Grupa społeczna i przywództwo

Socjologia

Grupa – to dwie lub więcej osób o wspólnej tożsamości, między którymi dochodzi do strukturalnie uporządkowanych interakcji opartych na wspólnym zestawie oczekiwań co do zachowania partnera.

Grupa społeczna:

·         Wszelki zbiór ludzi, pomiędzy którymi zachodzą jakieś znaczące stosunki społeczne.

·         Zbiór ludzi zespolonych więzią społeczną, przejawiających świadomość łączności społecznej w kontaktach wzajemnych oraz członkami grup społecznych.

Typy grup społecznych:

Pierwotne – są małymi grupami, których członkowie mają bliskie, osobiste i trwałe związki. Stanowią podstawę rozwoju społecznego jednostki. Najlepszym przykładem grupy pierwotnej jest rodzina.

Wtórne – są zazwyczaj większe, a ich trwałość ma charakter okresowy. Powstają w określonym celu, związki między członkami nie są osobiste. Są to zbiorowości dążące do wykonania specyficznego zadania i nie wywierające trwałego wpływu na tworzące je jednostki. Ładunek emocjonalny członków grupy jest ogólnie bardzo nikły.

Swoje – stanowią zbiorowość, do której jednostka należy i z którą dzieli poczucie tożsamości i lojalności.

Obce – jednostka do niej nie należy, nie jest wobec niej lojalna. Ludzie zazwyczaj są wrogo nastawieni do grupy obcej.

Odniesienia – wykorzystywane są przez jednostki do formułowania opinii oraz porównywania i oceny własnych zachowań. Grupy odniesienia spełniają trzy funkcje:

·         normatywną – określenie właściwych form wychowania

·         porównawcza – zapewnia wzór do naśladowania

·         audytoryjna – polega na ocenie stosowności zachowań jednostki

Typy grup społecznych:

Ze względu na liczebność:

·         małe

·         duże

Ze względu na rodzaje więzi społecznych:

·         pierwotne

·         wtórne

Ze względu na stopień sformalizowania:

·         formalne (zorganizowane)

·         nieformalne (niezorganizowane)

Ze względu na trwałość:

·         krótkotrwałe

·         trwałe

Ze względu na stopień trudności wejścia do grupy:

·         inkluzyjne (łatwy stopień wstąpienia)

·         ekskluzywne

Ze względu na strukturę:

·         wspólnota

·         zrzeszenie

Cechy charakteryzujące grupę:

·         przynajmniej trzech członków

·         cele wzmacniające solidarność, czyli więź

·         struktura zwana organizacją (rola, pozycja grupy)

·         identyczność wskazująca na odrębność grupy

·         ośrodki skupienia (wartości, symbole, idee)

Czynniki powstawania grup:

·         Styczność – grupy składają się z jednostek, między którymi dochodzi do interakcji. Im bliżej pod względem geograficznym znajdują się dwie osoby, tym większe prawdopodobieństwo ich spotkania, nawiązania rozmowy i wzajemnej socjalizacji. Fizyczna styczność zwiększa prawdopodobieństwo interakcji i wspólnych działań, których rezultatem jest powstanie grupy społecznej.

·         Podobieństwo – tworzenie grup społecznych zależy wyłącznie od fizycznej styczności potencjalnych członków. Ważnym czynnikiem w procesie formowania grupy jest podobieństwo między jednostkami. Ludzie wolą wiązać się z osobami podobnymi do siebie. Czują się swobodniej z kimś, kto dzieli z nimi zainteresowania, przekonania, wartości. Mają skłonność do wiązania się z osobami o podobnej charakterystyce społecznej, takiej jak: rasa, religia, pochodzenie etniczne i klasowe, z osobami w podobnym wieku, o podobnym poziomie inteligencji i o podobnej osobowości.

Kryteria podziału grup społecznych:

·         trwałość

·         wielkość

·         cel

·         struktura organizacyjna

·         stopień trudności wejścia

·         stopień sformalizowania

·         ze względu na rodzaje więzi

Normy grupowe:

·         Tworzenie norm grupowych – powstają w wyniku interakcji między członkami grupy.

·         Konformizm wobec norm grupowych – dostosowanie zachowań do presji grupowej.

Struktura grupy:

·         Statusy i role – grupa składa się z powiązanych wzajemnie statusów i odpowiadających im ról.

·         Hierarchia statusów – pewne statusy mogą być uważane za ważniejsze od innych.

·         Granice – oddzielają one członków grupy od nie – członków.

Procesy grupowe:

·         Porozumiewanie się – stanowi istotę działań większości grup, gdzie członkowie informują się nawzajem, popierają swoje sądy, krzyczą na siebie, poprawiają się nawzajem; przekazują sobie informacje, uczucia, postawy. Porozumiewanie się członków grupy nie odbywa się przypadkowo, duże znaczenie ma status jednostki w grupie.

·         Konflikt – świadczy, że interakcje nie zawsze przebiegają łatwo i przyjemnie. W konflikcie „wszystko albo nic” jedna osoba wygrywa albo przegrywa wszystko. W konflikcie mieszanych motywów żadna z osób nie chce przegrać ani wygrać. Konflikty osobowościowe wywoływane są przez różnice osobowościowe zaangażowanych w nie jednostek. Konflikty sytuacyjne powodowane są przez kontekst społeczny, w jakim znajdują się partnerzy. Konflikt fundamentalny toczy się wokół podstawowych norm związanych z daną sytuacją, a konflikt niefundamentalny dotyczy zastosowania uzgodnionych już norm w konkretnej sytuacji. Konflikty mogą pomóc: ustalić cele i granice grupy oraz ja wzmocnić.

·         Spójność – to stopień, w jakim członkowie grupy czują się ze sobą związani. Jest ważną cechą grupy, która świadczy o stabilności i zgodzie na obowiązujące normy. Spójnym grupom łatwiej przychodzi rozwiązywanie problemów. Jedyną konsekwencją dużej spójności grupy jest tendencja do mniejszej tolerancji dla różnic i odstępstw.

Osoby w grupie społecznej pozostają we wzajemnych komunikacjach, interakcjach i relacjach, podzielają wzajemne interesy i wartości, ukierunkowują się na wspólne cele.

Przywództwo – jest oddziaływaniem na zachowanie innych. To rodzaj społecznego wpływu, który pojawia się wówczas, gdy jedna osoba (przywódca) jest zdolna powodowania pożądanego przez siebie zachowania kogoś innego, ulegającego je z powodu więzi jakie ich łączą (z powodu stosunku społecznego jaki pomiędzy nimi zachodzi). Wiąże się z pewnymi szczególnymi cechami i zachowaniami osoby, której inni są skłonni zaufać.

Rodzaje przywództwa:

·         Strategiczne – polega na umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych do przewidzenia i w czasie ważnych zmian w otoczeniu.

·         Kierownicze – jego istotą jest określanie wytycznych do pracy, którą należy wykonać.

Typy przywódców:

·         autokratyczny – wszelkie decyzje podejmuje samodzielnie, nie uzgadnia ich z innymi, nie przyjmuje sprzeciwów, często narzuca swe zdanie i wymusza podporządkowanie

·         demokratyczny – uzgadnia swe decyzje z grupą, liczy się z ich opinią, nie narzuca swego zdania, wysłuchuje rad podwładnych

·         przywódca pozostawiający całkowitą swobodę grupie – zadania rozdzielają między sobą członkowie, nie wydaje poleceń, przekazuje informacje, nie ocenia, nie krytykuje, niczego nie narzuca, a jedynie sugeruje