D Roosvelt wprowadza New Deal, pakiet ustaw 1929-1933
J. M. Keynes: interwencjonizm państwowy
W 1936, „Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza” - jest to teoria krótkookresowa, nierównowagi ekonomicznej w gosp. rynkowej. Gospodarka z natury generuje nierównowagę pomiędzy popytem a podażą. W krótkim okresie czasu popyt jest mniejszy niż podaż, co wywołane jest oszczędności. Popyt stwarza sobie podaż – prawidłowość Keynesa.
Keynes nie był zwolennikiem etatyzmu. Czynnik, który ma powrócić równowagę w gospodarce znajduje się poza rynkiem – inwestycje autonomiczne względem rynku
Keynesizm jest teorią makroekonomiczną, Keynes był zwolennikiem polityki fiskalnej
W 1939 gospodarki ponownie weszły w stan recesji: wojna powoduje wzrost popytu, gospodarka wojenna.
Po II wojnie światowej gospodarka zaczęła się odbudowywać.
Lata 60. XX w. popularność keynesizmu.
lata 70. – pojawienie się inflacji, trwały inflacji
lata 60 i 70 w USA – inflacja wynosiła 20%
W czasie kryzysu istnieje inflacja i recesja – stagflacja
Nastąpiło odrodzenie się liberalizmu.
Zmiany instytucjonalne -> wzrost roli w państwie związków zawodowych. USA – polityka R. Regana – polityka podaży – pobudzenia zatrudnienia, ograniczenia roli związków zawodowych.
M. Thatcher – polityka konserwatywna, zw. z ekonomią podaży.
Od tej pory zaczynają dominującą rolę odgrywać tendencje liberalne, ale nie można odbierać znaczenia roli państwa, funkcją społecznym.
W krytyce zaczynają się pojawiać tendencje do zamykania się gospodarki.
Teorie ekonomiczne:
è monetaryzm – M. Friedmann
è szkoła liberalna – Austria
è t. racjonalnych oczekiwań
è keynesizm, protekcjonizm
è instytucjonalizm – koncepcja zw. z liberalizmem, dyscyplina interdyscyplinarna. Kluczowe SA instytucje.
SYTEMY EKONOMICZNE
Traniparency International zajmuje się sporządzaniem indeksów percepcji korupcji na podstawie tego jak ludzie postrzegają korupcję. Na 180 krajów Polska zajmuje 58 miejsce.
SYSTEM SPOŁECZNY:
1. Podsystem ekonomiczny. Nastawiony na zaspokojenie potrzeb ekonomicznych. Składa się z przedsiębiorstw o gosp. domowych.
2. podsystem polityczny – zw. z uprawianiem władzy
3. podsystem wartości – M. Weberr wysunął twierdzenie, że ujęcie kulturowo – religijne może mieć wpływ na wzrost gospodarki
4. podsystem klasowo –warstwowy
RÓŻNE KLASYFIKACJE SYSTEMÓW EKONOMICZNYCH:
A. wytwarzanie PKB - wszystkie kraje łącznie wytwarzają ok. 60 bilionów $
B. kryterium konkurencji ekonomicznej
C. k. wolności ekonomicznej
D. k. dobrobytu społ. –ekonomicznego
E. k. określające wejście do strefy euro
F. k. nierówności społecznych
KONKURENCYJNOŚĆ EKONOMICZNA – jest to zdolność danego kraju do długookresowego zyskowego wzrostu dokonującego się w warunkach gospodarki otwartej, którego efektem jest wytworzenie się takiej struktury ekonomicznej, która jest zgodna ze strukturą światowego popytu.
11.03.2009
SYSTEMY EKONOMICZNE
Korupcja:
· koszty transakcyjne
· wpływa na strukturę inwestycji
· k. zawyża koszty inwestycji
· ma wpływ na podatki – strukturę wydatkowania podatków
· inwestycje zagraniczne – tam, gdzie mamy dużą k. inwestorze zagraniczni nie chcą inwestować.
Kryteria otwartości systemu ekonomicznego:
· kraje zamknięte za wszelkie wymiany międzynarodowe – nie ma takich państw obecnie. Z czego wynika?
è czynników politycznych (np. Kuba)
è z wojen (gospodarka zamyka się)
è brak czynników produkcji w danym kraju
è wynika z rynku wewnętrznego (Rosja, Ciny, USA – mają duże rynki wewnętrzne)
Fale globalizacyjne:
1. XIII – XIV – kolonializm
2. XIX – szybki postęp techniczny, rozwój żeglugi, powstał telegraf, odkrycia techniczne i ekonomiczne
3. okres współczesnej globalizacji 0 jest to proces światowego rynku towar i kapitału oraz kształtowanie się nowe...
vesper_fischer