Domanski.doc

08.10.2006

WYKLAD I

Metodologia badań społecznych:

·         Dostarcza wiedzy, metod i technik badań, zdobywania informacji

·         Dostarcza narzędzia analizowania zebranych danych

·         Uczy procesu dochodzenia do ustaleń naukowych (jak badać)

Zbieranie danych – obserwacja, focus, analiza źródeł, kwestionariusze, analiza treści, badania surveyowe

CATI – Komputer Assistant Telephone Interwiew

Proces badawczy

1.       konceptualizacja – okreslenie celu badania

2.       pomiar – operacjonalizacja - przelozenie z pojec na wskaźniki - jak poprawnie dobrac wskaźniki do pojec

3.       zdefiniowanie populacji – zdefiniowanie grupy do badan

4.       wybor schematu doboru proby – czy wolno uogólniać, czy można określić blad

5.       zwiad / pilotaz – testowanie narzędzia badawczego

6.       badanie

7.       kodowanie – zapisywanie danych

8.       weryfikacja – kontrola danych – terenowa

9.       kontrola logiczna danych – zależności miedzy zmiennymi, czy nie ma błędów

10.   analiza danych

Zalozenia podstawowe natury zjawisk społecznych

1.       zjawiska społeczne możemy traktowac jak rzeczy – Durkheim

2.       fakty społeczne poznajemy przez ich obserwacje

3.       zjawiska społeczne układają się pewne prawidłowości – serie powtarzalnych zjawisk

4.       redukowalnosc zjawisk społecznych do zjawisk jednostkowych – indywidualizacja

Badania Naukowe

·         poszukiwanie prawidłowości – zależności, odkrywanie rzeczy nowych

·         systematyczne badanie zjawisk – sprawdzanie weryfikacja badan, minimalizacja błędów

·         kumulatywnosc wynikow – dodawanie wiedzy

·         intersubiektywna weryfikowalność – ustalenie rzeczy, do których mamy przekonanie ze SA prawdziwe; konfrontacja ze zjawiskami alternatywnymi

KONCEPTUALIZACJA

Konceptualizacja – stwarzanie wlasnej teorii

Elementy konceptualizacji:

1.       zdefiniowanie przedmiotu badania – co np. kultura, sposób zycia

2.       sformułowanie problemu badawczego – po co, w jakim celu, w jakim stopniu

3.       zdefiniowanie podstawowych pojec – jezyk, rzeczy, terminy dotyczące klasy zjawisk

4.       forumolawnie hipotezy badawczej

22.10.2006

KONCEPTUALIZACJA – CD

Zmienne ukryte – latent

Wyjaśnić – wskazac przyczyny zjawiska – wykazac pewna zależność – sluzy prognozowaniu

Prognoza / predykacja / przewidywanie – prognozy sa dosyc słabe w naukach społecznych

SCHEMAT WYJAŚNIANIA NOMOLOGICZNO – DEDUKCYJNEGO

1.       A → B

2.       A ÷ B

A – sprawdzanie czy jest A

B – wniosek – eksplanantum – to co chcemy wyjaśnić

WARUNKI POPRAWNEJ KONCEPTUALIZACJI:

1.       Problem badawczy powinien dotyczyc rzeczy waznych i oryginalnych

Wazny problem – walory aplikacyjne (zastosowanie w praktyce) i realizm w postawieniu problemu (realizm w testowaniu hipotez)

2.       realizm w odniesieniu do problemu

3.       odwolanie się do wiedzy poprzedniej – do wcześniejszych ustalen

4.       unikanie błędów formalnych

·         definicja musi być poprawna

·         definicja nie powinna być tautologia

·         nie może być nieznanych terminow – ignotum per ignotum – nieznane przez nieznane

definicja – x[ A ↔ B ]

A – zjawisko wyjaśniane „definientum”

B – zjawisko definiujące „definiens”

5.       należy unikac entymematow – nieuswiadamianie wszystkich przeslanek rozumowania, pomijanie pewnych przeslanek w mysleniu

entymemat – pominiecie waznych przeslanek

6.       partykularyzm spojrzenia – niezdolność, wąskość spojrzenia na problem bez uwzględniania szerszego kontekstu

PROBLEMATYKA POMIARU

Pomiar – przełożenie pojec i hipotez definicji na jezyk wskaźników ( zmiennych)

Pomiar – zespol czynności badawczych, których celem jest uzyskanie informacji umożliwiających podejmowanie decyzji, jaka wartość dana zmienna przybiera w przypadku każdego z badanych obiektow

Pomiar – jest wtedy kiedy poszczególnym stanom badanego zjawiska przypisujemy wartości liczbowe

Celem pomiaru jest uzykanie informacji

Wskaźnik – każdy fakt na podstawie którego możemy stwierdzic zajscie i natężenie danego zjawiska (indykator)

Indicatum – pojecie wskazywane przez wskaźnik

Operacjonalizm – zdefiniowac zjawisko, to wskazac jak zmierzyc to zjawisko (przez operacje), podac procedury pomiarowe

05.11.2007

Konsekwencje operacjonalizmu:

·         nie ma jednej prawdy, wynik nie mowi o tym jak jest do konca na prawde, tylko pod pewnym względem

·         w zależności od doboru wskaźnika, można również definiowac zjawiska na rozne sposoby – w zależności od wskaźnika uzytego, zmieniając wskaźnik zmieniamy definicje

·         operacje definiuja zjawisko

SPOSOBY OPERACJONALIZACJI:

metoda eksploracji – nadrzędność przedmiotu badania

·         strata pieniędzy i czasu

·         respondent definuje problem – eksploracja (szukanie po omacku) hipotez, nie testowanie

·         teoria powstania od dolu – najpierw badanie, pozniej wnioski i tworzenie teorii

DOBOR WSKAŹNIKÓW

Trzy powody ważności problemu doboru wskaźników:

1.       do każdego zjawiska  można dobrac po n-ilosci wskaźników

2.       kazda definicja operacyjna zjawiska jest tylko definicja czastkowa

3.       każdy pomiar obciazonyjest bledem

Yo = Yt + E       E = Yo – Yt

Yo – wartość wskaźnika, wartość zmierzona, obserwowana

Yt – teoretyczna, prawdziwa wartość

E – blad – wszystko co powoduje roznice w badaniach

SPOSOBY DOBORU WSKAŹNIKÓW – KLASYFIKACJA

I.  klasyfikacja wskaźników według poziomow pomiaru

·         zmiene nominalne – rozróżnianie stanow cech, zjawisk (narodowość, wyznanie) – zmienne dychotomiczne – podwojne – np. kobieta i mezczyzna, ale należy pamiętać ze zmienne nominalne nie sa tylko dychotomiczne

zmienne dychotomiczne – na etapie analiz możemy traktowac jako zmienne ilorazowe, wolno nam zastosowac najmocniejsze mierniki wobec zmiennych – np.. plec – nie ma problemu z dystansem bo każdy jest prawidłowy – zmienne dychotomiczne sa tylko dwie

·         zmienne porządkowe – uporządkowanie wartości w pewnej hierarchi – najlepszy   przyklad to skale postaw – bardzo, srednio, niezbyt, wogole – informowanie o stopniu czegos, jakiegos stanu; hierarchia porzadkowa to np. hierarchia stanowisk w firmie

·         zmienne interwałowe – wskazuja natężenie stanow cech – o ile cos jest wieksze od czegos – inofrmuja o dystansach (interwałach) stanow cech, najczęściej podawany przykład to temperatura , punkt zerowy jest arbitralny (nie istnieje fizycznie) (arbitralny – nie stanowi znaku cechy)

·         zmienne ilorazowe – wskazuja ile razy cos jest wieksze – np. dochody, waga, wzrost – istnieje zero

II. Klasyfikacja wskaźników według rodzaju materialu empirycznego

·         Wskaźniki werbalne – material empiryczny pochodzi z wypowiedzi

·         Wskaźniki obserwacyjne – behawioralne – np. pomiar romantycznej miłości, telemetria

·         Wskaźniki konstruowane na podstawie analizy tresci dokumentow osobistych pamiętników

03.12.2007

RZETELNOŚĆ I TRAFNOŚĆ

Rzetelność – wskaźnik jest rzetelny w tym stopniu w jakim przy podstawowym badaniu badane obiekty uzyskuja ta sama wartość – pod warunkiem, ze badane zjawisko nie uleglo zmianie

Trafność – wskaźnik jest trafny w tym stopniu w jakim mierzy to co ma mierzyc

Metody oceny rzetelności wskaźnika

1.       powtórzonego pomiaru (test – retest) – im wyższy współczynnik korelacji miedzy dwoma takimi samymi badaniami tym rzetelność wieksza

zalety:

·         im wyzsza zbieżność miedzy tymi badaniami tym wieksza rzetelność

wady:

·         metoda kosztowna, czasochlonna – rutynowym procesem etapu badawczego powinno być badaniekontrolne ale tego bardzo często się nie robi bo jest kosztowne

·         respondent może zmieniac odpowiedzi, postawa respondentow

·         realitivity – sam fakt dokonania pomiaru zmienia obiekt pomiaru

·         efekt pamieci – obiekt zapamietuje pytania i odpowie tak samo chociaż np. nie ma zdania na ten temat lub np. odwrotnie odpowie inaczej bo zapamiętał pytanie i przemyślał je

2.       rozszczepionych polowek (split halfes) – wtedy gdy postawe mierzymy za pomoca wielu pytan

mamy kilka wskaźników badanego zjawiska – pomiar dokonywany jest w jednym punkcie czasowym – dzielimy pytania na dwie czesci, badamy i korelujemy ze soba wyniki

im wieksza jest zbieżność tym wieksza rzeztelnosc wskaźników – nie ma reaktywności i efektu zapamiętania, znamy efekt badanego zjawiska w czasie; ograniczenia: nie gwarantuje tego ze obydwie polowki mierza to samo – możemy uzyskac tzw efekt Spearmana – Brona

Spearman Bron = 2rii / 1+rii

3.       alternatywnego pomiaru

dokonywana w drugim punkcie czasowym, drugi pomiar nie jest dokonywany przy pomocy tego samego wskaźnika ale innego który oddaje jednak to samo żeby wyeliminowac efekt pamieci. Metoda ta eliminuje efekt zapamiętania i daje nam tylko to w porównaniu z metoda powtórzonego pomiaru

4.       wewnętrznej konsystencji – spójności zgodności

musimy zastosowac pomiat wielowskaznikowy, eliminuje to ograniczenia metody rozszczepionych polowek gdyz nie dzielimy na polowy, najlepsza metoda gdy pomiar jest wielowskaznikowy

współczynnik Alpha Cronbach  N(r ) / 1+(N-1)r

17.12.2007

Metody oceny trafności wskaźnika:

1.       ocena trafności treściowej (fasadowej)

porównanie wskaźnika z treścią zmiennej ukrytej, która jest przedmiotem badania, metoda jakosciowa, zdroworozasadkowa, pokrywa się z konceptualizacja; trafność tresciowa jest pierwszym etapem oceny trafności, jest najbardziej zawodna ponieważ polega na zastanawianiu sie

·         zdefiniowac zjawisko które chcemy mierzyc

·         wyspecyfikowac najistotniejsze wymiary zjawiska badanego (aspekty)

·         zastanawia się jak do tych aspektow pasuja wskaźniki

2.       ocena trafności kryterialnej

dobieranie drugiego wskaźnika do badanego zjawiska i porównywanie obu miedzy soba; ograniczeniem tej metody jest posiadanie dobrego kryterium

·         wybor zewnętrznego kryterium interesującego nas wskaźnika

·         ustalenie sily zwizaku miedzy kryterium a wskaźnikiem

·         im związek silniejszy tym wskaźnik bardzie trafny

3.       ocena trafności konstrukcyjnej

odpowiada na pytanie w jakim stopniu wskaźnik wchodzi w zależności z jakimis innymi zmiennymi zgodnie z hipotezami, które mowia o tym , w jakim stopniu powinien on wchodzic w zależności z innymi zmiennymi

·         sformułowanie hipotezy – jakakolwiek byleby miala sens

·         dobranie wskaźnika/ow do sformułowanej hipotezy – do konstruktu

·         pomiar zależności pomiedzy konstruktami – im silniejsza zależność tym wskaźnik pierwotnego konstruktu jest silniejszy (bardziej trafny)

ZMIENNE METRYCZKOWE

Do zmiennych metryczkowych naleza – wiek, plec, pochodzenie społeczne, pozycja zawodowa, dochody – podstawowe zmienne dotyczące respondenta

Definicyjne cechy zmiennych metryczkowych

1.       zmienne metryczkowe identyfikuja zjawiska, które wpływają (niż na które się wpływa), takie zjawiska podstawowe, poprzedzające inne zjawiska (bardziej na początku niż na koncu)

2.       identyfikuja tzw. Stany obiektywne

3.       wchodza w stosunkowo silne zależności z innymi zmiennymi

Przykłady zmiennych metryczkowych

1.       Plec

zapisywana w kwestionariuszu na etapie analizy (0,1) – dzieli na polowe (prawie) zbiorowość, bardzo silnie wpływa na inne zmienne, zmienna nominalna (może być przeksztalcona w zmienna ilorazowa)

2.       wiek

przy pomocy pytania o rok urodzenia lub bezpośrednio o wiek respondenta – operacjonalizacja – np. hipotezy dotyczące wieku „im wiecej lat tym bardziej konserwatywne poglady” – wprowadzenie do analizy

·         wprowadzenie wieku w postaci zestawu kategorii – 18-30, 31-40-, itp.

·         Wprowadzenie wieku w postaci zmiennej ilościowej

·         Zmienna ilorazowa po skategoryzowaniu nie zmienia się – nadal jest zmienna ilorazowa

07.01.2007

3.       wykształcenie

mierzy pochodzenie społeczne – status rodziny

pochodzenie społeczne – zmienna przypisana – nie mamy nad tymi zmiennymi kontroli – mierzymy cechy położenia rodzicow (na ogol zawod i wykształcenie obojga) i  gdzie się człowiek urdzil (wies czy miasto)

wykształcenie – mierzy pochodzenie społeczne – zmienna osiagana (mamy nad nim kontrole), zmienna nominalna – w typie podstawowe srednie, zmienna ilosciowa – ile lat nauki

wykształcenie rodzicow – identyfikuje wpływ kapitalu kulturowego – wiedza o mechanizmach zycia społecznego, wiedza formalna (wykształcenia), czynnik kapitalu społecznego (kontakty z ludzmi), daje informacje jak się poruszac w swiecie, wykztalcenie matki ma silniejsz wpływ nakapital kulturowy (przewaznie) by zmniejszyc wpływ pochodzenia respondenta

Pytania o wykształcenie:

·         pytania zamknięte – podaje się kategorie

·         pytania otwarte – jaka szkole pan ukończył, gdzie lub do której pan ostatnio uczęszczał uczęszcza, ile lat nauki szkolnej ukończyła pan pani – proszę nie liczyc lat powtórzonych (nie zadaje się jeśli chodzi o rodzicow)

Uzycie wykształcenia

·         zmienna nominalna w postaci zestawu kategorii – bez hierarchii

·         jako zmienna interwalowa – przypisac wartości

·         przypisac kategoriom wartości – zmiana na liczbe lat szkoly – zmienna porzadkowa

4.       zawod

zmienna kluczowa ponieważ jest najlepszym wskaźnikiem po...