Okres burgundzki w muzyce jest okresem przejściowym, w którym krzyżują się tendencje późnego średniowiecza z zapowiedzią renesansu.
Nowym ośrodkiem kultury muzycznej na pocz. XV wieku stało się księstwo burgundzkie z dworem w miejscowości Dijon. Nowe centrum kultury europejskiej miało znakomitych mecenasów w osobach ówczesnych władców: Filipa Dobrego i jego syna Karola Śmiałego, który nie tylko był mecenasem ale także śpiewakiem, grał na harfie i komponował.
Na dworze burgundzkim w Dijon i katedrze w Cambrai skupiła się grupa kompozytorów obejmujących w XV wieku dwie generacje i tworzących tzw. szkołę burgundzką. Pierwsza generacja kompozytorów tej szkoły ( druga nie odegrała tak wielkiej roli), działała w I poł. XV wieku i odegrała bardzo ważną rolę w muzyce. Należeli do niej m.in.
Gilles Binchois (ok. 1400 – 1460)
Guillaume Dufay (ok. 1400 – 1474)
Pierre Fontaine
Dwór burgundzki stworzył wyjątkowe warunki rozwoju muzyki, bowiem istniały tu najlepsze w Europie zespoły wykonawcze. Na rozwój tej szkoły duży wpływ miała francuska ars nova, włoskie trecento, muzyka angielska i polska z Mikołajem z Radomia na czele.
Około 1430 roku pojawiła się nowa technika w muzyce wielogłosowej: trzygłosowa technika fauxbourdon (z fr. fałszywy, fikcyjny burdon) - technika ta polegała na prowadzeniu równoległego pochodu akordów sekstowych (fragmentów) na przemian ze współbrzmieniami kwartowo-kwintowymi. Nazwa tej techniki – fauxbourdon, wynika z ówczesnego pojmowania seksty jako współbrzmienia dysonującego „fałszywego”. Zgodnie z zasadami średniowiecznej polifonii technika nie była to jeszcze konstrukcja wertykalna, lecz wynik horyzontalnego – linearnego kształtowania głosów, czyli sukcesywnego ich dokomponowywania. Technika ta pozwalała na uzyskanie pełniejszych brzmień, mimo, że nie był to czas świadomego komponowania harmonicznego. Stała się też zapowiedzią poczucia tonalnego.
Nie wiadomo kto stworzył tę technikę i zaczął zapisywać. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstały dwa najstarsze z zachowanych do dziś utwory z fragmentami tej techniki. Są to:
- część Postcommunio z Mszy św. Jakuba G. Dufaya
- Magnificat Mikołaja z Radomia.
Ważnym osiągnięciem tego okresu jest powstanie czterogłosowego układu: Cantus – Altus – Tenor – Bassus, szczególnie na gruncie motetu i mszy. Glos basowy wykształcił się z kontratenoru niskiego a altowy z kontratenoru wysokiego.
Najistotniejsze zmiany dotyczyły mszy. Zasadą był czterogłos. Pierwszy raz w historii kompozytor opracował muzycznie mszę składającą się z części stałych i zmiennych. Otrzymała ona nazwę missa plenaria lub plena (łac. msza pełna). Była to Missa Sancti Jacobi G. Dufaya, z 1425 roku, składającą się z 9 części. Większość części opiera się na c.f. z różnych melodii chorału gregoriańskiego. Ale tego typu msze – pełne, należały do rzadkich opracowań tak w średniowieczu jak i w późniejszych epokach.
W tym czasie rozwija się muzyka instrumentalna, dzięki powiększaniu się instrumentarium. Źródła wymieniają rozmaite instrumenty, m.in. fidel, skrzypce, lirę korbową, portatyw, flet prosty, flet poprzeczny, trabkę, harfę, psalterium, lutnie i szereg instrumentów perkusyjnych. Powstają pierwsze zbiory utworów przeznaczone na instrumenty klawiszowe, głównie organy. Utwory instrumentalne były przeważnie opracowaniem utworów wokalnych lub ćwiczeniami kontrapunktycznymi.
netka9891