Schizofrenia jest chorobą psychiczną , w której najczęściej pojawiają się urojenia i halucynacje . Jest to najczęstsza i najcięższa choroba psychiczna , której rozpowszechnienie ocenia się na 1 % populacji . Występuje zwykle w okresie pokwitania lub nieco później , zwykle w wieku 17-30 lat. Jest również najbardziej tajemniczą chorobą . Niewiele wiemy o jej przyczynach . Zwykle mówi się o wieloczynnikowej etiologii, w której oprócz czynników dziedzicznych poważną rolę odgrywają warunki środowiskowe oraz rodzinne . Początek i rozwój w różnych postaciach jest zmienny . Możemy obserwować chorych , u których choroba pojawia się nagle , a objawy są bardzo burzliwe . Kiedy indziej proces chorobowy rozwija się wolno , skrycie , objawy chorobowe są mało dostrzegalne . Najczęściej stwierdzamy , że choroba przebiega w postaci kolejnych rzutów , rzadziej przebieg jej od początku jest chroniczny .
- autyzm , to jest odcięcie się od otoczenia i zamykanie się w świecie własnych przeżyć ,
- rozszczepienie osobowości , to znaczy rozerwanie poszczególnych funkcji psychicznych ,
- równoczesne występowanie przeciwstawnych uczuć
- może również ujawnić się w postaci reakcji emocjonalnych , jako tak zwana paratymia
- urojenia i halucynacje
- iluzje
- dziwaczność mimiki
- natłok myśli
- rzadziej zaburzenia ruchowe w postaci stuporu , czyli całkowitego bezruchu czy też nadmiernej ruchliwości , a nawet pobudzenia
- dziwaczność w zachowaniu i ubieraniu
- pewien manieryzm i stereotypia .
Sygnały ostrzegawcze – są to sygnały pojawiające się w zachowaniu , są znakiem , że coś się zmienia z organizmem ale nie są to objawy choroby.
- nagła zmiana zachowania
- zmiana snu ( bezsenność , nadmierna senność )
- zmiana apetytu ( wzrost lub spadek łaknienia )
- zmiana nastroju ( podwyższenie , spadek , obniżenie , wahanie , nieadekwatność – coś się dzieje nie reaguje ,lub nieodpowiednie zachowanie )
- zmiana upodobań , nawyków ,
- zmiana wyglądu
- zmiana higieny ( zbyt częsta lub za mała
- zmiana poglądów
- zaniedbanie obowiązków
- zmiana emocji
- zaniechanie hobby
- zmiana w kontaktach z ludźmi
- trudności z kontrolą nad emocjami
- zmian w funkcjonowaniu poznawczym ( jak postrzegamy świat , pamięć , myślenie logiczne , krytycyzm )
Ryzyko związane z nawrotem choroby może zniwelować stosowanie się do wzoru Zubina :
Z = P * S * UZ : L * U * W
Z – ZACHOROWANIE
P – PODATNOŚĆ ( WRAŻLIWOŚĆ MÓZGU , CECHA BIOLOGICZNA )
S – REAKCJA NA STRES ( STRES )
UZ – UZALEŻNIENIE ( UŻYWKI , NARKOTYKI ALKOHOL )
KIEDY JEST ZWIĘKSZONA PODATNOŚC , REAKCJA NA STRES , WYSTĘPUJĄ UZALEŻNIENIA CHOROBA CZĘŚCIEJ I SZYBCIEJ POWRACA MOGĄ JA ZNIWELOWAĆ PONIŻSZE CZYNNIKI :
L – LECZENIE ( LEKI )- ZMNIEJSZAJĄ STRES
U- UMIEJETNOŚCI SPOŁECZNE ( ZDOLNOŚĆ DO FUNKCJONOWOWANIA MIEDZY LUDŹMI , RADZENIA SOBIE W RÓŻNYCH SYTUACJACH , CECHY CHARAKTERU )
W – WSPARCIE ( ADEKWATNE DO SYTUACJI )
Objawy wytwórcze ( pozytywne ) :
- urojenia ,niezwykłe myśli , podejrzliwość : niektóre sądy ludzi ze schizofrenią są dziwne , błędne , odbiegające znacznie od rzeczywistości . Mogą oni np. wierzyć , że inni ludzie znają ich myśli , że są śledzeni , że inni ludzie spiskują przeciwko nim, albo kontrolują ich myśli lub zachowania .
- omamy ( halucynacje ) – czasami ludzie chorzy mogą słyszeć głosy ludzi , których nie mogą usłyszeć w tym momencie , bo osób tych nie ma w ich otoczeniu . Zwykle te nierealne głosy mówią coś negatywnego o chorych lub im coś nakazują , lub zabraniają . Osoby chore mogą też widzieć coś czego nie ma .
- złudzenia – ludzie chorzy mogą np. błędnie interpretować rzeczywiste bodźce – zwykle budzi to u nich lęk – mogą np. słyszeć kroki człowieka w rytm rzeczywiście tykającego zegara .
Objawy ubytkowe ( negatywne )
- zblednięcie emocji – w przebiegu choroby dochodzi do trudności w przeżywaniu i wyrażaniu swoich uczuć , czy też kłopotów z natychmiastowym rozumieniem uczuć innych ludzi . Niektóre osoby mają problemy w opowiedzeniu innym o swoich przeżyciach zarówno realnych , jak i chorobowych . Przy znacznym nasileniu takich objawów dochodzić może do wycofania się chorej osoby z życia lub jej izolacji od innych ludzi .
- zmniejszenie motywacji do działania lub obniżenie energii życiowej – osoby chore mają czasami trudności w zaczynaniu lub kończeniu niektórych czynności . W krańcowych , rzadkich przypadkach mogą oni mieć problemy w codziennych czynnościach , takich jak ubieranie się , czy przygotowanie sobie posiłku .
- zobojętnienie emocjonalne – osoby chore mogą tracić zainteresowanie sprawami , które dawniej sprawiały im przyjemność . Mogą również czuć się mało warte lub niepotrzebne .
- lakoniczność wypowiedzi – u niektórych osób chorych pojawia się niechęć do mówienia – maleje ilość wypowiedzi spontanicznych .
- formalne zaburzenia myślenia – ludzie chorzy mogą mieć kłopoty z jasnym myśleniem , czasami mogą mieć kłopoty z rozumieniu tego co mówią do nich inni ludzie , lub ich wypowiedzi mogą stać się trudne do zrozumienia . Może im to okresowo utrudniać uczenie się , czy rozwiązywanie problemów
- dezorganizacja zachowania – w przebiegu choroby dojść może do dziwacznych zachowań , np. dziwacznych gestów , pobudzenia czy spowolnienia ruchowego
Można wyróżnić trzy zasadnicze okresy w przebiegu każdej schizofrenii . Są to :
- Okres zaostrzenia – jest to czas nasilenia objawów , zwykle wytwórczych . Może rozpoczynać się nagle , lub powoli – w przebiegu kilku , czy nawet kilkunastu miesięcy . Im wcześniej objawy choroby zostaną wykryte , im wcześniej w wyniku tego zastosowane będą leki , tym szybciej chory wyjdzie z okresu zaostrzenia i przejdzie do okresu następnego
- Okres stabilizacji – w okresie tym w wyniku stosowanych leków dochodzi do stopniowego zmniejszenia objawów , a chory powoli powraca do normalnego funkcjonowania
- Okres remisji – objawy występują w tym okresie w niewielkim nasileniu , albo nie występują w ogóle . W czasie tego okresu chory przyjmuje zmniejszone dawki leków . W przebiegu remisji dochodzi zwykle do stopniowej poprawy samopoczucia chorego .
Wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje schizofrenii
Schizofrenia prosta
Hebefrenia
Katatonia
Schizofrenia urojeniowa
Leczenie – w leczeniu stosuje się leki antypsychotyczne
leki antypsychotyczne I generacji ( typowe , klasyczne )
leki antypsychotyczne II generacji ( antypowe , nowsze )
wpływają głównie na redukcję objawów wytwórczych
wpływają w większym stopniu , niż leki typowe , na redukcję objawów ubytkowych i objawów dezoorganizacji
ich skuteczność jest związana głównie z ich wpływem na receptory dopaminowe
ich szeroki profil działania wiąże się z tym . że wpływają one również na inne neuroprzekaźniki , np. serotoninę
powodują typowe objawy uboczne – tzw objawy pozapiramidowe
powodują objawy pozapiramidowe o niewielkim nasileniu lub nie powodują ich w ogóle
są dostępne w postaci depot ( o przedłużonym działaniu )
nie są dostępne w postaci depot
Objawy pozapiramidowe :
- zespół Parkinsona – drżenie ( zwykle rąk , głowy ) sztywność , powolne poruszanie się
- dystonia – nagłe skurcze mięśni , np. wyginanie szyi , gwałtowne zwracanie oczu ku górze , a nawet skurcze utrudniające przełykanie
- akatyzja – niemożliwość usiedzenia czy ustania w miejscu tzw. niespokojne nogi
- późne dyskinezy – dziwne , rytmiczne nie kontrolowane ruchy , najczęściej w obrębie twarzy , ciągłe ruchy warg ( tzw zespół królika ) rytmiczne ruchy językiem .
– trening pozytywny : ćwiczy się tu właściwą umiejętność , bądź nawyk , wzmacniając uzyskane efekty pochwałami , przejawami uznania i aprobaty
– technika relaksacji Jacobsona : polega ona na nauce napinania i rozluźniania określonych grup mięśni .
a) – ćwiczenia ogólne
b) – ćwiczenia relaksujące mięśnie głowy i szyi
c) – ćwiczenia relaksacji mięśni twarzy i krtani
– trening autogenny Schultza : polega on na odprężeniu się i koncentracji oraz stosowaniu prostych formuł autosugestii .
- Muzykoterapia : różnego typu ćwiczenia przy użyciu muzyki np. jej interpretacja , tworzenie opowiadań do konkretnego podkładu muzycznego .
– naśladowanie ( modelowanie ) : zakłada uczenie się poprzez obserwowanie zachowania innych ludzi i poznawanie ich skutków
Medytacja „ złote rybki ” medytacja pozwala osiągnąć stan głębokiego odprężenia , doświadczyć dobrostanu fizycznego , emocjonalnego i duchowego , rozprawić się ze stresem , brakiem poczucia własnej wartości i lękiem
- Wizualizacja „ kociołek ”: działa ona podobnie do medytacji lecz różni się trochę sposobem wykonania polega ona na wyobrażaniu sobie ( za pomocą wszystkich zmysłów ) określonych rzeczy
Techniki odreagowujące : polegają na redukcji zbyt wysokiego napięcia emocjonalnego poprzez ekspresję emocjonalną , głównie w zakresie komunikacji niewerbalnej , mimiki , pantomimikę , gestykulację , towarzyszącą komunikacji werbalnej .
- ćwiczenie papier wszystko wytrzyma : do ćwiczenia służy duża ilość gazet , należy wyobrazić sobie że papier to wszystkie negatywne uczucia . Poprzez niszczenie papieru należy wyobrażać sobie , że one znikają .
Terapia zajęciowa : polega ona na różnego typu robótkach ręcznych np. malowaniu , wyszywaniu , wykonywaniu różnych ozdób .
Techniki odreagowujące
- ćwiczenie zostań lwem : metoda ta pozwala pozbyć się napięcia , szczególnie gdy jest to związane ze wstydem i poczuciem niższej wartości . Należy tu przybrać postawę wściekłego lwa wyobrażając sobie uczucie rozdrażnienia i wykrzyczeć się z całych sił .
Techniki pracy z lękiem
- technika implozywna : polega na konfrontacji z obiektem lęku poprzez zalewanie nadmiarem bodźców lękowych .
Afirmacje : zakorzenia się tu pozytywne sugestie w nieświadomości , można w ten sposób wymazać wszystkie negatywne uwarunkowania , które mogłyby uniemożliwić pełne wykorzystanie naszych możliwości .
Psychorysunek : różnego typu interpretacje rysunków własnych w zależności od tematu pracy .
Technika listy cech : sporządzanie listy co najmniej dwudziestu cech , własności , umiejętności , które się posiada i które dają dużo radości i przyjemności .
- stawianie jasnych celów : hierarchiczne sformułowanie celów : tych dalekosiężnych , później w zakresie najbliższych lat / roku , a potem najbliższych dni
Trening komunikacji interpersonalnej : polega na nauce komunikowania się , uczy technik asertywności .
Z tą chorobą zetknęłam się w 2004 roku , kiedy dowiedziałam się , że od paru lat choruje na nią moja koleżanka . Wiele osób , gdy dowiadują się o tej chorobie odwracają się od chorych . Jest to spowodowane brakiem wiedzy na temat schizofrenii . Ja jednak tak nie zareagowałam , przyjęłam ze spokojem i uwagą , zwierzenie mojej koleżanki . Podziękowałam jej także za to , iż postanowiła właśnie mnie się zwierzyć z tak trudnej do ujawnienia choroby . Chciałam bliżej poznać jej chorobę aby zrozumieć co czuje . Nie będę tu opisywać jej objawów bo to jest bardzo osobiste przeżycie . Wspomne tylko o tym iż objawy chorobowe pojawiają się u niej raz w roku na przełomie lutego i stycznia , i na początku ich trwania są bardzo nasilone . Ich częste pojawianie się jest związane ze złym leczeniem , chodzi tu o niedobranie na początku choroby odpowiednich leków . Co często zdarza się w tej chorobie , po prostu nie każdy organizm dobrze reaguje na te same leki . Jednak od dwóch lat koleżanka nie ma żadnych objawów , ponieważ ma teraz dobrze dobrany lek . Nie bierze już tabletek , tylko raz na dwa tygodnie dostaje zastrzyk o przedłużonym działaniu . Mimo wielu pobytów w szpitalu jest to osoba pogodną ,po której nikt nie może poznać , że jest chora . Jej zachowanie jest całkowicie normalne. Można z nią porozmawiać na każdy temat . Jest to osoba wesoła , żyjąca mimo choroby pełnią życia . Także jej intelekt funkcjonuje doskonale . Skończyła ona szkołę średnią i zdała maturę , mimo tego iż zachorowała w wieku 17 lat . Teraz rozpoczęła studia i świetnie radzi sobie z nauką . Wiarę w życie i pewność siebie odzyskała kiedy spędziła pół roku w klinice Neurologii i Psychiatrii w Warszawie na specjalnych terapeutycznych oddziałach . Była tam w otoczeniu swoich rówieśników , którzy mieli takie same problemy jak ona . To pozwoliło jej uwierzyć , że istnieją na świecie inne osoby , które tak samo odczuwają schizofrenię . Jak ona sama mówi doświadczenia z tą chorobą ubogacają człowieka . Zyskała dzięki chorobie nie tylko większą wrażliwość ale i talenty jakich wcześniej nie miała . Umie pisać piękne wiersze i malować .
Myślę , że każdy kto się spotka z tą chorobą , powinien ją najpierw zrozumieć a potem wydawać wyroki na chorego . To są przecież tacy sami ludzie jak my a schizofrenią nie można się zarazić . Uważam , że w mediach powinno stworzyć się kampanie na temat tej choroby . Należy otworzyć ludziom oczy i uświadomić im jak wielkie cierpienie kryje się za tą chorobą aby nie traktowali oni chorych jak wariatów , których należy zamknąć . Tylko jak bardzo wrażliwe osoby , które potrzebują zrozumienia i wsparcia. Myślę , że mimo dwudziestego pierwszego wieku nadal w starciu z tą chorobą jesteśmy zacofani .
...
asfalt1213