Ergonomia08.pdf

ERGONOMIA I BiHP

System sensoryczny człowieka

Systemy sensoryczne człowieka, których efektami są np.: wrażenia , uczucia ,

świadomość , nie odzwierciedlają dokładnie świata fizycznego, lecz reagują

jedynie na te aspekty środowiska, które są ważne dla naszego przeżycia.

Cechami wspólnymi procesu percepcyjnego wszystkich systemów

sensorycznych są:

• wykrycie (recepcja) bodźca przez komórki zmysłowe lub nerwowe;

• charakterystycznego dla danego, jednego lub kilku narządów;

• przetworzenie energii bodźca w tzw. potencjał błonowy komórki zmysłowej;

• przekształcenie potencjału receptorowego w potencjał czynnościowy;

• przesyłanie tak przekształconej informacji poprzez aksony do centralnego

(ośrodkowego) systemu nerwowego;

• hierarchiczna organizacja przesyłu informacji w drogach czuciowych

(pomiędzy receptorem, a korą asocjacyjną), o coraz większym stopniu

złożoności;

• synteza odbioru w jednolite wrażenie zmysłowe, które ma miejsce na

najwyższym piętrze systemu nerwowego, w tzw. świadomym odczuciu;

• możliwe są dwa rodzaje przesyłu informacji: jednokierunkowo i zwrotnie;

• ilość ośrodków pośredniczących w drodze czuciowej może być różna.

Powyższe procesy mogą być realizowane przez:

• jedną i tę samą komórkę (np. zmysł węchu);

• przez różne komórki i ich połączenia synaptyczne.

Wartość amplitudy potencjału receptorowego zależy od:

• energii przekazywanego bodźca która realizowana jest przez częstość

potencjału czynnościowego;

• wartości progowej pobudliwości;

• sprzężenia zwrotnego na drodze przekazu informacji, którego efektem jest

regulacja progu pobudliwości komórek zmysłowych;

• reakcji jedynie na zmienną wartość bodźca (wartości stałe nie są odbierane);

• paralelność zjawisk (przekaz równoczesny kilku rodzajów informacji np.:

kształtu, barwy, prędkości ruchu itp.);

• zdolność adaptacji (w początkowej fazie bardzo silna reakcja, która z

upływem czasu maleje, prowadząc do częściowego zaniku percepcji);

• rodzaju bodźca - monotonne, powtarzające się bodźce, nie mające znaczenia

dla organizmu ulegają zanikowi w świadomej percepcji (tzw. habituacja).

Narząd, tkanka

Umiejscowienie receptorów

Cecha bodźca na którą reaguje receptor

Oko

siatkówka

spostrzeganie: obrazu, jego ruchu, położenia,

barw i wszelkich niejednorodności

Ucho

wewnętrzne:

- narząd Cortiego

- przewody półkoliste

analiza dźwięku

przyspieszenie, ruchy obrotowe głowy, statyczne

położenie ciała względem siły ciężkości

Nos

nabłonek węchowy

rozróżnianie zapachów

Język

kubki smakowe

rozróżnianie smaków

Skóra

naskórek, skóra właściwa,

tkanka podskórna

dotyk, ucisk, ból, czucie temperatury, drgania

Mięśnie

wrzeciona

położenie i ruchy części ciała

Typy i lokalizacja receptorów człowieka oraz rodzaj czynnika na który reaguje.

Analizator

Czynnik

pobudzający

Próg

pobudzenia

Zdolność prze-

pustowa [bit/s]

Rozpiętość

Zdolność

rozdzielcza

wzrokowy

stały bodziec

kwant fali e-m

4x10 -9 Lx

20 ÷ 70

10 9

1% wartości

wyjściowej

słuchowy

drgania

powietrza

2x10 -5 W/m 2

0,6 ÷ 8

10 -(12÷14)

0,3 ÷ 0,7 dB

termiczny

energia cieplna

0,2  C

nie znana

1:1450

1  C

równowagi

galaretowata

masa

0,12 m/s 2

nie znana

czucia

drgania

mechaniczne

10 -5 m/s

1:10000

dotyku

3 mg/mm 2

7% wartości

wejściowej

smaku

sól kuchenna

2,71 mmo/l

20% wartości

wejściowej

węchu

stężenie mer-

katenu metylu

4x10 -8 mg/l

4000

zapachów

16÷50% kon-

centracji wyj.

kinestatyczna

energia

mechaniczna

9÷25% wart.

wyjściowej

Ogólna charakterystyka zmysłów człowieka

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: