Lekcja historii autorstwa Agnieszki Półgęsek.
Przygotowana do wystawienia przez Błażeja Muchowskiego, Justynę Porożyńską, Agnieszkę Półgęsek, Kasię Reszczyńską, Marcina Sarnowskiego i Natalię Ziemann.
Z oryginału opracował Marcin Sarnowski.
I wstęp
Kasia:
Styl romański to styl w architekturze i nierozerwalnie z nią związanymi: rzeźbą i malarstwem.
Marcin:
Panował on niepodzielnie pomiędzy X a XII wiekiem w Europie.
Gąska:
Dzieła powstałe w tym okresie bardzo dobrze oddają strach, niewiedzę i całkowitą, pełną wiarę w Boga.
Justyna:
Romańskie kościoły budowano na planie krzyża lub prostokąta. Mniejsze budowle były zwykle rotundami.
Natalia:
Przy głównym wejściu stawiano zwykle duże, czworokątne wieże, a prezbiterium było najczęściej półokrągłe. Wnętrze kościoła, na trzy nawy, dzieliły rzędy kolumn. W klasztorach cecha wyróżniającą były krużganki.
Błażej:
Świeckie budowle romańskie, a zwykle były to zamki, otaczały fosy (wewnętrzne i zewnętrzne) oraz mury obronne. Z architekturą kościelną łączyły je: małe, wąskie okna, co powodowało, że w środku panował półmrok; grube kamienne mury i funkcja- najczęściej zarówno kościoły, jak i budowle świeckie, miały dodatkowe zadania obronne. Dominowały sklepienia kolebkowe i krzyżowo- żebrowe.
Zdobienia wnętrz były wyjątkowo skromne lub nie było ich wcale. Rzeźby, a właściwie płaskorzeźby, pokrywały przede wszystkim kapitele kolumn i portale. Przeważała tematyka biblijna i hagiograficzna. Rzeźbiono nie tylko w kamieniu, ale i w drewnie czy w brązie. Prawo ram mówiące, że postacie mają mieścić się w kwadracie, sprawiało, że przedstawienia były sztuczne, statyczne i nierealistyczne.
Malarstwo i rzeźbę romańską łączy przede wszystkim wspólna tematyka i nierozerwalna łączność z architekturą. Malowidła umieszczano na sklepieniach i fragmentach ścian. Małymi dziełami sztuki były miniatury i iluminacje z ręcznie wykonanych manuskryptów. Pozy były bardziej naturalne i ożywione niż w rzeźbie, ale ograniczona została skala barwna, wykorzystywano kolor żółty, czerwony, zielony, błękitny oraz złoty i srebrny do tła. Przechylone głowy, rozstawione nogi czy powykrzywiane palce miały dawać wrażenie ruchu. Często spotykano mozaiki, szczególnie na posadzkach.
II Scenka
Za górami, za lasami, żyła sobie czwórka starych znajomych z czasów liceum. Zajęci własnymi sprawami nawet nie spostrzegli, że ich życie zmierza ku największej przygodzie. Kasia, wzięta stomatolożka, leczyła właśnie kolejne dziurawe zęby u wnuka pana prezydenta. Justyna, sławna przede wszystkim w Katarze wokalistka, pracowała nad kolejnym singlem. Natalia, piękna, wysmukła, (ciągle) dziewica, czekała na swojego rycerza, który pojechał zdobywać Konstantynopol. Marcin, genialny wynalazca, konstruował właśnie 999 z kolei bombę. Co ich połączyło? Wspólna miłość do historii...
Kasia, Justyna, Natalia:
I pana profesora... Ach...
I przy tych codziennych czynnościach zastał ich sms: Brawo! Wygrałeś! Niesamowita podróż w przeszłość od biura podróży Zielona Gęś! Wystarczy pojawić się dziś wieczorem na miejskiej plaży! No i przybyli... Było prawie jak na Hawajach, a że prawie robi wielką różnicę, zdarzyło się coś, co odmieniło ich życie.
Jaka śliczna buteleczka! Idealna do mojej kolekcji!
Nie dotykaj! A jak wybuchnie?
Trzeba wyczyścić. (pociera butelkę, do klasy wchodzi Błażej)
Znowu ktoś bawi się w Indiana Jonesa.
To powiedziawszy, pstrykną palcami i zabrał ich w przeszłość. Aby tu nie utkwić na zawsze, nasi bohaterowie muszą rozwiązać zadanie. Całe szczęście, że much... znaczy się dżin uwielbiał Milionerów i dał im trzy koła ratunkowe.
No... Szkoda, że teraz w TVN tylko w kółko Taniec z gwiazdami...
Pytanie pierwsze brzmiało: jakiego budulca najwięcej używano w budowlach romańskich?
A to proste! Cement! Mam go u siebie mnóstwo...
Cement to dość nowy ewenement... Wtedy używano przecież kamienia.
O wiele lepiej było już z kolejnym pytaniem: jaki kolor ma banknot o nominale 10 euro, na którym przedstawiono romańską budowlę?
Pewnie, że różowy! To taki słodki kolor...
Tak, dobry dla Barbie! Tu chodzi o czerwony.
Z geografią było troszkę gorzej: Od jakiego miasta wywodzi się nazwa romanizm?
No, jak to było: wszystkie drogi prowadzą do... Meksyku, Hollywoodu, Opola, Sopotu... a już wiem! Rzymu!
Na całe szczęście, wszyscy mieli zegarki (bo byli przyjęci): Jak nazywał się pogląd umieszczający Boga w centrum zainteresowania?
Monoteizm. Albo tak jakoś jak Kopernik...
Teocentryzm.
Przyszła pora na pierwsze koło ratunkowe, zatelefonowano do przyjaciela: na jakiej osi budowano romańskie kościoły?
Do kogo dzwonimy? Proponuje Pająka... On zawsze był kujon... Pająk? Hallo? I co nam powiesz o tej osi? (czekamy aż Pająk coś tam powie)
Mam coś na drugiej linii... jakiś rycerz Czesław (Kasia Maciejczyk) mówi: wschód- zachód.
Teraz było już z górki: Romańska budowla na planie koła?
Scena!
Na szczęście z każdego bagna da się wyjść... Wpisz rotunda.
Ale potem małe schodki: Jedno z najpopularniejszych romańskich sklepień?
Niebieskie! Sklepienie niebieskie!
Ta... Jasne... Różowe w zielone kropki. Chodzi przecież o krzyżowo- żebrowe.
Jak dobrze, że maturę z polskiego zdali na 31%... Popularna w średniowieczu tematyka w sztuce?
Ścieki na ulicach, stosy czarownic, czyli syf i malaria!
Tak jakby św. Aleksy? Sprawdź hagiografię.
Z tym poradzili sobie prawie bez problemów: Przestronna jadalnia zakonna?
Bar! No wiecie: Ibisz, Doda...
Elektroda. Wpisz refektarz. Nie pasuje? No to wpisz w co drugą kratkę...
W końcu byli absolwentami bio- chemu: Ozdobne romańskie ganki zakonne?
Wiem! Kacze, gęsie, kurze no... ten... Krużganki!
Przydatna lektura bajek: Duży kościół otoczony wieńcem kaplic, którego klasyczna forma ukształtowała się w średniowieczu?
To jak ten smok z piorunującym spojrzeniem... prawie tak czarującym jak Oskara... Bazyliszek Bazylika!
Wzięli kolejne koło, pół na pół. Budowle obronne, powstające głównie w X- XII wieku?
Zostało kurniki i warownie. Ja tam w Kórniku byłem i tam tylko gruszki na wierzbie, więc pewnie to drugie...
Przyszedł czas na pytanie do publiczności: Najświętsze miejsce w kościele? Głosujemy aula czy prezbiterium (czekamy aż podniosą ręce)
Prezbiterium, Wiedziałam od razu.
Przydała się też znajomość łaciny, choć nie tej podwórkowej: Funkcja romańskich rzeźb i malowideł?
Powiem krótko, bo tu prości ludzie, a jak nie zrozumieją? Biblia Pauperum.
Zbliżali się ku końcowi: Upiększenia, wyjątkowo skromne w romańskich budowlach?
Najprostsza odpowiedź jest zawsze najtrudniejsza. Zdobienia.
Wszyscy mają swoje kredki... Piękne romańskie posadzki?
To nie tak. Wszyscy mają mambę? Mam i ja. A że m jak miłość to będą to mozaiki.
W końcu koniec. Szczyt osiągnięty. To jak z szczytem bezczelności: zapytać się powodzianina jak mu się powodzi i czy czasem się nie przelewa. Jeden z zakonów rozprzestrzeniających sztukę romańską?
Nie przedłużaj, Benedyktyni!
Jakie hasło?
Krzywa wieża w Pizie.
Ta co ją betonem zalewali, żeby się nie przekrzywiała?
No właśnie! Słyszeliście o betonie? Wylali go!
Potem szukali gwoździa, no wiecie, taki chudy, przybity. Plotkowali o tapecie, która odeszła od ściany, bo przestało się pomiędzy nimi kleić... I tak niespodziewanie przenieśli się z 78 metra, czyli wierzchołka słynnej wieży, najbardziej znanego romańskiego zabytku, z powrotem do XXI wieku.
Choć nie jestem złotą rybką, tylko srebrną muchą(belzebub), to i tak spełnię wasze trzy życzenia.
Żeby w końcu były wakacje!
Żeby to były najlepsze wakacje!
I żeby pan profesor wstawiał w następnym roku same piątki!
Razem ukłon.
Dokument udostępniany na podstawie licencji Creative Commons z warunkiem uznania autorstwa.
Zezwala się na kopiowanie, dystrybucję, wyświetlanie i użytkowanie dzieła i wszelkich jego pochodnych pod warunkiem umieszczenia informacji o twórcy.
Mar220