wyk_1-2.pdf

D. Kosiorowski – w ykład 1-2

2006

Początki statystyki

Termin statystyka w yw odzi się od łacińskiego słow a

status, które oznacza państw o. T erm in stw orzono w

X V III w ieku dla określenia „grom adzenia, przetw arzania i

w ykorzystyw ania danych przez państw o.

P oczątków statystyki m ożna upatryw ać w znakach na

ścianach jaskiń człow ieka pierw otnego, które ułatw iały

rachubę bydła i innego dobytku. W iadom o, że ok. 2000

lat p.n.e. prow adzono w C hinach spisy ludności.

C zw arta księga S tarego T estam entu, K sięga Liczb,

zawiera informacje o dawnych spisach ludności

przeprow adzanych około 1500 r. p.n.e. oraz instrukcje

dla M ojżesza jak spisyw ać izraelskich w ojow ników .

Za prekursora wykorzystania statystyki w podejmowaniu

decyzji ekonom icznych uw aża się londyńskiego kupca

Johna Graunta (1620-1674), który po przean alizowaniu

m iejskich statystyk zgonów w yciągnał użyteczne w nioski

dotyczące stóp śm iertelnosci z pow odu różnych chorób,

stopy przyrostu liczby ludności w Londynie.

1 | strona

D. Kosiorowski – w ykład 1-2

2006

Za prekursora wykorzystania rachunku

praw dopodobienstw a w statystyce uw aża się

belgijskiego matematyka Adolphe Queleta (1796–1874).

Q uelet zbierał dane dotyczące społeczeństw a

francuskiego i określał rozkłady częstości różnych cech

w kategoriach rozkładu norm alnego, który nazyw ał

„ prawem przyczyn przypadkowych ”. W 1844 roku

w ykorzystując rozkład norm alny w zrostu m ężczyzn

oszacow ał zasięg uchylania się od poboru do w ojska w e

Francji. Q uelet starał się, aby statystyka została uznana

za narzędzie doskonalenia społeczeństw a. P ojęcia

ekonomii jak produkt narodowy brutto, tempo wzrostu,

przyrost ludności zostały stw orzone przez niego i jego

w spółpracow ników .

S tatystykę uznano za naukę z chw ilą jej w łączenia jako

sekcji do Brytyjskiego Stowarzyszenia Postępu N auki,

K rólew skie T ow arzystw o S tatystyczne założono w roku

1834. P rzez statystykę rozum iano w ów czas „ fakty

odnoszące się do ludzi, m ożliw e do przedstaw ienia w

postaci liczb, w w ystarczajaco zw ielokrotnionej ilości,

sygnalizujące praw a ogólne ”.

W spółcześnie przez statystykę rozum ie się naukę o

interpretowaniu i metodach wydobywania informacji z

danych w celach decyzyjnych, naukę o m ądrym

podejm ow aniu decyzji w w arunkach niepew ności .

2 | strona

D. Kosiorowski – w ykład 1-2

2006

N iepew ność poskram iana jest w edług schem atu:

wiedza niepewna

w iedza o rozm iarach niepew ności

w iedza użyteczna

Zamiast form ułow ać stw ierdzenia typu „ wprowadzenie

ulgi podatkow ej zm niejszy stopę bezrobocia” m ów im y

„istnieje 80% szans na to, że w prow adzenie ulgi

podatkow ej zm niejszy stopę bezrobocia i 20% szans na

to że, jej nie zm niejszy”.

3 | strona

D. Kosiorowski – w ykład 1-2

2006

Podstaw ow e pojęcia statystyki

P rzez w iele lat statystykę dzielono n a tzw. statystykę

opisow ą i statystyke teoretyczną – dwie dyscypliny o

odmiennych metodologiach. Za cel statystyki opisowej

uznaw ano podanie zw iezłego opisu określonego zbioru

danych w term inach tzw . „statystyk opisow ych” : miar

położenia i rozproszenia, przedstawianie

charakterystycznych cech zbioru danych w postaci

w ykresów jak histogram y, diagram y itd. W statystyce

opisow ej nie czyniono odw ołań do m echanizm ów

stochastycznych generujących dane. S tatystyki opisow e

używ ano do porów nyw ania różnych zbiorów da nych,

zalecano w ybór różnych statystyk w zale żnosci od

zbioru danych i pytań , na które starano się

odpow iedzieć.

W statystyce teoretycznej także starano się

przedstaw iać zw ięzły opis danych , ale w odniesieniu do

konkretnej rodziny (m odelu) rozkładów

prawdopodobieństw a generujacych dane. W statystyce

teoretycznej sposób o pisu danych zależy od m odelu

probabilistycznego generujacego dane. Rozkładów

praw dopodobieństw a statystyk opisow ych używ a się do

w nioskow ania o nieznanych param etrach rozkładów .

Obecnie przez statystykę jako naukę na ogół rozum ie

się statystykę m atem atyczną zajm ującą się

opisyw aniem i analizą zjaw isk m asow ych przy u życiu

m etod rachunku praw dopodobieństw a.

4 | strona

D. Kosiorowski – w ykład 1-2

2006

R ozw ażm y zbiór X złożony z elem entów podlegających

badaniu ze w zględu na jedna albo w ięcej cech. Z biór X

m ający przynajm niej jedną w łaściw ość (cechę) w spólną

dla w szystkich jego elem entów kw alifikujacą je do tego

zbioru oraz przynajm niej jedną w łaściw ość, ze w zględu

na którą elem enty tego zbioru m ogą się różnić m iędzy

sobą, nazyw am y populacją albo zbiorow ością

generalną .

Przykłady :

a) P opulacja m ieszkańców K rakow a badana ze

w zględu na w ielkość w ydatków na żyw ność.

b) P opulacja klientów sklepu A B C badana ze w zględu

na wiek.

c) P opulacja czytających te słow a badana ze w zględu

na kolor oczu.

M ożna badać w szystkie elem enty zbioru X bądź i ch

część. P ierw szy typ badań nazyw am y badaniem

kompletnym , drugi typ badaniem częściow ym .

S tatystyka zajm uje się drugim typem badań, gdyż jej

głów nym celem jest w nioskow anie o w łaściw ościach

zbioru X , na podstawie inform acji o tych w łaściw ościach

elem entów pew nego skończonego podzbioru zbioru X .

5 | strona

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: