BANKI – ROLA I ZADANIA W GOSPODARCE
BANK – jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
Rolę banku w gospodarce narodowej można scharakteryzować poprzez prezentacje trzech najbardziej istotnych dziedzin działalności banku. Są to:
P UDZIAŁ W KREACJI PIENIĄDZA
Banki komercyjne mogą w ograniczonym stopniu tworzyć pieniądz bankowy ponad pozostawione mu sumy wkładów za pomocą kreacji dodatkowych kredytów. KREACJA WTÓRNA realizowana przez banki komercyjne, które udzielają kredytów swoim klientom. W procesie kreacji pieniądza przez banki komercyjne możemy wyróżnić: wkład pierwotny i wkład pochodny. Z wtórną kreacją pieniądza mamy do czynienia wówczas, gdy banki komercyjne udzielają kredytów swoim klientom. Ta kreacja wyznacza wielkość podaży pieniądza. W czasie stabilizacji gospodarczej banki nie muszą całej zgromadzonej w postaci wkładów gotówki trzymać w skarbcu. Klienci dokonują wpłat i wypłat na przemian i wystarczy tylko stosunkowo niewielka rezerwa gotówkowa, aby zrealizować wszystkie ich dyspozycje. Resztę środków banki mogą spożytkować udzielając kredytu przedsiębiorstwom lub indywidualnym osobom, zarabiając na tej transakcji. Pożyczone sumy wracają do banków, w postaci wpłat na rachunki i mogą służyć do udzielenia kolejnej pożyczki, i tak dalej, i tak dalej. W ten sposób z pewnej kwoty przyjętych na początku depozytów powstała znacznie większa suma pieniądza bankowego w postaci kredytów. Banki zazwyczaj starają się udzielić jak najwięcej kredytów, aby powiększyć swoje zyski. Bank komercyjny tylko do pewnej wielkości może udzielać kredytów. Kreacja pieniądza bankowego postępuje aż do momentu tworzenia wkładów pochodnych przez banki tzn. do momentu, kiedy relacja między wkładem pierwotnym a sumą wkładów pochodnych osiągnie granicę, poniżej której nie może zejść ze względu na konieczność zachowania minimum płynności płatniczej. Kreacja pieniądza bankowego przez banki komercyjne następuje poprzez wzrost wielkości kredytów udzielanych przez te banki, a także przez zwiększenie zakupu walut obcych. Obie te operacje powodują wzrost środków płatniczych w danym banku lub w innym banku, na którego konto zostały przekazane środki otrzymane w formie kredytu. Ograniczenie kreacji pieniądza przez bank komercyjny wynika z konieczności utrzymywania płynności. Każde udzielenie kredytu oznacza, że część tego kredytu może być wypłacona w gotówce bądź też przekazana na rachunek innym bankom tzn. że tylko część środków z udzielonego kredytu pozostanie na rachunku w banku. Te czynniki powodują, że bank komercyjny musi posiadać odpowiednią wielkość pieniądza rezerwowego banku centralnego, żeby móc bez ograniczeń pokryć wypłaty gotówkowe swoich klientów oraz pokryć ujemne dla siebie saldo rozliczeń z innymi bankami.
P UDZIAŁ W SPOŁECZNYM PODZIALE PRACY
Bank jest przedsiębiorstwem, które prowadzi działalność mająca na celu przejęcie od jednostek gospodarczych i osób fizycznych czynności finansowych. Banki stają się, więc przedsiębiorstwami, które przejmują szereg czynności w zakresie gospodarki finansowej od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Banki przede wszystkim przyjmują wkłady i udzielają kredytów, co sprawia, że przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe nie musza same szukać kredytodawcy czy kredytobiorcy. Banki przejmują także szereg czynności usługowych, zwłaszcza w zakresie obsługi obrotu papierami wartościowymi. Banki występują także w zastępstwie podmiotów gospodarczych w handlu papierami wartościowymi. Banki udzielają także porad podmiotom gospodarczym, które chcą dokonać lokaty.
P DOKONYWANIE ALOKACJI I TRANSFORMACJI ŚRODKÓW
Banki spełniają istotna rolę jako instytucje transformacyjne. Odnosi się to zwłaszcza do transformacji informacji, wielkości zapotrzebowania sumy pieniądza, transformacji terminu i transformacji ryzyka. Transformacja informacji jest konieczna ze względu na to, że posiadacz sumy pieniężnej i poszukujący pieniądza musza osiągnąć informację o sobie, a następnie przeprowadzić odpowiednie negocjacje. Nie bez znaczenia jest tu wiedza o solidności partnera, która to może zapewnić pośredniczący bank, dysponujący odpowiednio wyszkoloną kadrą. Transformacja terminu jest konieczna ze względu na to, że posiadacze wolnych środków na ogół chcą ulokować swoje środki na krótszy termin, natomiast poszukujący pieniądza chcieliby go otrzymać na terminy dłuższe. Transformacja ryzyka jest możliwa dzięki: wewnętrznemu rozłożeniu ryzyka między wiele podmiotów oraz dzięki zewnętrznemu zabezpieczeniu (kredyty banku centralnego, kredyty na rynku pieniężnym, fundusze gwarancyjne).
ROLĘ BANKU MOŻNA, WIĘC OKREŚLIĆ NASTĘPUJĄCO:
ë rola płatnika (dokonywanie płatności w imieniu swoich klientów)
ë rola agenta (działanie w imieniu klientów w zakresie emisji papierów wartościowych i zarządzania własnością klientów)
ë rola gwaranta (poparcie udzielane klientom w spłacie ich zobowiązań)
ë rola pośrednika (dokonywanie transformacji otrzymanych depozytów w kredyty, przede wszystkim dla przedsiębiorstw)
ë rola instrumentu w realizacji polityki gospodarczej kraju (regulowanie podaży pieniądza poprzez działanie banku centralnego)
Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP. Do zadań NBP należy także:
ë organizowanie rozliczeń pieniężnych;
ë prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;
ë prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;
ë prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;
ë regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;
ë kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;
ë opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
ë wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
ë NBP przysługuje także wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
ë maksymalizowanie wartości rynkowej banku, ma to z kolei pozwolić na realizację większości innych celów wzrostu siły banku, rozbudowy sieci placówek, zwiększenia bezpieczeństwa operacji
ë pozyskiwanie źródeł finansowania przez gromadzenie wkładów oszczędnościowych i lokat
ë inwestowanie – wykorzystanie własnych i obcych źródeł kapitałowych banku
ë maksymalizacja zysku w warunkach przyjętego ryzyka, przy zachowaniu bezpieczeństwa depozytów.
1. STRATEGIA OFENSYWNA (ataku) – strategię tą realizują silne banki o wysokim kapitale, realizowana jest ona przez zakładanie nowych oddziałów i placówek w celu pozyskania nowych klientów, banki w ten sposób dążą do wzrostu udziału w rynku.
2. STRATEGIA DEFENSYWNA (obrony pozycji banku) – strategię tą realizują banki o średnim i niskim kapitale, realizowana jest ona przez podniesienie jakości świadczonych usług w celu zatrzymania klientów, banki w ten sposób bronią swej pozycji na rynku i dba o renomę na rynku.
3. STRATEGIA USUWANIA SKUTKÓW NEGATYWNYCH WYDARZEŃ Z PRZESZŁEGO OKRESU – strategię tą realizują banki, które poniosły straty w poprzednim okresie swojej działalności, realizowana jest ona przez ściąganie zaległych należności w celu pokrycia strat, do których dopuszczono, likwidacje nierentownych odcinków działalności banku, zwolnienia pracowników, wycofywanie się z ofert, które przyniosły straty np. modernizacja sprzętu.
SYSTEM BANKOWY – obejmuje całokształt instytucji bankowych, a także normy określające wzajemne powiązania i stosunki z otoczeniem.
W czasach gospodarki socjalistycznej w Polsce działało niewiele banków: obok Banku Handlowego, Pekao SA. oraz PKO BP działały banki spółdzielcze, będące wówczas ogniwami Banku Gospodarki Żywnościowej. Rzeczywisty przełom w polskiej bankowości nastąpił w 1989 roku. W wyniku uchwalenia przez Sejm dwóch ustaw: ustawy o Narodowym Banku Polskim i ustawy Prawo bankowe przestał istnieć system monobanku socjalistycznego, a zaczął funkcjonować dwuszczeblowy system bankowy (podział na bank centralny i banki komercyjne). Wówczas ze struktur Narodowego Banku Polskiego wyłoniono dziewięć banków komercyjnych, były to: Powszechny Bank Kredytowy (PBK), Bank Gdański (BG), Bank Śląski (BSK), Bank Przemysłowo-Handlowy (BPH), Bank Depozytowo-Kredytowy (BDK) , Powszechny Bank Gospodarczy (PBG), Wielkopolski Bank Kredytowy (WBK), Pomorski Bank Kredytowy (PBKS), Bank Zachodni (BZ). Nastąpiło także wydzielenie bezpośredniej działalności kredytowej z banku centralnego i powierzenie jej bankom komercyjnym.W późniejszych latach na rynku pojawiły się banki prywatne, działalność rozpoczęły również banki zagraniczne. Równolegle trwała prywatyzacja i konsolidacja sektora. Obecnie na rynku działa wiele banków, państwo kontroluje już tylko Bank Gospodarki Żywnościowej oraz PKO BP. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Narodowy Bank Polski, będący jednocześnie bankiem centralnym państwa.
Narodowy Bank Polski, zwany dalej „NBP”, jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. NBP posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym.. NBP nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Działalność NBP jest prowadzona na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Siedzibą NBP jest Warszawa.
Do zadań NBP należy także:
1) organizowanie rozliczeń pieniężnych;
2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi;
3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami;
4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa;
5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie;
6) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego;
7) opracowywanie statystyki pieniężnej i bankowej, bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej;
8) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Organami NBP są:
P Prezes NBP
P Rada Polityki Pieniężnej
P Zarząd NBP.
Prezes NBP jest powoływany i odwoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. Kadencja Prezesa NBP wynosi 6 lat. Ta sama osoba nie może być Prezesem NBP dłużej niż przez dwie kolejne kadencje.
Prezes NBP jest przełożonym wszystkich pracowników NBP. Prawa i obowiązki pracowników NBP określa Kodeks pracy i pragmatyka służbowa określona odrębną ustawą. Prezes NBP przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP [, Komisji Nadzoru Bankowego] oraz reprezentuje NBP na zewnątrz. Prezes NBP reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych. Prezes NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym. Prezes NBP:
P ustala, w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji, zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa;
P realizuje zadania wynikające z przepisów o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Rada Polityki Pieniężnej, zwana dalej „Radą”, ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Rada składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego.
Kierując się założeniami polityki pieniężnej Rada w szczególności:
P ustala wysokość stóp procentowych NBP
P ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania
P określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych
P zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP
P przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP
P ustala zasady operacji otwartego rynku.
Rada dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki
P Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP
P 9 członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, Sejm i Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.
Kadencja członka Rady wynosi 6 lat. Funkcję członka Rady można pełnić tylko jedną kadencje.
W okresie kadencji członek Rady nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską, a za zgodą Rady wyrażoną w drodze uchwały (bez udziału zainteresowanego) – dopuszczalna jest działalność w organizacjach międzynarodowych.
W posiedzeniach Rady uczestniczą wiceprezesi NBP bez prawa udziału w głosowaniu.
Zarząd NBP.
Działalnością NBP kieruje Zarząd. W skład Zarządu NBP wchodzą: Prezes NBP – jako przewodniczący oraz 6–8 członków Zarządu, w tym 2 wiceprezesów NBP.
Zarząd NBP:
P realizuje uchwały Rady
P podejmuje uchwały w sprawach niezastrzeżonych w ustawie do wyłącznej kompetencji innych organów NBP.
Do zakresu działania Zarządu NBP należy w szczególności:
P realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej
P okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego
P nadzorowanie operacji otwartego rynku
P ocena funkcjonowania systemu bankowego
P uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP
P uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości
P określanie zasad gospodarowania funduszami NBP
P określanie zasad organizacji i podziału zadań w NBP
P określanie zasad polityki kadrowej i płacowej w NBP
P uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP
P sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP
P opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą
P przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady.
Członek Zarządu NBP nie może zajmować żadnych innych stanowisk i podejmować działalności zarobkowej lub publicznej poza pracą naukową, dydaktyczną lub twórczością autorską. Przepis art. 14 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Uchwały Zarządu NBP zapadają większością bezwzględną głosów, a w przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos Prezesa NBP. Szczegółowy tryb działania Zarządu NBP określa regulamin uchwalony przez Zarząd.
Czynnościami bankowymi są:
P przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
P prowadzenie innych rachunków bankowych,
P udzielanie kredytów,
P udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie akredytyw,
P emitowanie bankowych papierów wartościowych,
P przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,
P wydawanie, rozliczanie i umarzanie pieniądza elektronicznego,
P wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
Czynnościami bankowymi są również następujące czynności, o ile są one wykonywane przez banki:
P udzielanie pożyczek pieniężnych oraz pożyczek i kredytów konsumenckich w rozumieniu przepisów odrębnej ustawy,
P operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
P wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
P terminowe operacje finansowe,
P nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
P przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
P wykonywanie czynności obrotu dewizowego,
P udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
P wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych.
Poza wykonywaniem czynności bankowych banki mogą:
P obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej i jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych,
P zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych,
P dokonywać obrotu papierami wartościowymi,
P dokonywać, na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem, zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym że bank jest obowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia,
P nabywać i zbywać nieruchomości,
P świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych
P świadczyć usługi certyfikacyjne w rozumieniu przepisów o podpisie elektronicznym, z wyłączeniem wydawania certyfikatów kwalifikowanych wykorzystywanych przez banki w czynnościach, których są stronami,
P świadczyć inne usługi finansowe,
P wykonywać inne czynności, jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego.
RYNEK FINANSOWY
depozytowy
kredytowy
banki przyjmują depozyty
banki udzielają kredytów
...
Gry-Pokemon-New