Diagnoza 2.doc

DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA – ROZDZIAŁ 4

HISTORIA STANDARDÓW:

• 1954 – „Zalecenia techniczne dla testów psychologicznych i technik diagnostycznych” (APA)

·         1955 – „Zalecenia techniczne dla testów osiągnięć” (AERA – American Educational Research Association i NCMUE – National Council on Measurement Used in Education)

• 1966 – “Standardy dla testów I podręczników stosowanych w psychologii i pedagogice (APA, AERA i NCME – National Council on Measurement in Education)
• • Od tej pory kolejne wydania Standardów są powszechnie akceptowane jako podstawa wyznaczania profesjonalnych metod postępowania w domenach takich, jak: tworzenie testu, badanie testem, interpretacja wyników testowych oraz stosowanie testów w specyficznych obszarach.
• Właściwe i konstruktywne stosowanie testów powinno być efektem działań profesjonalnych organizacj, które przez swoje publikacje będą wpływać na praktykę w tym zakresie

ROLA STANDARDÓW:

• Ich celem „jest promowanie uzasadnionego i etycznego stosowania testów oraz dostarczanie podstaw do oceny jakości praktyki badania testami”
• Służą upowszechnianiu wiedzy o tym, jakie kryteria powinny spełniać testy, oraz jakie mogą być konsekwencje ich stosowania
• Przeznaczone są dla osób stosujących testy bądź podejmujących decyzje na podstawie ich wyników
• Ich konstrukcję „(…) oparto na założeniu, że skuteczne testowanie i diagnozowanie wymaga, aby wszyscy uczestnicy tego procesu mieli wiedzę, umiejętności oraz kompetencje odpowiadające ich roli w tym procesie, jak też świadomość czynników – podmiotowych i kontekstowych – mogących wpłynąć na proces testowania”
• Każda sytuacja, w której stosuje się testy, może być źródłem odmiennych pytań, nie da się więc sformułować uniwersalnego zestawu odpowiedzi

Najnowsza wersja Standardów (APA, 2007) obejmuje 264 standardy w trzech kategoriach:

• Tworzenie testu, jego ocena oraz prezentacja wyników,
• Bezstronność testowania,
• Zastosowania testów.

TEST PSYCHOLOGICZNY JAKO NARZĘDZIE POMIAROWE:

• APA: testem jest narzędzie czy procedura służące ocenie; ich istotą zaś – otrzymanie w określonych warunkach próbki zachowania osób badanych i następnie dokonanie ich oceny zgodnie z wystandaryzowanymi regułami; diagnoza jest szerszym terminem oznaczającym zazwyczaj proces integrowania informacji pochodzących z różnych źródeł
• Testem psychologicznym jest takie narzędzie pomiaru, które wykazuje wysoką trafność i rzetelność, a także ma opracowane normy
• Trafność:
• • Pierwotnie – dokładność, z jaką test realizuje założone cele, stała właściwość wyników testowych
  • Messick: trafność to zintegrowany proces oceny stopnia, w jakim dowody empiryczne i rozważania natury teoretycznej potwierdzają adekwatność i poprawność interpretacji oraz programów działania wyprowadzonych na podstawie wyników testowych czy innych narzędzi pomiaru
  • Standardy: trafność odnosi się do stopnia, w jakim dane empiryczne oraz teoria uzasadniają interpretację wyników testowych w zakładanym kierunku; proces walidacji obejmuje ciągłe zbieranie danych w celu dostarczenia mocnych podstaw naukowych proponowanej interpretacji wyników testowych, procesowi temu podlega zatem kierunek interpretacji wyników testowych, a nie test jako taki, trafność jest pewnym wnioskiem, a nie pomiarem
  • Jeżeli sposób stosowania testu różni się od zalecanego przez jego autora, to na osobie wykorzystującej test spoczywa szczególna odpowiedzialność za uzasadnienie trafności określonego zastoowania, musi ona określić też, czy przedstawione w podręczniku testowym materiały i dane wystarczająco uzasadniają zastosowanie testu w określonym celu.
• Rzetelność i standardowy błąd pomiaru
• • Rzetelność to inaczej błąd pomiaru, wielkość błędu, jaki popełnia psycholog, interpretując wyniki danego testu
  • Standardy: błąd pomiaru zmniejsza użyteczność pomiarów, ogranicza zakres, w jakim otrzymane wyniki można uogólniać i wychodzić poza specyficzny sposób zastosowania procedury pomiarowej, ogranicza więc również poziom ufności związany z każdym pojedynczym wynikiem
  • Podstawowe dane nt. rzetelności to określenie głównych źródeł błędów oraz przedstawienie zakresu, w jakim dane te można uogólniać na inne formy testu, inne osoby oceniające, inne procedury, czy inne znaczące wymiary
  • Ważna jest umiejętność zbudowania przedziału ufności dla wyniku prawdziwego badanej osoby; zaleca się podawanie wyniku nie w postaci pojedynczej liczby, lecz jako pasma wyników, w którym, z określonym prawdopodobieństwem, mieści się prawdziwy wynik osoby badanej
• Normalizacja i korzystanie z norm
• • Wynik otrzymany w teście psychologicznym nie ma żadnego znaczenia tak długo, jak długo nie można go odnieść do precyzyjnego i jednolitego układu odniesienia -> podstawią interpretacji wyników testów psychologicznych zawsze jest jakiś układ odniesienia
  • Podstawą formułowania wniosków o właściwościach psychologicznych osób badanych jest ocena tego, jak ta osoba wypada na tle innych, wybór grupy odniesienia ma kluczowe znaczenie dla wniosków końcowych, jakie zostaną wyprowadzone
  • Ważne jest, by normy były oparte na próbie odpowiedniej wielkości, która jest reprezentatywna, adekwatna i właściwa; wraz z upływem czasu adekwatność norm opartych na danej próbie może się  zmniejszać!
  • Normy testowe mają charakter względny – zależą od tego, kto tworzy grupę odniesienia\
  • Brak właściwych norm dyskwalifikuje metodę jako test psychologiczny
• Adaptacja
• • Adaptacja to proces przystosowania wersji pierwotnej do specyfiki kultury lokalnej i nie sprowadza się tylko do właściwego przetłumaczenia oryginału (zróżnicowanie językowe jest niemal zawsze powiązane z towarzyszącymi mu różnicami kulturowymi, które powinny być uwzględnione przy badaniu osób, których głównym językiem jest język inny niż użyty w teście)
  • Oznacza konieczność wprowadzenia specjalnych procedur zapewniających uzyskanie równoważności narzędzia oryginalnego i adaptowanego, oprócz odpowiedniego tłumaczenia należy wykazać, że metoda adaptowana mierzy ten sam konstrukt, co metoda wyjściowa
  • O jakości adaptacji decyduje odtworzenie koncepcyjnych podstaw metody przyswajanej danej kulturze
  • Wpływ czasu na trafność treściową – konieczne jest sprawdzanie, czy zadania mają dla odnośnej populacji ciągle ten sam sens co wcześniej
  • Adaptacja testu nie zachowuje wyjściowych parametrów psychometrycznych testu, dotyczy to zarówno porządku trudności poszczególnych pozycji, jak i trafności oraz rzetelności testu; bez danych empirycznych potwierdzających trafność i rzetelność planowanego zastosowania testu wykorzystywanie go staje się bardzo ryzykowne.
• Bezstronne stosowanie testu
• • Problem stronniczości testu dotyczy zasadniczo kwestii trafności wniosków wyciąganych na podstawie wyników testowych
  • Badanie za pomocą testu wymaga współpracy z osobą badaną, a jej brak będący wynikiem niezrozumienia sytuacji, w jakiej realizowany jest pomiar psychologiczny znacząco może wpłynąć na wynik testu, nie odzwierciedlając, w ogóle lub jedynie w niewielkim stopniu, poziomu zmiennej, która w intencji twórcy testu miała być mierzona
  • Ocena testu nie może ograniczać się jedynie do kwestii technicznych, musi dotyczyć również konsekwencji społecznych, szczególnie wtedy, gdy wyniki testowania mogą prowadzić do wykluczenia określonych grup społecznych.