{68}{139}Jesieni� 1941 roku {143}{189}hitlerowcy wkraczali w kilkumiesi�czny okres, {193}{239}kluczowy w planowaniu tego, {243}{314}co okre�lili jako �ostateczne rozwi�zanie�: {318}{389}eksterminacji �yd�w. {393}{439}Tutaj, w obozie koncentracyjnym Auschwitz {443}{514}w po�udniowo-zachodniej Polsce, {518}{564}komendant Rudolf H�ss zmaga� si� z zadaniem {568}{639}zorganizowania masowego mordu|na niewinnych cywilach, {643}{689}w tym - po raz pierwszy - {693}{774}na kobietach i dzieciach. {918}{964}W takich jak ten budynkach w Auschwitz {968}{1039}H�ss i jego ekipa u�ywali w�asnej inicjatywy, {1043}{1138}by opracowa� nowe sposoby zabijania. {1193}{1239}Mog�em zobaczy� wszystko dok�adnie, {1243}{1325}widzia�em to jak na d�oni. {1343}{1389}Esesman wlaz� na p�aski dach budynku, {1393}{1439}za�o�y� mask�, {1443}{1489}otworzy� klap� {1493}{1569}i wsypa� tam proszek. {1643}{1689}Oto opowie�� o tym, {1693}{1788}jak jesieni� 1941 i wiosn� 1942 roku {1793}{1839}nazi�ci wkroczyli na zupe�nie nowe obszary {1843}{1927}w historii masowych mord�w, {1968}{2014}Przez po��czenie rozkaz�w z samej g�ry {2018}{2064}i inicjatyw z do�u {2068}{2139}wprawili w ruch polityk� zag�ady, {2143}{2262}kt�ra w ko�cu dotkn�a|niemal ka�dego narodu w Europie. {2568}{2664}AUSCHWITZ|Nazi�ci i �Ostateczne Rozwi�zanie� {2668}{2756}Odcinek 2|ROZKAZY I INICJATYWY {2893}{2964}W pa�dzierniku 1941 r. w obozie Auschwitz {2968}{3069}wprowadzano w �ycie radykaln� inicjatyw�. {3093}{3164}Nowo mianowany szef zarz�du budowlanego,|Karl Bischoff {3168}{3214}i architekt SS Fritz Ertl {3218}{3289}opracowywali plany zupe�nie nowego obozu. {3293}{3339}Mia� si� on znajdowa� mniej wi�cej 1,5 mili {3343}{3414}na p�nocny zach�d od istniej�cego obozu, {3418}{3526}w miejscu wsi,|kt�r� Niemcy nazywali Birkenau. {3693}{3764}Nowy ob�z mia� by� zbli�ony wielko�ci�|do ma�ego miasta, {3768}{3862}a mia� pomie�ci� 100 tysi�cy ludzi. {3893}{3939}Wed�ug bada� prowadzonych w latach 90., {3943}{4014}kt�re odwo�ywa�y si�|do oryginalnych niemieckich plan�w, {4018}{4064}ju� na etapie projektu by�o jasne, {4068}{4114}�e ob�z jest budowany tak, {4118}{4226}by wi�niowie �yli w przera�aj�cych warunkach. {4243}{4367}Nazi�ci wpisali w ten ob�z cierpienie|ju� na etapie plan�w. {4443}{4514}W obozach koncentracyjnych na terenie Niemiec {4518}{4589}na takiej przestrzeni|musia�o si� pomie�ci� 3 wi�ni�w. {4593}{4664}Oryginalny plan przewidywa�,|�e w nowym obozie Auschwitz {4668}{4739}zostanie w ten spos�b st�oczonych|9 wi�ni�w - {4743}{4822}po 550 w ka�dym baraku. {4843}{4889}Brak by�o bie��cej wody, {4893}{4939}brak by�o pod�ogi, {4943}{5014}a st�oczenie tylu ludzi w ka�dym baraku {5018}{5134}czyni�o to miejsce|doskona�� wyl�garni� dla epidemii. {5268}{5339}Ale kiedy dokonano ko�cowych oblicze�, {5343}{5414}sta�o si� jasne, �e nawet tak �cis�e|zape�nienie obozu wi�niami {5418}{5524}b�dzie dla potrzeb nazist�w niewystarczaj�ce. {5893}{5939}Tak Bischoff zdecydowa� si� {5943}{5989}wcisn�� wi�ksz� liczb� wi�ni�w|do ka�dego baraku. {5993}{6039}Dokumenty ujawniaj�, {6043}{6114}�e wprowadzi� r�cznie poprawk�: {6118}{6189}Liczba 550 dla ka�dego baraku|zosta�a skre�lona, {6193}{6264}a w jej miejsce wpisano: 744. {6268}{6314}SS projektowa�o baraki nie tyle po to,|by trzyma� w nich ludzi, {6318}{6403}co po to, by ich wyniszcza�. {6543}{6589}Co ciekawe,|przeznaczeniem projektowanego obozu {6593}{6664}by�o pocz�tkowo przetrzymywanie nie �yd�w, {6668}{6714}lecz ludzi takich jak ci: {6718}{6803}sowieckich je�c�w wojennych. {6843}{6933}Nazi�ci uwa�ali ich za podludzi. {7018}{7064}W czasie wojny w niemieckiej niewoli {7068}{7139}zmar�y 3 miliony z nich; {7143}{7248}od g�odu, chor�b i nieludzkiego traktowania. {7493}{7564}Jesieni� 1941 roku {7568}{7614}10 tysi�cy nowo przyby�ych|radzieckich je�c�w wojennych {7618}{7664}zacz�o budow� nowego obozu - {7668}{7742}Auschwitz-Birkenau. {7793}{7839}To by�o w pa�dzierniku, {7843}{7889}pada� ju� �nieg, {7893}{7964}pami�tam, �e pada� �nieg. {7968}{8014}Wy�adowano ich na rampie dworca towarowego. {8018}{8088}Byli wyczerpani, {8093}{8187}z trudno�ci� si� w og�le poruszali. {8243}{8289}Jest trudno sobie wyobrazi� cz�owieka, {8293}{8403}w �achmanach, brudnego, chorego, wyg�odzonego... {8418}{8517}To by�a karykatura cz�owieka po prostu. {8543}{8614}Spo�r�d tych 10 tysi�cy|sowieckich je�c�w wojennych {8618}{8689}tylko kilkuset prze�y�o do wiosny. {8693}{8807}Jednym z tych, kt�rzy prze�yli,|by� Pawe� Stienkin: {8893}{8939}Znali�my swoje miejsce: {8943}{8989}gr�b. {8993}{9039}Teraz �yj�, {9043}{9114}a po chwili - ju� po mnie. {9118}{9164}To by�o ci�g�e uczucie, {9168}{9214}mogli zabi� w ka�dej chwili {9218}{9313}i nawet si� nie wiedzia�o, dlaczego. {9418}{9489}Spos�b, w jaki Niemcy - i SS, i kapowie - {9493}{9564}dr�czyli tych je�c�w... {9568}{9639}Nawet nas nigdy nie bili tak mocno. {9643}{9714}Nie wiem dlaczego, {9718}{9789}ale je�li kapo nie zabi�|7 czy 10 ludzi w ci�gu dnia, {9793}{9839}to nie m�g� potem zasn�� - {9843}{9928}my to tak interpretowali�my. {10118}{10189}Ludzie umierali od g�odu, {10193}{10264}od chor�b i bicia. {10268}{10360}K�adziesz si� spa� i jeste� �ywy - {10393}{10474}a rano ju� jeste� martwy. {10618}{10704}�mier�... �mier�... �mier�... {10718}{10764}�mier� w nocy, �mier� rano, {10768}{10839}�mier� po po�udniu... {10843}{10928}�mier�. �yli�my ze �mierci�. {10968}{11052}Jak si� cz�owiek mo�e czu�? {11193}{11239}Cz�owiek odpowiedzialny za te cierpienia - {11243}{11289}komendant Auschwitz, Rudolf H�ss - {11293}{11364}odbywa� rutynowe spotkania o 9. rano,|w ka�dy wtorek i pi�tek, {11368}{11414}by omawia� dzia�alno�� obozu {11418}{11504}ze starszymi rang� oficerami. {11818}{11889}Z bada� nad hitlerowskimi dokumentami,|odkrytymi niedawno w Moskwie, {11893}{11939}wynika jasno, �e powolne post�py w budowie {11943}{11989}obozu jenieckiego w Birkenau {11993}{12096}by�y dla dow�dztwa SS sporym zmartwieniem. {12318}{12364}W tym czasie, jesieni� 1941 roku, {12368}{12414}ob�z Auschwitz prawie nie bra� udzia�u {12418}{12518}w hitlerowskich akcjach przeciwko �ydom. {12593}{12639}To gdzie indziej nazi�ci pomogli zainicjowa� {12643}{12689}masow� zbrodni� na �ydach. {12693}{12739}Tak jak w Hamburgu - {12743}{12839}jednym z g��wnych niemieckich port�w. {13068}{13139}Lokalni przyw�dcy partii nazistowskiej {13143}{13189}mieli zamiar wykorzysta�|bombardowanie miasta przez RAF {13193}{13303}jako pretekst do nasilenia|represji wobec �yd�w. {13593}{13639}Bombardowania we wrze�niu 1941 roku {13643}{13739}pozostawi�y setki mieszka�c�w|bez dachu nad g�ow�. {13743}{13814}Ale Karl Kaufmann,|Gauleiter i Regionalny Gubernator Hamburga, {13818}{13914}dostrzeg� w tych wydarzeniach okazj�,|by wykaza� sie w�asn� inicjatyw�. {13918}{14017}Podyktowa� wi�c list do Adolfa Hitlera: {14093}{14164}�... Dlatego prosz� o zezwolenie {14168}{14264}na ewakuacj� hamburskich �yd�w na wsch�d. {14268}{14337}Umo�liwi�oby to {14393}{14489}przydzielenie nowych dom�w|przynajmniej niekt�rym obywatelom, {14493}{14564}poszkodowanym w wyniku bombardowa�. {14568}{14639}Pro�by i sugestie takie jak ta|natrafi�y na podatny grunt {14643}{14750}w postaci uprzedze�|i pragnie� samego Hitlera. {14793}{14864}Od lat chcia� on usuni�cia �yd�w. {14868}{14914}Tak jak wielu polityk�w|nacjonalistycznej prawicy, {14918}{14964}wierzy� w urojenie, �e to �ydzi {14968}{15039}doprowadzili Niemcy do kl�ski|w I wojnie �wiatowej. {15043}{15089}Oraz w to, �e istnieje|mi�dzynarodowy spisek �ydowski, {15093}{15164}skierowany przeciw Niemcom. {15168}{15239}Odk�d nazi�ci obj�li w�adz�, {15243}{15314}osoba Hitlera gwarantowa�a,|�e na niemieckich �yd�w spadn� represje. {15318}{15364}Szybko stali si� oni koz�ami ofiarnymi, {15368}{15472}t�umacz�cymi wszystkie niemieckie bol�czki. {15543}{15614}Jesieni� 1941 roku {15618}{15689}Hitler uczyni� zado�� pro�bom Kaufmanna|i innych wa�niejszych nazist�w, {15693}{15739}by niemieccy �ydzi zostali deportowani. {15743}{15814}Pod koniec pa�dziernika {15818}{15914}do �yd�w w Hamburgu dotar�y wie�ci,|kt�re ich przerazi�y. {15918}{15964}Dostali�my list polecony, {15968}{16039}w kt�rym nakazywano nam za 24 godziny {16043}{16089}stawi� si� w budynku|w pobli�u dworca kolejowego, {16093}{16139}z jedn� walizk�. {16143}{16189}Mieli�my by� przesiedleni na wsch�d. {16193}{16268}Tylko tyle napisano. {16418}{16514}W scenach, kt�re ostatecznie|mia�y si� powtarza� w ca�ych Niemczech, {16518}{16564}niemieccy �ydzi pakowali sw�j dobytek {16568}{16614}i przygotowywali si� do wyjazdu - {16618}{16729}to wszystko na oczach|ich nie�ydowskich s�siad�w. {16743}{16789}To by� brzydki �wiat,|a my odwracali�my oczy. {16793}{16863}To nas z�o�ci�o, {16868}{16939}ale jeszcze bardziej - przera�a�o. {16943}{16989}Chcieli�my zawr�ci�, {16993}{17083}ale wiedzieli�my, �e nie mo�emy. {17143}{17189}Z samego rana wsadzono nas do poci�g�w, {17193}{17264}takich normalnych poci�g�w, {17268}{17362}tyle �e by�y zamkni�te od zewn�trz. {17368}{17439}To by�a podr� donik�d. {17443}{17542}Nie wiedzieli�my, czego si� spodziewa�. {17643}{17714}�adnego z tych niemieckich �yd�w {17718}{17822}nie wys�ano z Hamburga prosto do Auschwitz. {17843}{17889}Pierwszym celem ich podr�y {17893}{17979}by�o getto w �odzi, w Polsce. {18068}{18114}Nazi�ci tworzyli getta w ca�ej Polsce, {18118}{18209}by uwi�zi� w nich polskich �yd�w. {18243}{18289}Tych �yd�w nienawidzili jeszcze bardziej {18293}{18364}ni� �yd�w z Zachodu. {18368}{18439}Dla nazist�w byli oni|ze s�owia�skiego Wschodu, {18443}{18544}co czyni�o ich podw�jnie niebezpiecznymi. {18643}{18689}To w�a�nie w tak wstrz�saj�cym nowym otoczeniu {18693}{18788}umieszczono teraz hamburskich �yd�w. {18793}{18912}Dotarli oni do �odzi|rankiem 26 pa�dziernika 1941 roku. {18968}{19039}By�o tam 1150 os�b. {19043}{19089}�ydowska policja {19093}{19139}prowadzi�a nas do getta. {19143}{19214}Szli�my dwie godziny piechot�. {19218}{19289}I ...
poinker