Odbiornik UKF FM.pdf

Odbiornik UKF FM

Do czego to służy?

Z korespondencji docierającej do redakcji

oraz sprzedaży kitów AVT wynika, że

odbiorniki UKF cieszą się nadal dużym po−

wodzeniem.

W ubiegłym roku, po wyłączeniu w kraju

nadajników w dolnym zakresie UKF FM

(65,5−74MHz), dało się zauważyć − także

wśród naszych Czytelników − większe zain−

teresowanie odbiornikami oraz konwerterami

do pracy w górnym zakresie, czyli 88−

108MHz. Jak wiemy, od 1 stycznia 2000 ro−

ku stacje pracują tylko w tym zakresie i co

prawda w okresie przejściowym pozostało

jeszcze kilka stacji OIRT, ale po przydziele−

niu im częstotliwości w zakresie CCIR, lada

chwila zapanuje zupełna cisza (chodzi tutaj

głównie o Radio Maryja).

W ofercie handlowej AVT było już wiele ki−

tów odbiorników UKF, ale większość z nich

wymagała nawijania cewek i strojenia głowi−

cy UKF. Choć operacja taka nie jest zbyt

trudna dla osób mających nieco doświadcze−

nia z układami w.cz. oraz dysponującymi

choćby minimalnym zestawem przyrządów

pomiarowych o częstotliwości pracy około

100MHz, to jednak dla wielu elektroników

cewki są elementami odstraszającymi i za

wszelką cenę są omijane poprzez stosowanie

np. gotowych modułów w.cz.

2 4 6 9

Szczęśliwym zbiegiem okoliczności na kra−

jowym rynku pojawiło się kilka fabrycznych

uniwersalnych głowic UKF na pasmo 87,5−

108MHz, przeznaczonych głównie do wy−

miany w starych odbiornikach z dolnym za−

kresem UKF.

Właśnie z wykorzystaniem jednej z takich

głowic powstał poniżej opisany odbiornik

UKF. Oprócz gotowej głowicy DT2200F, nie

wymagającej strojenia, autor zastosował kil−

ka typowych i łatwych do nabycia, tanich

podzespołów. Powstały w ten sposób prosty

odbiornik monofoniczny UKF charakteryzu−

je się zupełnie przyzwoitymi i powtarzalny−

mi parametrami.

szawska firma MJM (dostępne także na

Elektronicznej Giełdzie „Wolumen“).

Wyprowadzenia głowicy DT2200 pokazano

na rysunku 2 , a poniżej podano podstawowe

parametry głowicy na podstawie danych ka−

talogowych:

− zakres częstotliwości: 87,5−108MHz

− zakres napięcia przestrajania:

1,5±0,1...8±0,5V

− pasmo p.cz.: 10,7±0,2MHz

− impedancja wejściowa: 75 W

− impedancja wyjściowa: 300

− napięcie zasilania 8,2V ±10%

− maksymalny pobór prądu: 20mA

− wzmocnienie napięciowe: 31±6dB

− szerokość pasma p.cz.: 300−700kHz

− napięcie wyjściowe generatora: 100mV

− zakres działania ARW: −20dB (5−0V)

Schemat elektryczny opisywanego odbiorni−

ka UKF pokazano na rysunku 3 .

Do zasilania głowicy oraz przestrajania

diody pojemnościowej poprzez potencjo−

metr P1 wykorzystano dodatkowy stabili−

zator scalony 7808 o napięciu wyjściowym

8V.

Pozostałe układy odbiornika, tzn. wzmacnia−

cze pośredniej częstotliwości oraz małej czę−

stotliwości, są zasilane wejściowym napię−

ciem 12V z zasilacza stabilizowanego bądź

akumulatora.

Wyjściowy sygnał p.cz., poprzez trójkoń−

cówkowy filtr ceramiczny F1 (FCM 10,7),

jest podany na wejście wzmacniacza p.cz.

FM z detektorem koincydencyjnym zrealizo−

wanym na układzie scalonym TBA120U (od−

powiednik CEMI UL1244N). Zawiera on

szerokopasmowe wzmacniacze różnicowe i

demodulator FM (łącznie z filtrem LC). Przy

napięciu zasilania 12V wzmocnienie napię−

ciowe układu wynosi około 68dB, próg ogra−

niczania amplitudy 70 m V, zaś maksymalne

napięcie wyjściowe m.cz. dochodzi do 0,7V

(wg danych katalogowych). W obwodzie

detektora można zastosować gotowy filtr

7x7 typu 205, który zawiera wewnątrz

Jak to działa?

Schemat blokowy odbiornika UKF pokaza−

no na rysunku 1 . Jak już wspomniano, w

układzie wykorzystano gotową głowicę

DT2200 Electronic. Jest to uniwersalna

głowica FM CCIR przystosowana do

odbiorników strojonych napięciowo za po−

średnictwem potencjometru. Urządzenie

można stosować również w odbiornikach z

syntezą częstotliwo−

ści z napięciem stro−

jenia 2−25V. Głowi−

ca jest wykonana w

technice SMD i jest

wyposażona we

wzmacniacz w.cz.

oraz mieszacz na

dwubramkowym

tranzystorze MO−

SFET. Oczywiście oprócz tego zawiera ona

generator strojony diodą pojemnościową z

wyprowadzonym sygnałem w.cz., który jest

potrzebny w syntezerze do pracy w pętli

PLL, a także do pomiaru częstotliwości. W

naszym przypadku wyjście to nie będzie na

razie wykorzystane, ale być może kiedyś

pojawi się także kit AVT zawierający synte−

zę ze sterownikiem i wyświetlaczem cyfro−

wym. Układy takie produkuje m.in. war−

Rys. 1 Schemat blokowy

Rys. 2 Wyprowadzenia

Elektronika dla Wszystkich

kondensator i jest zestrojony na częstotli−

wość 10,7MHz.

Wyjściowy sygnał m.cz. poprzez potencjo−

metr siły głosu jest podany na wzmacniacz

końcowy m.cz. TBA820M i dalej na głośnik

dynamiczny. Wzmacniacz ten (odpowiednik

UL1482M) charakteryzuje się dużym

wzmocnieniem napięciowym dochodzącym

do 75dB i maksymalną mocą 2W (na 8 W

przy zasilaniu 12V).

ograniczającymi od strony masy oraz „+“ za−

silania (na początek można wykorzystać po−

tencjometry montażowe, które pozwolą na

doświadczalne ograniczenie potrzebnego za−

kresu przestrajania odbiornika).

Jako anteny można użyć kawałka drutu oko−

ło 0,5m, a najlepiej antenę teleskopową z

górnego zakresu UKF.

W przypadku przesterowania układu głowi−

cy, np. przez lokalną stację UKF, można

spróbować ograniczyć wzmocnienie głowicy

stać obudowę po uszkodzonym radioodbior−

niku fabrycznym. Szczególnie ciekawie bę−

dą się tutaj prezentowały odbiorniki lampo−

we w stylu retro, w których można wykorzy−

stać uzwojenia żarzenia do zasilania naszego

układu (np. w układzie podwajacza napię−

cia), oryginalne potencjometry oraz istnieją−

cy głośnik, który − dzięki znacznym wymia−

rom oraz odpowiedniemu zamocowaniu −

ponownie będzie spisywał się znakomicie.

Rys. 3 Schemat ideowy

Andrzej Janeczek

Wykaz

elementów

R1,, R2,, R5 . . . . . . . . .4,,7k W

R3 . . . . . . . . . . . . . . .330 W

R4 . . . . . . . . . . . . . . .100 W

R6 . . . . . . . . . . . . . . .24k W

R7,, R8 . . . . . . . . . . . . .56 W

R9 . . . . . . . . . . . . . . . .1 W

P1 . .10......100k W /A obrottowy

P2 . .10......100k W /B obrottowy

C1,, C13 . . . . . . . . . . .220nF

C2,, C3,, C6 . . . . . . . . . 22nF

C4,, C7,, C8,, C9,, C11 . . . . . .

100 m F/16V

C5 . . . . . . . . . . . .1 m F/16V

C10 . . . . . . . . . . . . . .220pF

C12 . . . . . . . . . .220 m F/16V

C14 180pF (ttyllko dlla fiillttru

204)

F1 . . . . . . . . . . . .FCM 10,,7

F2 . . . . . . . . . . . .204 (205)

U1 . . . . . . .głłowiica DT2200F

U2 . . . . .TBA 120U (UL1244)

U3 . . . . .TBA 820M (UL1482)

U4 . . . . . . . . . . . . . . .7808

G . . . . .głłośniik 8−16 W /0,,5W

korygując dzielnik rezy−

storowy w obwodzie ARW

(np. zmniejszając wartość rezystora R2).

W przypadku zasilania odbiornika napię−

ciem 9V czy baterią 6F22 należy zrezy−

gnować ze stabilizatora U4, a w jego skraj−

ne otwory wstawić diodę krzemową (do−

wolną, katodą w stronę głowicy).

Również w przypadku braku filtru cera−

micznego F1 można w jego skrajne otwo−

ry wstawić kondensator o wartości 1nF.

Przy użyciu łatwo dostępnego filtru 204

należy zastosować zewnętrzny kondensa−

tor C14 − 180pF (przy 205 pozostawić

wolne otwory w miejscu kondensatora).

Cały układ odbiornika łącznie z zasila−

czem i głośnikiem można zamontować do

fabrycznej obudowy plastikowej z dostęp−

nego typoszeregu. Można także wykorzy−

Komplet podzespołów

z płytką jest dostępny

w sieci handlowej AVT

jako kit szkolny

AVT− 2469

Montaż i uruchomienie

Układ odbiornika można zmontować na płyt−

ce drukowanej pokazanej na rysunku 4 . Na

płytce znajdują się od razu otwory do wsta−

wienia głowicy UKF.

Odbiornik zmontowany ze sprawnych ele−

mentów jest w zasadzie gotowy do pracy.

Gdyby jednak zdarzyło się, że natrafimy na

rozstrojone obwody p.cz., to można je łatwo

skorygować poprzez pokręcenie rdzeni p.cz.

w filtrze 7x7 i ew. w głowicy na maksymal−

ną siłę głosu, przy której nie wystąpią zauwa−

żalne zniekształcenia.

W skrajnych położeniach potencjometru

strojenia powinniśmy uzyskać pokrycie z za−

pasem całego zakresu CCIR (87−108MHz).

Oczywiście najlepiej będzie zastosować po−

tencjometr wieloobrotowy z rezystorami

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: