Wielcy odkrywcy z dziedziny elektrotechniki.pdf

(241 KB) Pobierz
Ampere Andre Marie (1775-1836)
Ampere Andre Marie (1775-1836)
Urodził się 22 stycznia 1775 r. w Poleymieux koło Lyonu. Jako
chłopiec interesował się szczególnie matematyką. Mając 14 lat
przeczytał 20 tomową Encyklopedię.
Pierwszą jego stałą pracą była posada nauczyciela matematyki, a po
krótkim okresie czasu wykładał fizykę i chemię, jednocześnie
rozpoczynając karierę naukowca. Jego prace z dziedziny matematyki
przyczyniły się do objęcia przez niego stanowiska wykładowcy
matematyki w Szkole Politechnicznej w Paryżu, gdzie stopniowo
awansował. W 1820 r. rozpoczął wykłady fizyki w College de France.
W tym samym roku nastąpiło sensacyjne odkrycie Oersteda
dotyczące oddziaływania prądu elektrycznego na igłę magnetyczną.
Ampere rozwinął to odkrycie poprzez ogłoszenie "reguły pływaka",
która pozwala ustalić kierunek odchylenia igły pod wpływem oddziaływania prądu.
Ponadto, powiązał odkrycie Oersteda ze znanym już od dawna zjawiskiem
oddziaływania na siebie dwóch magnesów - przyciągania i odpychania. Ampere
stwierdził, że jeżeli przewód, przez który płynie prąd elektryczny, odpycha magnes w
postaci igły magnetycznej, to jest on również swojego rodzaju magnesem. Czyli
podobnie powinny zachowywać się dwa przewody, przez które płynie prąd elektryczny.
Ampere odkrył również, że zwinięcie przewodu w cewkę umożliwia zwielokrotnienie ich
sił magnetycznych. Następnie okazało się, że elektromagnes z rdzeniem żelaznym
wywiera silniejsze działania niż cewka bez tego rdzenia. Dzięki okryciom Oersteda
i Ampere'a niemiecki fizyk Schweigger wynalazł przyrząd do pomiaru prądu
elektrycznego, nazwany galwanometrem . Początkowo składał się z igły magnetycznej
umieszczonej wewnątrz cewki, która odchylała się tym bardziej, im większy prąd
przepływał przez cewkę.
Dla uczczenia odkryć Ampere'a jego nazwiskiem oznaczono jednostkę natężenia prądu
elektrycznego.
Bell Aleksander Graham (1847-1922)
Urodził się w Edynburgu w Szkocji w 1847 roku. Uczęszczał zaledwie parę lat do szkoły,
otrzymał jednak staranne wykształcenie w domu. Zainteresował się problemem
odtwarzania głosu w sposób naturalny, ponieważ jego ojciec był specjalistą w dziedzinie
fizjologii narządów mowy, korekcji wymowy i nauczania głuchoniemych. W 1875 roku
dokonał szereg odkryć, które przyczyniły się do powstania telefonu . W lutym 1876 roku
uzyskał patent na telefon i wkrótce pokazał go na wystawie Centennial Exposition w
Filadelfii. Wynalazek wzbudził duże zainteresowanie i uzyskał nagrodę. Mimo to
towarzystwo Western Union Telegraph Company odrzuciło ofertę zakupu praw do
wynalazku za sumę 100.000 dolarów. Wówczas Bell i jego współnicy założli w 1877
1
4728170.012.png 4728170.013.png 4728170.014.png 4728170.015.png 4728170.001.png 4728170.002.png 4728170.003.png 4728170.004.png
roku własną firmę, z której obecnie wywodzi się American Telephone and Telegraph
Company. Telefon zyskał szybko duże powodzenie, a AT&T stało się w końcu
największym prywatnym przedsiębiorstwem na świecie (od tego czasu podzieliło się na
kilka mniejszych firm). Wynalazienie telefonu uczyniło Bella bogatym człowiekiem. Nigdy
jednak nie przerwał pracy naukowej. Pracował również nad skonstruowaniem przyrządu
do wykrywania kawałków metalu w ranach ciała oraz tzw. sondy telefonicznej do celów
chirurgicznych. W 1886 opublikował pracę dotyczącą sposobu zapisywania i odtwarzania
mowy.
Cavendish Henry (1731-1810)
Angielski fizyki i chemik był jednym z najsłynniejszych uczonych XVIII wieku.
Cavendish był jednym z większych eksperymentatorów - nierzadko swoje doświadczenia
prowadził z narażeniem życia. Ustalił wielkość sił przyciągania i odpychania ładunków
elektrycznych. Już w 1771 roku stwierdził, że siły te maleją wraz z kwadratem
wzajemnych odległości ładunków. To samo ogłosił Coulomb w 1785 roku.
Cavendish wprowadził pojęcie pojemności elektrycznej. Odkrył też zależność pojemności
kondensatora od rodzaju izolatora, znajdującego się między jego okładkami. Zbadał i
wyznaczył również przewodnictwo elektryczne tlenu, metali, wody morskiej oraz różnych
roztworów soli.
Z uwagi, że był również chemikiem, eksperymenty z elektrycznością zastosował także do
badań nad gazami. Badając działanie iskry elektrycznej na powietrze, odkrył tworzenie
się tlenków azotu, co 200 lat później wykorzystano do produkcji kwasu azotowego.
Coulomb Charles Augustin (1736-1806)
Coulomb pochodził ze znanej francuskiej rodziny. Studiował matematykę i nauki
przyrodnicze, a potem poświęcił się służbie wojskowej. Po powrocie do Francji zajął się
badaniami naukowymi.
Początkowo prowadził prace badawcze w dziedzinie mechaniki stosowanej - zajmował
się zagadnieniami wytrzymałości materiałów, m.in. skręcanych drucików metalowych.
Istotną zasługą Coulomba było oszacowanie wielkości sił, wywołujących przyciąganie
elektryczne i magnetyczne. Te dwa odkrycia weszły do nauki pod nazwą praw Coulomba.
Pomiar wielkości sił przyciągania czy odpychania elektrycznego nie był łatwy, choćby z
tego względu, że są to wielkości bardzo małe. Swoich odkryć dokonał dzięki
skonstruowanemu przez siebie urządzenia, które składało się z małej beleczki, wiszącej
na cienkim druciku, skręcającym się pod wpływem działania sił elektrycznych. Dla
poszczególnych kątów obliczył siły skręcające i następnie wykorzystał je do obliczenia sił
przyciągających ładunki elektryczne, umieszczone na końcach beleczki.
2
4728170.005.png
Dzięki jego odkryciom na polu elektryczności bardzo szybko nastąpiły dalsze rozwijając
naukę o elektryczności, otwierając okres ilościowego określania wielkości elektrycznych i
magnetycznych. Coulomb dokonał także wielu odkryć w innych dziedzinach fizyki, m.in.
zajmował się zjawiskiem tarcia przedmiotów i cieczy.
Uznając jego zasługi, w 1782 roku przyjęto go do grona członków Paryskiej Akademii
Nauk.
Cybulski Napoleon Nikodem (1856-1919)
Uznawany jest za twórcę encefalografii. Jako doktor medycyny, fizjolog i profesor
Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katedrze Fizjologii, Histologii i Embriologii, prowadził
badania nad zjawiskami elektrycznymi powstającymi w mięśniach, nerwach i korze
mózgowej. Właśnie wyniki tych badań stworzyły podłoże, na którym powstała
współczesna encefalografia.
Urodził się 13 września w Krzywonosach. W 1875 r. ukończył z wyróżnieniem
Gimnazjum w Mińsku Litewskim, po czym rozpoczął studia na Akademii Medyczno-
Wojennej w Petersburgu. Studia te ukończył otrzymując złoty medal pierwszej klasy, zaś
wiosną 1885 r. uzyskał stopień doktora medycyny specjalizując się w fizjologii.
Jesienią 1885 r. objął Katedrę Fizjologii, Histologii i Embriologii na Uniwersytecie
Jagielońskim. Napisał wiele prac z zakresu fizjologii fizykalnej, m.in.: studiów nad
szybkością krążenia krwi badanej przy pomocy foto-chemo-tachometru (przyrządu
własnego pomysłu), nad zjawiskami elektrycznymi w mięśniach, nerwach i w korze
mózgowej, nad zastosowaniem kondensatora przy badaniu pobudliwości nerwów i
mięśni, nad ciepłotą mierzonej za pomocą mikrokalorymetru własnego pomysłu. Był też
pierwszym polskim naukowcem badającym zjawisko hipnotyzmu.
Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a w uznaniu jego zasług dla Polski w 1936
r. został pośmiertnie odznaczony krzyżem komandorskim Odrodzenia Polski.
Doliwo-Dobrowolski Michał (1862-1919)
Uznawany jest za pioniera techniki prądu trójfazowego. Urodził się w Gatczynie k.
Petersburga, jednak pochodził z mazowieckiej rodziny szlacheckiej herbu Doliwa. Szkołę
średnią ukończył w 1878 r. w Odessie, po czym rozpoczął studia na politechnice w
Rydze, które kontynuował na politechnice w Darmstadt - najpierw na wydziale
mechanicznym, a następnie na nowo utworzonym wydziale elektrotechnicznym. Po ich
ukończeniu wykładał metalurgię i galwanoplastykę.
W 1887 rozpoczął pracę w Berlinie, w przedsiębiorstwie Deutsche Edison Gesellschaft,
przekształconym wkrótce na AEG (Allgemeine Elekiricitats Gesellschaft - dziś AEG jest
popularną marką sprzętu elektrycznego m.in. AGD).
Od 1888, pracował nad zagadnieniami wirującego pola magnetycznego (maszyny
3
4728170.006.png
elektryczne) i elektroenergetycznego systemu trójfazowego. W 1889 r. opatentował
pierwszy elektryczny silnik trójfazowy zapewniając koncernowi AEG światowy prymat w
tej dziedzinie. W sumie uzyskał ponad 60 patentów. Pierwsze stworzone przez niego
silniki trójfazowe miały wirniki "klatkowe", dzięki czemu koszt ich produkcji był niski, a
moment rozruchowy - duży, co było bardzo pożądane.
Dzięki jego pracy naukowej zawdzięczamy wprowadzenie tzw. współczynnika mocy [cos
(fi)].
W 1891 roku na światowej Wystawie Elektrotechnicznej we Frankfurcie n. Menem (1891)
zaprezentował opracowaną przez niego trójfazową linię energetyczną o długości 175 km,
napięciu 20 kV i sprawności 75%, z którą współpracował silnik trójfazowy o mocy ok. 74
kW (100 KM - największy wówczas silnik na świecie). Dzięki jego dokonaniom system
prądu trójfazowego stał się dominującym do dzisieszego dnia.
Opracował pierwszą prądnicę prądu zmiennego 3-fazowego z wirującym polem
magnetycznym. Uzyskał także kilka patentów na transformatory trójfazowe, przyrządy
pomiarowe (np. fazomierz) i komory gasikowe w wyłącznikach wysokonapięciowych.
W latach 1894-1895 pracował nad generatorami dużej mocy dla hydroelektrowni.
Opracował założenia techniczne pierwszej na świecie trójfazowej elektrowni wodnej
zbudowanej w 1891 r. na Renie. Współpracował również przy projektowaniu elektrowni
trójfazowych w Zabrzu i Chorzowie.
Drewnowski Kazimierz (1881-1952)
Pierwszy mianowany w Polsce profesor elektrotechniki urodził się 4 kwietnia w
Stanisławowie, jako syn inżyniera kolejowego. Studiował na politechnikach we Lwowie,
Zurychu i w Darmstadt, gdzie specjalizował się w dziedzinie techniki wysokich napięć.
W latach 1905-09 pracował w założonej przez Ignacego Mościckiego fabryce
kondensatorów elektrycznych we Fryburgu w Szwajcarii oraz w oddziale firmy "Siemens-
Schuckert" w Wiedniu i we Lwowie. Od 1907 był adiunktem Katedry Elektrotechniki w
Szkole Politechnicznej we Lwowie.
Był współtwórcą polskiego Słownika Elektrotechnicznego wydanego w ramach
Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie, co umożliwiło stosowanie języka polskiego,
dyskryminowanego przez zaborców Polski.
W czasie pierwszej wojny światowej był organizatorem wojskowych oddziałów
łączności. Po wojnie został szefem służb łączności i komendantem Głównej Szkoły
Artylerii i Inżynierii w Warszawie.
Był współinicjatorem powstania Wydziału Elektrycznego na Politechnice
Warszawskiej. W 1923 r. zorganizował Zakład Miernictwa Elektrycznego i Wysokich
Napięć oraz Laboratorium Wysokich Napięć - pierwszą tego typu placówkę w Polsce.
Podczas II wojny światowej zasłynął z uratowania więźniów obozu koncentracyjnego w
Dachau, dzięki własnoręcznie skonstruowanemu radio, przez które skontaktował się z
4
4728170.007.png 4728170.008.png
wojskiem amerykańskim.
Najważniejsze jego prace dotyczyły badania rozkładów napięcia w układach izolacyjnych
i metod pomiarów wysokiego napięcia. Metoda kompensacyjnego pomiaru rozkładu pola
elektrycznego nazwana została jego nazwiskiem.
Był współzałożycielem (1919) i członkiem honorowym Stowarzyszenia Elektryków
Polskich (SEP), współinicjatorem powstania: Polskiego Komitetu Oświetleniowego,
Polskiego Komitetu Wielkich Sieci Elektrycznych oraz Polskiego Komitetu
Elektrotechnicznego. Był także wiceprezesem Międzynarodowej Komisji
Elektrotechnicznej (IEC) oraz współzałożycielem i wiceprezesem Międzynarodowej
Konferencji Wielkich Sieci Elektrycznych (CIGRE).
Edison Thomas Alva (1847-1931)
Ten amerykański wynalazca (ponad 1000 patentów) urodził się 11 lutego 1847 r. w
miasteczku Milan na wybrzeżu jeziora Erie. Pierwsze nauki chłopiec pobierał u swej
matki, byłej nauczycielki. Uczył się szybko i chętnie, choć gdy poszedł do szkoły
nauczyciele nie mieli o nim najlepszego zdania.
Był wielkiej sławy wynalazcą i racjonalizatorem, który umiał wykorzystać swoje odkrycia
w praktyce zdobywając jednocześnie sukces finansowy. O jego zdolnościach
biznesowych świadczy fakt, że pierwsze pieniądze zarobił hodując
warzywa w ogródku rodziców i sprzedając je sąsiadom. Część
zdobytych pieniędzy "inwestował" w siebie kupując książki i akcesoria
niezbędne do przeprowadzania doświadczeń.
Przypadek sprawił, że został telegrafistą i skonstruował swój pierwszy
racjonalizatorski wynalazek, choć nie zyskał on uznania przełożonych.
Telegrafista miał obowiązek wysyłać co godzinę sygnał "6" do biura
dyspozytora pociągu na znak, że jest na stanowisku pracy. Edison
skonstruował urządzenie, które podłączone do zegara samo wysyłało
sygnał.
W wieku 19 lat opatentował swój pierwszy wynalazek - maszynę do
liczenia głosów - przyspieszającą liczenie i kontrolującą głosowanie
w parlamencie, który nie znalazł uznania wśród adresatów.
W 1869 r. Edison rozpoczął pracę w firmie informującej świat o kursie złota, która
sfinansowała jego prace, mające na celu udoskonalenie aparatów nadawczych i
odbiorczych. Firma odkupiła prawa patentowe Edisona za kwotę 40 000 $, za które
zbudował warsztaty zatrudniające 170 ludzi. Jego laboratoria stały się miejscem
szkolenia i eksperymentowania dla wielu młodych entuzjastów techniki. Dzięki
rozbudowie laboratoriów powstał pierwszy na świecie Instytut Badań Naukowo-
Technicznych, w których powstało większość wynalazków Edisona.
Do słynnych wynalazków Edisona należy zaliczyć:
5
4728170.009.png 4728170.010.png 4728170.011.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin