NR-11q.pdf
(
1826 KB
)
Pobierz
NR-11q.cdr
Tradycyjne wino
17 lutego na Listê Produktów
Tradycyjnych w kategorii „Napoje
alkoholowe i bezalkoholowe” zosta³o
wpisane „Wino gronowe” z woj.
lubuskiego.
Ostatnie przygotowania
W czwartek 23 marca dr Andrzej
Toczewski zaprosi³ do siedziby
Muzeum Ziemi Lubuskiej
przedstawicieli zielonogórskich
stowarzyszeñ winiarskich. Omawiano
sprawy zwi¹zane z przygotowaniami
nowej ekspozycji winiarskiej. Otwarcie
zielonogórskiego Muzeum Wina
nast¹pi 19 maja br. w formie biesiady
winiarskiej. Tego¿ dnia zostanie
oficjalne zaprezentowany nowy tryptyk
olejny autorstwa zielonogórskiej
malarki Ireny Bierwiaczonek pt.
„Winobranie w Zielonej Górze”.
V Targowisko Winiarskie
Z najm³odszych nasadzeñ na winnicy
znik³o ponad 100 sadzonek ró¿nych
odmian winoroœli. A przecie¿ krzewów,
posadzonych dla upiêkszenia miasta,
nie trzeba pok¹tnie wykopywaæ -
mo¿na by³o otrzymaæ bezp³atnie ka¿¹
iloœæ sadzonek winoroœli podczas
pi¹tego targowiska winiarskiego, które
odby³o siê 13 maja przy Palmiarni.
Organizatorzy rozdawali krzewy winne
i akcesoria winiarskie. Amatorzy mogli
wymieniæ 10 kg makulatury na
sadzonkê ciekawej odmiany.
Wytwórnia win musuj¹cych Grempler & Co. Pomieszczenie z prasami winiarskimi.
Ze zbiorów Muzeum Ziemi Lubuskiej
Miros³aw Kuleba
Szko³a kiperów
W Wojewódzkim Oœrodku
Doskonalenia Zawodowego w ramach
czteroletniego technikum na kierunku
technologia ¿ywienia otwarta zostanie
klasa winiarska dla 30 osób. Po dwóch
latach nauki mo¿na bêdzie wybieraæ
miêdzy dwiema specjalnoœciami:
winogrodnictwo i produkcja wina albo
somalierstwo. Jak zapowiada doktor
nauk rolniczych Karol Gajewski,
przysz³y nauczyciel w WODZ, szko³a
bêdzie wspó³pracowaæ ze znanymi
winiarzami z naszego regionu.
Uczniowie bêd¹ odbywaæ praktyki
w miejscowych winnicach, a podczas
wakacji u niemieckich, czeskich
i francuskich winiarzy. Tam bêd¹ siê
uczyæ uprawy winoroœli i technologii
produkcji wina. Szko³a bêdzie tak¿e
kszta³ciæ kiperów. Wœród nauczycieli
bêd¹ wyk³adowcy ze szkó³ i uczelni
rolniczych.
Muzeum - przestrzeñ pamiêci i ¿ywej historii. Nawet to najskromniejsze, jakaœ zwyk³a izba
pe³na codziennych przedmiotów sprzed lat, starych sprzêtów, pami¹tek, staje siê oknem przez które
z ciekawoœci¹ zagl¹damy w przesz³oœæ. Czasem w najodleglejsze dzieje ludzi na tym skrawku ziemi,
który nagromadzi³ wytwory r¹k niezliczonych pokoleñ. Krzemienne groty, ¿elazne podkowy,
karabinowe kule i wytwory lokalnego przemys³u. Dzie³a r¹k i umys³ów.
Nasze miasto, jako jedyne w kraju, posiada w swoim muzeum dzia³ winiarski z unikalnym
inwentarzem. Ju¿ Niemcy spostrzegli, ¿e tê wa¿n¹ sferê ¿ycia Grünbergu warto ocaliæ dla przysz³ych
pokoleñ. To oni stworzyli tutaj pierwsze Weinmuseum. Dzisiaj zapad³a jak¿e trafna decyzja
dyrektora Muzeum Ziemi Lubuskiej, pana Andrzeja Toczewskiego, aby ekspozycjê winiarsk¹
wydzieliæ w odrêbne Muzeum Wina. Dziêki temu ranga tej placówki wzroœnie: zielonogórskie
Muzeum Wina staje siê równorzêdnym partnerem nielicznych specjalistycznych muzeów o tym
w³aœnie charakterze. Ca³kiem zas³u¿enie, gdy¿ zielonogórska tradycja winiarska wpisuje siê
w wielk¹ tradycjê wina Europy. Grempler, Raetsch, Buchholz - to nazwiska i nazwy firm stoj¹cych
w równym rzêdzie z najwiêkszymi potentatami bran¿y winiarskiej Niemiec. By³ czas, kiedy
Grünberger Wein by³ w Niemczech najbardziej rozpoznawanym rodzajem wina (co prawda - dziêki
swej s³awie jako trunku o wyj¹tkowej kwasowoœci).
Przed naszym Muzeum Wina stoi zadanie przywrócenia Europie tej tradycji, dzisiaj ju¿
niemal ca³kowicie zapomnianej. Ekkehard Gärtner, grünbergczyk, opowiada³ mi o zdziwieniu
dyrektora jednego z winiarskich instytutów naukowych w Niemczech, któremu wspomnia³
o winiarskiej historii Zielonej Góry. Jest to tym bardziej istotne teraz, kiedy winiarstwo na Ziemi
Lubuskiej zyska³o nowy impuls i zaczyna siê odradzaæ. Zaœ my, winiarze, w piwnicach Muzeum
Wina bêdziemy szukaæ ducha dawnych winnych sk³adów i potwierdzenia tego, ¿e pracujemy
w winnicy, która liczy ju¿ sobie 856 lat.
Fotografia poetycka
19 maja podczas inauguracji Muzeum
Wina zostanie otwarta wystawa
fotografii otworkowej Paw³a
Janczaruka pt. „Zielone Wzgórze 2000-
2006”. Ekspozycja bêdzie
prezentowana w Muzeum Ziemi
Lubuskiej.
Andrzej Toczewski*
Korzystaj¹c z udostêpnionych mi przez pana Miros³awa Kulebê - redaktora naczelnego
„Winiarza Zielonogórskiego”, ³amów jego pisma, pragnê zaprosiæ Pañstwa do zwiedzenia nowo
otwartego MUZEUM WINA. Jego powstanie powodowane jest dwoma istotnymi przes³aniami,
które sta³y siê mottem mojego dzia³ania. Pierwsze to przekonanie, i¿ do najwiêkszych osi¹gniêæ
cywilizacyjnych ludzkoœci nale¿y wynalezienie procesu produkcji wina i upowszechnienie
kultury picia tego boskiego trunku. Drugim moim epokowym odkryciem jest stwierdzenie, i¿
Zielona Góra zas³uguje na posiadanie MUZEUM WINA jako instytucji bardzo promuj¹cej
miasto. Ma bowiem Zielona Góra w swojej historii element szczególny, jakim s¹ jej winiarskie
dzieje. Ju¿ od XIII wieku na okolicznych wzgórzach uprawiano winne krzewy. W zale¿noœci od
klimatu w danym roku rodzi³y one dorodne lub kwaœnawe grona. To z kolei rzutowa³o na
majêtnoœæ lub brak dochodu miejscowych winiarzy. Mimo to winiarskie tradycje by³y jednym
z najwa¿niejszych wyznaczników to¿samoœci mieszkañców Zielonej Góry.
W dawnych czasach podró¿ny przybywaj¹cy do Zielonej Góry mija³ podmiejskie winnice, które okala³y miasto
i rozci¹ga³y siê na ca³¹ okolicê. By³ to widok niezwyk³y, robi¹cy na przybyszach spore wra¿enie, st¹d zapewne zachowane opisy
pe³ne zachwytu i podziwu, i¿ w tym klimacie uprawia siê winne krzewy. Ten wysuniêty najbardziej na pó³nocny-wschód
dawnych Niemiec przyczó³ek uprawy winoroœli stanowi³ ciekawy i odrêbny region winiarski, który s³yn¹³ z wina ró¿nych
roczników o nie zawsze powtarzalnym smaku. Czêsto zawodny miejscowy klimat sprawia³, i¿ krzewy przemarza³y lub
brakowa³o dni s³onecznych, by wino zachwyca³o swoj¹ jakoœci¹. Czêsto to jednak w³aœnie stanowi³o o „urodzie” wina i mawiano
wtedy, i¿ to napój specjalnie cierpki, gdy¿ przeznaczony do dziczyzny. By³y lata, w których urodzaj spowodowany wspania³ym
latem dodawa³ kolorytu i wybornego smaku grünbergskim winom. Ale faktem bezspornym s¹ namiêtnoœci, jakie wywo³ywa³o
zielonogórskie wino wœród autorów poezji, piosenek, burlesek i legend. Chyba ¿aden inny niemiecki region winiarski nie
doczeka³ siê tylu utworów. Szczególnie smak i jakoœæ miejscowego wina sta³y siê kanw¹ wielu lokalnych legend. Jedna z nich
mówi³a, i¿ w Zielonej Górze niepotrzebny by³ kat. Wystarczy³ wyrok œmierci i dzban wina, które nale¿a³o wlaæ skazanemu
i przywi¹zaæ go na noc do ³awy. Rano wyrok by³ wykonany, bowiem kwaœne wino zd¹¿y³o prze¿reæ nieszczêœnikowi ¿o³¹dek.
Wspaniale wpisa³a siê te¿ Zielona Góra w dzieje europejskiego winiarstwa. To tu bowiem w roku 1826 rozpoczêto
produkcjê pierwszego w Niemczech szampana. Uprawê winoroœli prowadzono na zboczach ca³ej Pradoliny Odrzañskiej,
a produkcjê wina rozwijano w Gubinie, Kroœnie Odrzañskim i Sulechowie. Ale jedynie w Zielonej Górze w okresie
industrializacji powsta³o siedem znacz¹cych wytwórni win, w tym s³ynne zak³ady Gremplera. Na bazie tej fabryki powsta³a po
1945 roku Lubuska Wytwórnia Win, która w roku 1999 uleg³a likwidacji, co zakoñczy³o epokê przemys³owej produkcji wina
w Zielonej Górze.
Od tego czasu pozosta³a nam tylko
tradycja i nic nie wskazywa³o na to, i¿ nast¹pi
nowy etap odrodzenia zielonogórskiego
winiarstwa. O tradycji przypomina³a niewielka
miejska winnica wokó³ Palmiarni na dawnym
Wzgórzu Ceglanym oraz ekspozycja Dzia³u
Winiarskiego w Muzeum Ziemi Lubuskiej.
Zachowa³y siê równie¿ nieme znaki winiar-
skiej tradycji w postaci elementów architekto-
nicznych z winiarskimi motywami na wielu
zielonogórskich budynkach. Wa¿nym przy-
pomnieniem dawnych tradycji jest równie¿
doroczne œwiêto Winobrania, obchodzone
obecnie we wrzeœniu. Ale i ono zaczê³o
ostatnio zatracaæ swój pierwotny charakter
œwiêta winiarzy, którzy dawniej cieszyli siê
z urodzaju na winnicach i zapowiedzi
zasobnoœci piwnic, bawi¹c siê hucznie
w tradycyjnym korowodzie.
Dzisiaj mo¿na stwierdziæ, i¿ powróci³
do Zielonej Góry zawód winogrodnika.
Ostatnio obserwujemy powstawanie nowych winnic i walkê plantatorów o mo¿liwoœci zbytu produkowanego lokalnego wina.
Kilkadziesi¹t osób z powodzeniem zajê³o siê upraw¹ winoroœli. Jedni uwa¿aj¹ to za hobby, inni za pocz¹tek prawdziwych
interesów. To wspania³e odrodzenie plantacji winoroœli jest zapowiedzi¹ triumfalnego powrotu do Zielonej Góry autentycznych
tradycji winiarskich.
Tematyka winiarska by³a od lat szeœædziesi¹tych wyró¿niaj¹cym w skali kraju elementem dzia³alnoœci Muzeum Ziemi
Lubuskiej. Wtedy to doc. Bogdan Kres stworzy³ unikalny Dzia³ Winiarski. W jego zbiorach znalaz³o siê ponad 1400 obiektów
zwi¹zanych z lokaln¹ upraw¹ winoroœli i produkcj¹ wina. Ekspozycjê tê w nastêpnych latach zmniejszono, a czêœæ zabytków
zosta³a przekazana do innych muzeów, przez co utraci³a swój unikalny charakter. Warto przypomnieæ, i¿ w latach trzydziestych
XX wieku utworzono w niemieckim Grünbergu pierwsze niewielkie prywatne muzeum wina. Powsta³o ono z inspiracji
miejscowego winiarza i handlarza winem Opitza, który zgromadzi³ wiele zabytkowych urz¹dzeñ do produkcji wina. Czêœæ pras
winiarskich i innych eksponatów z tej kolekcji znajduje siê w zbiorach naszego muzeum.
Wzrost zainteresowania problematyk¹ winiarsk¹, istnienie wspania³ej tradycji i powstawanie nowych winnic sta³o
siê wa¿nym przes³aniem utworzenia nowej sta³ej galerii pod nazw¹ MUZEUM WINA. Jej powstanie by³o mo¿liwe dziêki
wzbogaceniu ekspozycji przez zaprzyjaŸnione Deutsches Weinbaumuseum w Oppenheim nad Renem. To w³aœnie
kierownictwo tego muzeum przekaza³o nam wiele cennych urz¹dzeñ zwi¹zanych z upraw¹ winoroœli i produkcj¹ wina
w pierwszej po³owie XX wieku. Pozwoli³o to na zbudowanie pe³niejszej wystawy ukazuj¹cej pracê winiarzy. Ma nasza
ekspozycja równie¿ nowe elementy, m.in. monumentalny olejny tryptyk „Winobranie w Zielonej Górze” autorstwa Ireny
Bierwiaczonek, namalowany w 2006 roku. Wzbogaca j¹ cykl 12 obrazów Doroty Komar-Zmyœlony „Rok na zielonogórskiej
winnicy”. Wa¿nym za³o¿eniem ekspozycji jest jej dydaktyczny charakter - wystawa ma na celu ukazanie procesu produkcji
i kultury wina, z któr¹ ludzkoœæ jest zwi¹zana od tysi¹cleci. Naszym kolejnym zamiarem na przysz³oœæ jest przeniesienie
ekspozycji winiarskiej do zaadaptowanych na ten cel muzealnych piwnic.
_________________
*
Dr Andrzej Toczewski
jest dyrektorem Muzeum Ziemi Lubuskiej i pomys³odawc¹ nowo utworzonego Muzeum Wina w Zielonej Górze.
Miros³aw Kuleba
19 lutego 1826 r. spó³ka trzech przedsiê-
biorców: kupca winnego z Jeleniej Góry Karla
Samuela Häuslera, fabrykanta Friedricha Adolfa
Förstera (syna zas³u¿onego dla miasta radcy handlowego Jeremiasa Sigmunda Förstera) i jego szwagra (¿onatego z Juliane
Förster), kupca Augusta Gremplera, da³a pocz¹tek pierwszej i w swoim czasie najwiêkszej w Niemczech wytwórni szampana
o nazwie Grempler & Co. G.m.b.H, reklamuj¹cej siê jako „Aelteste Deutsche Sektkellerei”. Chocia¿ wytwórnia powsta³a
w roku 1826, na etykietach jej sztandarowego produktu „Grempler Sekt” uwieczniony zosta³ rok 1824 - data urodzin
najstarszego niemieckiego szampana.
Jego autorem by³ pochodz¹cy z Jawora, a mieszkaj¹cy w Jeleniej Górze kupiec winny Karl Samuel Häusler, cz³owiek
niebywale wszechstronny, skoro w encyklopediach figuruje tak¿e jako wynalazca p³yt cementowo-wiórowych (
Holzcement
).
Häusler wytwarza³ najpierw wina musuj¹ce z jab³ek i gruszek, ale podczas winobrania w roku 1824 postanowi³
z zielonogórskich winogron wyprodukowaæ najprawdziwszego szampana - a dok³adnej wino musuj¹ce, poddane procesowi
szampanizacji (
Mousseux- Traubenwein
). Rezultat okaza³ siê widocznie na tyle obiecuj¹cy, ¿e Häusler znalaz³ w Zielonej
Górze partnerów do uruchomienia produkcji i hurtowej sprzeda¿y swojego szampana.
Zapewne sprawa tego pierwszeñstwa by³a w Niemczech kwesti¹ sporn¹. Wed³ug niektórych Ÿróde³ wina musuj¹ce
jako pierwszy w Niemczech zacz¹³ produkowaæ Kessler w Esslingen nad Neckarem. Jego wytwórnia produkowa³a w 1858
roku 100.000 butelek szampana, podczas gdy w tym samym czasie zielonogórska spó³ka Häuslera-Förstera-Gremplera
wytwarza³a 60.000 butelek. Szampana produkowa³o te¿ wiele niemieckich wytwórni. W s¹siedniej Saksonii miejscowa
Champagner-Fabrik wyprodukowa³a w latach 1857-1860 oko³o 246.000 butelek tego trunku.
Potwierdzenie historycznego osi¹gniêcia zielonogórskich przedsiêbiorców przynios³a w 1866 r. ksi¹¿ka autorstwa
dr. Wilhelma Hamma, który stwierdzi³, ¿e: „miejscowe winogrona sta³y siê surowcem do przygotowania pierwszego
niemieckiego wina musuj¹cego (
Grünberger Schaumwein
), które by³o najstarszym niemieckim szampanem”.
Grünbergczycy wpadli w euforiê, wyj¹tki z publikacji dr. Hamma natychmiast przedrukowa³ „Grünberger Wochenblatt”, a jej
autora wychwalano pod niebiosa.
Oprócz szampana wytwórnia Grempler & Co. produkowa³a gronowe wina bia³e i czerwone, wytrawne i deserowe,
a z czasem tak¿e owocowe. Zielonogórski szampan zosta³ nagrodzony z³otym medalem na Wystawie Œwiatowej w Pary¿u
w 1855 roku. Kolejne nagrody przynios³y wystawy w Londynie w 1862 r. i w Wiedniu w 1873 r. W po³owie lat 80. XIX wieku
produkcja win siêgnê³a 15.000 hl rocznie, zaœ szampana 200.000 butelek.
Trzeba tu zauwa¿yæ, ¿e w og³oszeniu publikowanym w zielonogórskiej prasie, informuj¹cym o uzyskaniu 11 lipca
1862 r. przez Carla Samuela Häuslera z Jeleniej Góry medalu i dyplomu honorowego wystawy œwiatowej w Londynie za
prezentowane towary, m.in. czerwone i bia³e wina zielonogórskie, likiery i winiaki, mówi siê na razie jeszcze o szampanie
„z pierwszej wytwórni szampa-
nów na Œl¹sku”.
Od pocz¹tku firma
Häuslera-Förstera-Gremplera
uruchomi³a coroczny skup
winogron od ludnoœci. Owoce
odbierano przy prasie dzia³a-
j¹cej w rewirze Lattwiese, na
winnicy nale¿¹cej do prze-
twórni. W 1829 r. powsta³y tam
ogromne piwnice, istniej¹ce do
dzisiaj przy ul. Moniuszki.
______________________
* Fragment ksi¹¿ki Miros³awa Kuleby
„Ampelografia Zielonej Góry”, wydanej w
2005 r. w zielonogórskim wydawnictwie Pro
Libris.
W 1945 roku w Zielonej Górze pozosta³o oko³o 20 ha winnic i siedem winiarni. Zbiory z tych winnic stanowi³y
surowiec dla produkcji miejscowego wina.
W 1945 roku istniej¹ca w mieœcie najwiêksza winiarnia Gremplera zosta³a przejêta od wojskowych w³adz
radzieckich przez polskiego delegata ministerstwa z zapasem 240 tys. litra wina gronowego i 40 tys. butelek szampana.
Pocz¹tkowo zak³ady nazywano Wytwórni¹ Win Musuj¹cych, póŸniej Pañstwow¹ Lubusk¹ Wytwórni¹ Win. Zak³ad
przechodzi³ kolejno ró¿ne fazy organizacji i nosi³ jeszcze kilka innych nazw, by ostatecznie w paŸdzierniku 1990 roku staæ siê
samodzielnym przedsiêbiorstwem pañstwowym pod nazw¹ Lubuska Wytwórnia Win w Zielonej Górze. Jej protoplast¹ by³a
wspomniana fabryka Gremplera, która zosta³a za³o¿ona w 1826 roku. Od 1835 roku dziêki sprowadzonemu z Francji
kiperowi wyraŸnie rozszerzy³ siê asortyment win. Pierwsze partie szampana ukaza³y siê pod francuskimi nazwami: Epernay,
Remis i Versenay. Gdy ten chwyt reklamowy spowodowa³ szybkie uzyskanie przez wytwórniê sta³ych odbiorców, zmieniono
nazwê na Deutscher Sekt, a po I wojnie œwiatowej sprzedawano go jako Niemieckie Wino Musuj¹ce. W okresie II wojny
œwiatowej Deutscher Schaumwein by³ produkowany dla kasyn wojskowych Wehrmachtu. Produkowane przez wytwórniê
Gremplera wina i szampany zdoby³y szereg nagród i wyró¿nieñ na wielu œwiatowych wystawach w Pary¿u, Londynie
i w Wiedniu, pozyskuj¹c nowych odbiorców. Wiele restauracji, kawiarñ i kasyn na terenie Niemiec i ziem polskich
zamawia³o u Gremplera dostawy z w³asnymi etykietami. W zbiorach Muzeum Ziemi Lubuskiej znajduj¹ siê takie etykiety
m.in. z Poznania, Szczecina, Ko³obrzegu, Berlina, Cottbus. Na ich podstawie wiadomo, i¿ najwiêksz¹ popularnoœci¹ cieszy³y
siê bia³e i czerwone szampany: Marke Landkarte, Rote Sekt oraz Riesling.
W 1946 roku w zielonogórskiej wytwórni wyprodukowano 40 tys. butelek szampana i 10 tys. wina porzeczkowego.
Dwa lata póŸniej Lubuska Wytwórnia Win
za³o¿y³a pierwsz¹ szkó³kê sadzonek
winoroœli w celu uzupe³nienia nasadzeñ na
starych winnicach i zak³adania nowych.
Pozwoli³o to na zwiêkszenie powierzchni
winnic w 1955 roku do 43 ha i sprzeda¿ 150
tys. sadzonek dla plantacji winoroœli
w Warce. Ze sprawozdania ówczesnego
dyrektora zak³adów wiemy, i¿ nasadzenia
udawa³y siê i œrednie plony winogron
z jednego hektara wynosi³y od 2,5 do 5,0 ton.
Zak³ad zatrudnia³ w 1946 roku 40 osób,
a 1951 roku - 450 pracowników. Wytwórnia
sta³a siê wkrótce najwiêkszym w Polsce
zak³adem winiarskim, którego produkty by³y
wielokrotnie nagradzane na miêdzynaro-
dowych konkursach.
W latach siedemdziesi¹tych i na-
stêpnych zak³ad zdoby³ du¿e uznanie u blis-
ko 700 odbiorców krajowych i zagranicz-
nych. Eksport zapocz¹tkowany ju¿ w po³o-
wie lat szeœædziesi¹tych dociera³ do
odleg³ych zak¹tków œwiata: Australii, Wysp
Dziewiczych, Japonii, Stanów Zjedno-
czonych. Co ciekawsze, odbiorcami
zielonogórskiego wina by³y tak¿e kraje
znane z tradycji winiarskich, m.in. Wêgry
i by³e republiki ZSRR. Warto odnotowaæ, ¿e
przez wiele lat kasyna ¿o³nierzy amery-kañskich stacjonuj¹cych w ramach wojsk NATO w dawnym RFN by³y zaopatrywane
w kilka markowych gatunków wina Lubuskiej Wytwórni Win. Do znanych i cenionych win nale¿a³y, z win gronowych:
Rulander, Landwein, Pani Walewska, Vermouth Monte Verde, i z win owocowych: Cherry Lubuskie, Black Currant,
Exclusive Cherry, Peach, Blackberry.
O potencjale Lubuskiej Wytwórni Win œwiadczy fakt, i¿ w po³owie lat dziewiêædziesi¹tych zak³ad posiada³ iloœæ
beczek, w których mo¿na by³o pomieœciæ 1,8 mln litrów wina, a ca³kowite mo¿liwoœci magazynowania moszczu i wina
w zbiornikach stalowych wynosi³y ponad 6 mln litrów. W roku 1999 zak³ad og³osi³ upad³oœæ i uleg³ likwidacji. Od tego
momentu nie produkuje siê w Zielonej Górze wina na skalê przemys³ow¹.
(at)
Piwnice LWW. Fot. Czes³aw £uniewicz
Zbigniew Bujkiewicz*
Jest rzecz¹ powszechnie znan¹, ¿e w XIX wieku Zielona Góra s³ynê³a z produkcji szampana. Jego wytwarzaniem
zajê³a siê powsta³a w 1828 roku spó³ka Häusler-Grempler-Förster. Pierwszy spoœród trzech udzia³owców - Samuel Häusler,
mieszka³ w Jeleniej Górze. To on by³ pomys³odawc¹ ca³ego przedsiêwziêcia, a wykorzysta³ w tym celu zdobyte wczeœniej
doœwiadczenie w produkcji wina
musuj¹cego z jab³ek, popularnego
„cydru”. Dwaj pozostali wspó³udzia-
³owcy pochodzili z Zielonej Góry -
August Grempler posiada³ wytwórniê
win, a Friedrich Förster by³ naj-
wiêkszym zielonogórskim przemy-
s³owcem bran¿y sukienniczej.
Mniej znany jest natomiast fakt,
¿e przez wiele lat nadzór nad produkcj¹
zielonogórskiego szampana sprawowa³
Francuz z Szampanii, Joseph Jacob
Fraipont Jourdan - José Jourdan, jak go
w skrócie nazywali przyjaciele
z Zielonej Góry. Niewiele przetrwa³o
o nim Ÿróde³ archiwalnych oraz
informacji w opracowaniach histo-
ryków niemieckich. Ernst Clauß
poœwiêci³ mu kilka zdañ w cyklu
artyku³ów o rodzinie Försterów,
zamieszczonych na ³amach „Grün-
berger Wochenblatt” w 1936 roku,
przedstawiaj¹c go jako dyrektora
Villa Jourdan przy ul. Moniuszki. Fot. Z. Bujakiewicz
wytwórni szampana, z¿ytego ze œmietank¹ towarzysk¹
Zielonej Góry. Napisa³ równie¿, ¿e Jourdan zosta³
sprowadzony z Epernay we Francji do Zielonej Góry przez
Förstera i Gremplera po tym, jak Häusler powróci³ do Jeleniej
Góry by tam dogl¹daæ swoich interesów. Z innych Ÿróde³
dowiadujemy siê, i¿ ¿on¹ Jourdana by³a Niemka, córka
ogrodnika z Drezna, Johanne Juliane z domu Triebel.
Jourdanowie posiadali szeœcioro dzieci. W 1866 roku José
Jourdan wybudowa³ okaza³y dom w centrum Zielonej Góry,
nazywany w swoim czasie „will¹ Jourdan”, do dzisiaj stoj¹cy
naprzeciwko dawnej winiarni. Zagadk¹ pozostaje na razie
odpowiedŸ na pytanie, jak d³ugo Jourdan kierowa³ produkcj¹
szampana w Zielonej Górze. Musia³o to jednak trwaæ co
najmniej kilkanaœcie lat.
Produkcja szampana w Zielonej Górze napotyka³a
pocz¹tkowo na du¿e trudnoœci z uwagi na uprzedzenia lokalnej
spo³ecznoœci i brak zaufania konsumentów do zielonogórskiej
wytwórni. Hamowa³o to jej rozwój, a nawet w pewnym
momencie grozi³o upadkiem. Firma jednak prze³ama³a kryzys
i zaczê³a siê dynamicznie rozwijaæ. Przyjê³a równie¿ dla
swych wyrobów francuskie nazwy szampanów: „Epernay”,
„Remis” i „Versaney”. Dziêki dobrej jakoœci wyroby
zielonogórskie by³y nagradzane na wystawach œwiatowych:
w Pary¿u w 1855 roku, Londynie w 1862 roku i Wiedniu
w 1873 roku. Jest bardzo prawdopodobne, ¿e te sukcesy
zielono-górskie szampany zawdziêcza³y francuskiemu
fachowcowi z Epernay.
_______________________
*
Dr hab. Zbigniew Bujkiewicz
jest pracownikiem naukowym Archiwum
Pañstwowego w Zielonej Górze i wyk³adowc¹ na Uniwersytecie
Zielonogórskim, a tak¿e autorem wielu publikacji poœwiêconych historii
miasta i regionu, w tym wydanej w roku 2003 ksi¹¿ki „Krajobraz materialny i
spo³eczny Zielonej Góry od koñca XVIII do po³owy XX wieku”.
Jose Jourdan
Plik z chomika:
jac1123
Inne pliki z tego folderu:
winiarz_NR-24q.pdf
(1559 KB)
winiarz_NR-19q.pdf
(1591 KB)
winiarz_NR-18q.pdf
(1030 KB)
winiarz_NR-17q.pdf
(1096 KB)
NR-16q.pdf
(921 KB)
Inne foldery tego chomika:
## Nalewki zdrowotne
@ PORADNIKI BUDOWLANE
■ ANGIELSKI+
■ NIEMIECKI+
◄ Kroniki
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin