Zaawansowane lecznie rekacji po użądleniach
I) Wstęp Krótko o mechanizmie , który musimy znać zabierając się za leczenie osoby zagrożonej po użądleniu(proszę przeczytać całość artykułu zanim przejdziemy do rozdziału o leczeniu, zrozumienie jest bardzo ważne): Są dwa powody z powodu których użądleni umierają i na które mamy wpływ lekami, obydwa powody mogą współistnieć ale nie muszą, każdy może wystąpić osobno. 1)Skurcz oskrzeli lub/i krtani wraz z obrzękiem dróg oddechowych co sprawia ,że chory dusi się bo przez zwężone drogi oddechowe nie może prawidłowo oddychać. 2)Ogromny spadek ciśnienia krwi , który sprawia ,że niedokrwieniu ulegają ważne życiowo narządy, wraz z mózgiem co w krótkim czasie może przynieść trwałe uszkodzenia. Przy znacznym spadku ciśnienia krwi , płynie ona bardzo wolno a do niektórych tętnic i naczyń prawie wcale bo ich opór jest za duży by takie niskie ciśnienie zdołało przepchnąć przez nie krew. Spadek ciśnienia krwi po użądleniu spowodowany jest (piszę to w największym uproszczeniu ale dla naszych potrzeb wystarczającym) działaniem licznych substancji wydzielonych nieprawidłowo przez własny organizm użądlonego. Substancje te powodują rozkurcz większości naczyń i żylnych i tętniczych organizmu i wzrost przepuszczalności ich ścian. Posłużę się takim prostym przykładem uzmysławiającym o co chodzi: Łatwo sobie to wyobrazić , przyrównując układ krążenia do węża ogrodowego zwiniętego w okrąg gdzie początek jest podłączony do pompy(serce) , która tłoczy do niego wodę, natomiast koniec węża zasila tą samą pompę w wodę na wejściu. Kiedy teraz (przy tej samej ilości wody w układzie – bo nic przecież nie dolejemy, wszystko jest zamknięte) dwukrotnie poszerzymy średnicę węża i jeszcze sprawimy ,że zrobi się dziurawy i woda zacznie przesiąkać na zewnątrz, okaże się ,że pompa nie ma czego pompować... Tak też w istocie dzieje się z naszą pompą – sercem w przypadku wstrząsu. Wylewająca się woda z nieszczelnych naczyń powoduje powstawanie obrzęków, a mała objętość krwi w porównaniu do ogromnego rozszerzonego układu krążenia nie pozwala na jego wypełnienie i utrzymanie przepływu krwi w ważnych narządach. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- II)Rozpoznanie: Po pierwsze musimy mieć pewność ,że doszło do użądlenia, a nie jest to inna choroba np. Zawał m. Sercowego, udar itp. dlatego jeśli nie wiemy czy doszło do użądlenia wstrzymajmy się od działań w postaci podawania leków, nie pomogą a stracimy cenny czas na niepotrzebne czynności, wezwijmy pogotowie i ew. Przejdźmy do punktu dodatek na samym końcu tego artykułu. Spotykamy się z następującymi reakcjami po użądleniu owada błonkoskrzydłego: 1)Prawidłową miejscową reakcją zapalną – charakteryzującą się powstaniem rumienia oraz niewielkiego ograniczonego do kilku , kilkunastu cm obrzęku w okolicy użądlenia. 2)Reakcją nasiloną miejscową – obrzęk całej kończyny bądź okolicy ciała, z rumieniem i ewidentnym znacznym jej uciepleniem. 3)Reakcją anafilaktyczną z uogólnionymi objawami takimi jak, znaczny obrzęk miejscowy, pokrzywka i obrzęk wielu okolic ciała, szczególnie widoczny w okolicach gdzie jest luźna skóra a więc powieki, usta, dreszczami, niepokojem, gorączką. 4)Reakcja anafilaktyczna jak wyżej połączona ze skurczem oskrzeli , świszczącym oddechem trudnością z wykonaniem wydechu. 5)Wstrząs anafilaktyczny z uogólnionym rozszerzeniem naczyń wzrostem ich przepuszczalności i spadkiem ciśnienia często tak znacznym ,że dochodzi do zaburzeń świadomości z utratą włącznie, zblednięciem skóry, słabo wyczuwalnym tętnem, zimnym potem, możliwe jest połączenie objawów z punktu 3 i 4. Energicznego działania i szybkiego leczenia na miejscu jeszcze przed przyjazdem karetki pogotowia wymagają reakcja 3,4,5. Każda z nich może wystąpić samodzielnie ale może płynnie przechodzić jedna w drugą. W przypadku 5- wstrząsu anafilaktycznego utrata przytomności ze spadkiem ciśnienia może wystąpić tak szybko ,że nie wystąpi już obrzęk i inne objawy. U części użądlonych można zastanowić się nad leczeniem reakcji 2. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- III)Leczenie Co potrzebujemy? Do leczenia stosujemy 1-3 leków(przechowywać w temp. Pokojowej w ciemnym i chłodnym miejscu, bardzo jest to ważne bo na świetle i po przegrzaniu leki przestaną działać, rozłożą się): Ampułki: Adrenalina 1ml(1:1000) Dexaven 8mg w 2 ml Tabletki: Encorton tabletki 20 mg każda. (W aptekach jest specjalny preparat fast ject na receptę – stosować wg. Ulotki, jednak jest bardzo drogi i po roku do wyrzucenia, a adrenalinę 1:1000 można długo przechowywać i kosztuje kilka zł.) Zadaniem Adrenalinyjest: 1)zwęzić rozszerzone naczynia, dzięki czemu ciśnienie wzrośnie na tyle by poprawić przepływ krwi w narządach. 2)Rozszerzyć oskrzela, i zmniejszyć obrzęk krtani poszerzając drogi oddechowe. Skutki niporządane: źle podana – patrz iniekcja domięśniowa może spowodować martwicę kończyny lub jej fragmentu! U osób z zaburzeniami rytmu serca może je nasilać, jednak tu ryzyko działań ubocznych jest mniejsze niż korzyść z jej zastosowania. Zadaniem Dexavenu lub Encortonu (działają bardzo podobnie obydwa, z tym ,że we wstrząsie i bardzo silnej reakcji się nie wchłania z przewodu pokarmowego więc bez sensu podawać), powodują zahamowanie wytwarzania substancji zapalnych , tak ,że wszystko zaczyna się wolniej toczyć lub ustępuje, osłabia gwałtownie nadmierną reakcję obronną organizmu. Skutki niporządane: Pieczenie w miejscu iniekcji , nie ma ważnych skutków ubocznych przy jednorazowym awaryjnym zastosowaniu!!! nawet po podaniu do naczynia. Kilka strzykawek: o objętości 2 ml- mała podziałka łatwo dawkować leki Kilka igieł: do iniekcji najlepiej o grubości 6 (z niebieską nasadką). Technika wykonania iniekcji domięśniowej: 1)Dzielimy pośladek w myślach na cztery kwadraty. 2)Wybieramy punkt środkowy w bocznym górnym kwadracie( nie ma tam ważnych struktur, które można uszkodzić), wbijamy igłę po nasadkę zaciągamy tłoczkiem- próbujemy pobrać krew jeśli nie poleci do strzykawki bezpiecznie możemy podać w to miejsce lek.) Jeśli krew się pojawi trzeba wykłuć igłę i spróbować kilka cm obok wybranego miejsca ponownie. 3)Uwaga!Jeśli adrenalinę podamy do tętnicy obkurczy się ona i cała okolica którą dana tętnica odżywia może obumrzeć, dlatego trzeba sprawdzić przed podaniem leku czy nie jest się w naczyniu krwionośnym , próbując zaciągnąć krew. (dorosli i masa >50kg), użądlony przytomny. Ad 1) nie leczymy na własną rękę, można stosować domowe sposoby, ochładzanie , cebula, żele po ukąszeniu owadów itd. Ad2) Można podać doustnie 2 tabl po 20 mg Encortonu każda i popić kilkoma łykami czystej wody, zgłosić się do lekarza rodzinnego, schłodzić kończynę, podać wapno musujące. Punkty 3,4,5: Uspokoić ,położyć w chłodnym miejscu nogi nieco wyżej od tułowia np. Na skrzynce, wałku koca, chodzi o to by krew z rozszerzonych naczyń w kończynach spłynęła do serca naszej pompy jak w opisie wyżej. Ad3)zadzwonić po pogotowie, Przygotować ampułkę 8 mg Dexaven – 2ml strzykawkę, igłę i podać domięśniowo, w pośladek (środek górnego bocznego kwadratu). I czekać na pogotowie przy chorym. Ad4,5) Zadzwonić po pogotowie, Przygotować ampułkę 8 mg Dexaven – 2ml strzykawkę, igłę i podać domięśniowo w pośladek (środek górnego bocznego kwadratu).Przygotować drugą strzykawkę 2 ml z igłą, naciągnąć 0,5 ml Adrenaliny z ampułki i podać w drugi pośladek w środek górnego - bocznego kwadratu. (Adrenalinę podajmy w inne miejsce niż dexaven poniważ ona bardzo mocno obkurcza naczynia krwionośne i mogłaby spowodować zahamowanie wchłaniania dexavenu z mieśnia, dlatego koniecznie w drugi pośladek). Użądlony nie przytomny: Położyć na boku , tak aby swobodnie mógł zwymiotować na bok, nie udusił się wymiocinami , i postąpić tak jak dla chorego powyżej reakcja 4 i 5.. Adrenalinę można powtarzać co 15 min, do przyjazdu karetki. Dzieci(<50 kg): Dotyczy Ampułek Adrenalina 1ml(1:1000), Dexaven 8mg/2 ml Adrenaliny na każde 10 kg 0,1 ml domięśniowo max 0,5 ml. Dexavenu na każde 10 kg 0,2ml domięsniowo Dodatek: Nieprzytomny , nie oddychający , bez tętna- nie czujemy na tętnicach szyjnych na nadgarstkach i nie oddycha nie ważne czy użądlony czy nie, :, Dzwonimy po karetkę i masujemy klatkę piersiową ok 100/min uciśnięć na środku mostka, do ok. 5 cm w głąb – dość silnie. Nie podajemy leków nie ma czasu. Masaż prowadzony przez świadków na miejscu zapewni minimalny przepływ krwi i da szansę załodze karetki na przywrócenie pacjenta do życia, nie zaszkodzi się nim gdy serce bije niewydolnie a my tego nie rozpoznamy. Brak masarzu po 3-4 min od zatrzymania krążenia krwi daje nieodwracalne zmiany w mózgu , co nie daje szans choremu. Ale to to trochę inny temat. Nie trzeba prowadzić oddechu zastępczego- najważniejszy jest masarz! Bez przerw! Jeśli coś jest niejasne bardzo proszę o pytania , artykuł można też przeredagować aby stał się jak najbardziej czytelny i zrozumiały. Na razie potraktujmy go jak szkic... Myslę ,że arytkuł powinien być do edycji w wordzie albo do pobrania ponieważ są tam zaznacznia kolorowe i pogrubienia
jac1123