brannon.rtf

Psychologia rodzaju 

R.6 Kształtowanie się rodzaju – podejście psychoanalityczne

Freud – męska osobowość kształtuje się inaczej niż kobieca.

Froudowska teoria osobowości – zakłada istnienie nieświadomości – obszaru umysłu, który funkcjonuje bez wiedzy człowieka. Popęd życia (seksualność) i śmierci (agresja) mają dostarczyć dynamicznej energii do rozwoju i funkcjonowania osobowości. popędy te są motorem myślenia i działania. popęd jest zdeterminowany biologicznie.

Proces rozwoju osobowości składa się  z kolejnych faz psychoseksualnych. Proces ten rozpoczyna się od momentu narodzin i trwa do okresu dojrzałości. Nazwy faz pochodzą od części ciała, które w danym okresie umożliwiają zaspokojenie seksualne. Pierwsze fazy mają największe znaczenie dla rozwoju osobowości.

Fazy:

              oralna – podczas, której dzieci doświadczają zaspokojenia seksualnego wkładając różne rzeczy do ust.

              analna – dziecko doznaje przyjemności podczas wypróżniania się. Główne źródło frustracji w tym okresie jest trening czystości, a powstałe tu problemy przejawiają się u osób dorosłych troską o schludność, uporem i niechęcią do oddawania posiadanych przedmiotów.

              falliczna – początek przypada w 3-4 roku życia. pierwsza faza, w której rozwój chłopców i dziewczynek przebiega inaczej. sfera zaspokojenia seksualnego przesuwa sie z okolic odbytu na narządy płciowe. Dziecko zaczyna interesować się swoimi genitaliami i czerpie przyjemność z masturbacji. Zakazy rodziców czy uniemożliwianie tej czynności jest jednym ze źródeł frustracji.

Uważał, że zainteresowanie genitaliami prowadzi do pojawienia się pociągu seksualnego do rodzica płci przeciwnej i narastającego pragnienia współżycia z nim. Proces pochodzi na poziomie nieświadomości dziecka, a efektem jest kompleks Edypa. Według Freuda każdy chłopiec odczuwa zazdrość, nienawiść i agresję wobec własnego ojca, a także pociąg seksualny do matki. Stosunki rodzinne wywołują u chłopca chęć rywalizacji o względy matki i wrażenie narastającej wrogości ze strony ojca.  Chłopiec koncentruje się na swoich narządach płciowych i jest dumny z penisa. Zauważa różnice anatomiczne między płciami i uświadamia sobie, że nie wszyscy mają penisa. Zdanie sobie sprawy, że dziewczynki nie mają członka powoduje u chłopca wstrząs, wzburzenie i przerażenie, gdyż dochodzi do wniosku, że penis można usunąć. Zaczyna odczuwać lęk, że za swą wrogość do ojca i pociągiem do matki zostanie go pozbawiony – kompleks kastracji, czyli przekonanie o czekającej karze, którą będzie usunięcie genitaliów. Chłopiec uznaje, że taka kara spotkała dziewczynki i uznaje je jako istoty okaleczone i niepełnosprawne. uczucie lęku i wrogości oraz pragnienia seksualne są bardzo silne i wywołują zamęt w duszy chłopca. Żeby rozwiązać te kompleksy chłopiec musi zakończyć rywalizację z ojcem i zaprzeczyć pragnieniom seksualnym wobec matki. Oba cele można osiągnąć prze identyfikacje z ojcem.

Funkcje procesu identyfikacji:

              chłopiec przestaje obawiać się kastracji, gdyż zrezygnował z rywalizacji seksualnej.

              przestaje odczuwać wrogość wobec ojca – upodabnia się do niego, a nie z nim walczy.

              nie pożąda swojej matki, natomiast doświadcza pewnego zaspokojenia seksualnego dzięki identyfikacji z ojcem, który z nią współżyje.

Identyfikacja z ojcem kształtuje tożsamość płciową, której elementem jest pociąg do kobiety. Pozwala więc pozbyć się kompleksu Edypa i ukształtować męską tożsamość.

U dziewczynek kompleks Edypa przebiega inaczej. Dziewczynki również dostrzegają różnice anatomiczne pomiędzy płciami w fazie fallicznej. Freud uważa, że zazdrość o członka jest żeńską formą kompleksu Edypa i że dziewczynki doświadczają poczucie niższości z powodu własnych genitaliów. Odpowiedzialność za brak penisa obciążają własną matkę i zaczyna odczuwać wobec niej wrogość. uczucia miłości kieruje na ojca, pragnie z nim współżyć i mieć dzieci. Dziewczynka musi się wyrzec seksualnego pociągu do ojca i zidentyfikować z matką, ale proces ten nie następuje tak szybko i nie kończy się tak kompletnym rozwiązaniem jak u chłopców.

Kiedy dziecko przezwycięży kompleks Edypa następuje okres latencji, w którym czynności seksualne zostają utajone. Trwa do okresu pokwitania, gdy zmiany fizjologiczne prowadzą do obudzenia uśpionej seksualności i jednostka wchodzi w fazę genitalną – pragnienie miłości genitalnej z osobą o przeciwnej płci. Kobiety muszą przenieść ośrodek seksualności z łechtaczki na pochwę i dlatego trudniej osiągają dojrzałość seksualną. U chłopców penis pozostaje ośrodkiem seksualnym i łatwiej im osiągnąć dojrzałość seksualną.

Rozwój moralności

Dopóki dziecko nie rozwiąże kompleksu Edypa dąży do przyjemności i zaspokojenia czyli daje się prowadzić tej części osobowości, którą Freud nazywa id – jest nieświadome, rządzi się popędem nawet kosztem racjonalności. Ego – w miarę rozwoju uczy się temperować swoje zachowanie i osiągać przyjemność oraz zaspokojenie w taki sposób, który nie jest irracjonalny i nie przynosi mu szkody. Ego jest praktyczne, a nie moralne, więc dzieci posiadające id i ego są pozbawione zmysłu moralnego i sumienia. Dziecko wykształca sumienie dopiero wtedy, gdy formułuje się superego – reprezentujące prawa rządzące społeczeństwem i służy do kontrolowania popędów seksualnych i agresywnych. Powstaje w końcowym etapie rozwiązywania kompleksu Edypa. U chłopców i dziewczynek proces przebiega inaczej i przynosi odmienne skutki. U chłopców identyfikacja z ojcem sprzyja rozwijanie superego, a tym samym moralności. Chłopiec kształtuje sumienie i zmysł moralny, uczy się włączać do swojego zachowania zasady obowiązujące w społeczeństwie. Przezwyciężenie męskiego wariantu kompleksu Edypa następuje szybciej i jest bardziej ostateczne, toteż chłopcy i mężczyźni mają silniejsze superego niż dziewczynki i kobiety. Sk...