Szakłak pospolity
148a] Szakłak pospolity – Rhamnus catharticae
Inne nazwy: jeleni róg, szakłak leśny.
Surowcem leczniczym są dojrzałe owoce.
Skład chemiczny: substancję działającą stanowi zespół antrazwiązków, występują ponadto barwniki flawonoidowe, antocyjany, sole mineralne, pektyny, cukry.
Działanie: owoce wykazują dość łagodne działanie przeczyszczające, żółciopędne i moczopędne.
Zastosowanie: upośledzone trawienie spowodowane różnymi czynnikami z objawami zaparcia i
wzdęciami.
Surowiec stosuje się często [sam lub w mieszankach ziołowych o podobnym działaniu] jako środek wspomagający w leczeniu otyłości, niektórych schorzeń skórnych [np trądzik młodzieńczy], w
zaburzeniach czynności wydzielania żółci itp.
Może być wykorzystywany jako środek łagodnie przeczyszczający w zaparciach spowodowanych długotrwałym unieruchomieniem w łóżku, nawet po zabiegach operacyjnych.
Uwaga: Nie powinien być stosowany w stanach zapalnych jelit lub przy objawach wskazujących na podrażnienie wyrostka robaczkowego.
Czasem spotykana jest nadwrażliwość na szakłak, objawiająca się nudnościami, wymiotami i bólami brzucha. Ta nadwrażliwość dotyczyć może wszystkich
surowców, które zawierają antrazwiązki.
Uwaga: Szakłak nie jest dla kobiet karmiących piersią, gdyż składniki rośliny
przechodzą do pokarmu [zwłaszcza produkty w większej ilości].
Wyciąg: 2 łyżeczki surowca zalać 1 szkl przegotowanej wystudzonej wody i pozostawić
na 8 godz, następnie przecedzić i podawać 1/2 szkl jednorazowo. Taki wyciąg przygotowany na zimno jest skuteczniejszy w działaniu od sporządzanych na gorąco.
148b] Szakłak pospolity
Owoce i kora wykazują działanie podobne do kruszyny.
Działają przeczyszczająco, moczopędnie, pobudzająco na przemianę materii, poprawiają trawienie.
Stosuje się je w chorobach przewodu pokarmowego, przy nawykowych zaparciach,
wzdęciach, złym trawieniu, w chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego oraz zaburzeniach przemiany materii.
148c] Szakłak Roślina trująca
Zawiera podobne składniki, jak kruszyna pospolita, ale w mniejszej ilości, jest też słabiej od niej trujący.
Jednorazowa dawka 30 suszonych owoców (dla dorosłego człowieka) jest bezpieczna – wywołuje tylko biegunkę.
Surowiec zielarski: owoce i kora (Cortex Rhamnus catharticae) zawierają glikozydy antrachinowe (m. in. frangulinę), flawonoidy, garbniki, saponiny.
Działanie: przeczyszczające i pobudzające perystaltykę jelit.
Odwary z owoców lub suszone owoce stosowane są przy przewlekłych zaparciach.
Preparaty z szakłaku ze względu na uboczne działanie (powoduje przekrwienie miednicy małej), nie mogą być stosowane po operacji, przy hemoroidach, w stanach zapalnych narządów jamy brzusznej,
a także przez kobiety w ciąży i podczas miesiączki.
Spożyte przez karmiącą matkę przechodzą do mleka działając przeczyszczająco na niemowlę.
W Starożytności odwarami z kory farbowano len na żółty i czarny kolor, a owocami wełnę na brunatno i
szaro.
martunia.n