Stanisław Solski 1690
„Robotni ludzie dźwigają jako bydlęta, czego się z słusznym politowaniem napatrzył, zwłaszcza przy dozorcach niebacznych, którzy ludzi słabych i chorych zwykli nająć do dźwigania ciężarów srogich, nie dołożywszy słusznej liczby dźwigających...”
Ergon – praca
nomos – prawo, dziedzina
Prof. Wojciech Jastrzębowski 1857
„Nazwiskiem ergonomii, wziętym od wyrazu greckiego ergos i nomos oznaczamy naukę o pracy, czyli o używaniu nadawanych człowiekowi od stwórcy sił i zdolności”
Ergonomia – umożliwia wykonanie pracy bez uciążliwości co powoduje wzrost jej wydajności. Przykładem może być optimum pracy w celu zwiększenia wydajności pracy – łopaty ergonomiczne Taylora.
Ergonomia rozszerzyła się po wojnie kiedy ludzie przyjęli, że rozwój techniki i współpracy z człowiekiem niemożliwa jest bez ergonomii.
POLSKIE TOWARZYTSKO ERGONOMICZNE (PTErg)
Ergonomia – jest to nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji; materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku, do wymagań, potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka.
MIĘDZYNARODOWE TOWARZYSTWO ERGONOMICZNE (IER)
Ergonomia – zajmuje się związkami zachodzącymi pomiędzy człowiekiem a jego zajęciem, sprzętem i otoczeniem (materialnym) w najszerszym znaczeniu, włączając w to prace, wypoczynek sytuację w domu i w podróży.
Działania ergonomiczne:
- ergonomia koncepcyjna – etap przygotowania projektu
- ergonomia korekcyjna – etap eksploatacji
Ergonomia koncepcyjna – wprowadzenie zasad ergonomii w trakcie założeń, formułowania założeń i projektowania systemów.
Ergonomia korekcyjna – korekta warunków pracy na drodze modernizacji istniejących oraz pracujących maszyn i urządzeń, a także wprowadzenie elementów zabezpieczających ludzi przed niekorzystnymi wpływami środowiska pracy.
Nauki współtworzące ergonomię.
Nauki o człowieku:
- fizjologia pracy,
- psychologia pracy,
- antropometria,
- nauki medyczne.
Nauki techniczno-organizacyjne:
- technika i technologia,
- organizacja pracy,
- nauka o jakości,
- marketing.
Ergonomie:
- warunków pracy – problematyka otoczenia i warunków pracy człowieka,
- wyrobów – środka technicznego lub samego wyrobu.
Zadania ergonomii warunków pracy:
- wykorzystanie pomiarów oraz określenie dopuszczalnych wartości (intensywności) czynników tworzących fizyczne, chemiczne i biologiczne środowisko pracy
- określenie wpływu tych czynników na człowieka, zarówno na drodze badań diagnostycznych (określenie stanu istniejącego), jak i perspektywicznych (prognozowanie skutków w procesie projektowania systemu)
- określenie sposobów eliminacji uciążliwości i zagrożeń powodowanych przez czynniki środowiskowe oraz realizacje projektów korygujących warunki pracy
Zadania ergonomii wyrobu:
- dostosowanie obiektów technicznych do wymiarów i kształtów człowieka
- zapewnienie funkcjonalności obiektu technicznego (np. sprawności, odpowiedzialności formy i funkcji, niezawodności, podatności na regulację i naprawy) łatwości likwidowania po zużyciu)
- zabezpieczenie bezpieczeństwa i komfortu użytkowania obiektu technicznego
- eliminowanie negatywnego wpływu wyrobu na warunki środowiska człowieka
- dbałość o estetykę kształtów i barw obiektu technicznego.
Korzyści wynikające z wysokiej ergonomiczności wyrobów:
- lepsza i wydajna praca,
- zmniejszenie biologicznych kosztów pracy
- zmniejszenie liczby kosztów, braków i błędów popełnianych w pracy
- zwiększenie bezpieczeństwa pracy i eliminacja chorób zawodowych
- lepsze wykorzystanie czasu pracy
- ograniczenie absencji chorobowych
- zwiększenie satysfakcji w pracy oraz pozytywnej motywacji
- odczucie zadowolenia i przyjemności z kontaktu z urządzeniami technicznymi.
Straty wynikające z niską ergonomicznością obiektów technicznych:
- straty bezpośrednie (ekonomiczne), których wielkość jest możliwa do określenia (mała wydajność i produkcja braków spowodowanych zmęczeniem, przemęczeniem, nadmiernym hałasem, złym oświetleniem, wysoką temperaturę, skutki wypadków przy pracy, choroby zawodowe zwolnienie lekarskie)
- Straty pośrednie (ekonomiczne) – których wielkości nie można w prosty sposób oszacować (np. utrata zdrowia, duża płynność kadr, niszczenie materiałów, narzędzi w skutek niedbalstwa i nielubienia swojej pracy)
- Straty moralne, nie poddające się ekonomicznej wycenie (cierpienie, złe samopoczucie z przemęczenia, niski etos pracy, brak poczucia podmiotowości, wzrost bierności i apatii, zanik potrzeby wartości wyższych).
OCHRONA PRACY MŁODOCIANYCH
OCHRONA PRAWA DO URLOPU
OCHRONA PRACY KOBIET
OCHRONA INNYCH PRAW PRACOWNIKÓW
OCHRONA
CZASU
PRACY
OCHRONA PRAWA PRACOWNIKA DO WYNAGRODZENIA
ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA
SZKODLIWE PROMIENIOWANIE
OŚWIETLENIE
MIKROKLIMAT
HAŁAS
ENERGIA MECHANICZNA
I. wiedza, pamięć uzdolnienia
II. człowiek
III. infergencja?, motywacja, wprawa
O. T.
OBIEKT
TECHNICZNY
URZĄDZENIA SYGNALIZACYJNE
RECEPTORY
NARZĘDZIE
PRZEDMIOT PRACY
URZĄDZENIA STEROWNICZE
EFEKTORY
RYTM I TEMPO PRACY
POZYCJA CIAŁA PRZY PRACY
PRZERWY W PRACY
NADZÓR
INSTRUKCJE DANE
METODY PRACY
Ergonomia – jest to kompleksowa nauka empiryczna, ukierunkowana wieloaspektowo na poznanie układu człowiek – technika i opracowanie zbioru twierdzeń dyrektywo wolnych dla uczestnictwa w praktyce obustronnego dostosowania członków układu celem zapewnienia mu najkorzystniejszych warunków do funkcjonowania (Framus 1978)
Podstawowe cechy systemu:
- Jednorodność
- Elementarność
- Minimalność
- Nie zupełność
- Uporządkowanie
- Autonomiczność
- Narzędność
System człowiek – obiekt techniczny (CZ-O.T)
- Niejednorodność
- Nieelementarność
- Zupełność lub nie zupełność
- Nieautonomiczny.
Zależności w systemach CZ-O.T
- Duży stopień złożoności
- Wysoki stopień zintegrowania, jedności funkcjonalnej, wspólny cel działania
- Działanie wielofunkcyjne
- Automatyzacja – niezależność w zachowaniu się systemu
- Stochastyczne występowanie bodźców zewnętrznych
- ????zacja elementów systemu.
BADANIE SYSTEMU – badanie war. funkcjonowania
SCZ-OT = SO ∩ SOT ∩ SOB ∩ Q
C – człowiek (podsystem)
OT – obiekt techniczny (podsystem)
OB – otoczenie bliskie (podsystem)
Q – cel działania (podsystemu)
Postępowanie diagnostyczne dla określonego celu realizacji opisuje się wg. określonego schematu.
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE (rozpoznające)
BADANIE INICJUJĄCE
(rozpoznanie objawów dla postawienia hipotezy cząstkowej)
BADANIE SPRAWDZAJĄCE
(te? Hipotezę)
WYBÓR HIPOTEZY KOŃCOWEJ
(podstawy działań zasadniczych)
Etapy postępowania diagnostycznego:
- budowa hipotezy
...
orfeusz15